شامگاه ۲۱ خرداد، جهاد دانشگاهی مشهد به همت سازمان دانشجویان جهاد دانشگاهی و با همکاری مدیریت فرهنگی و فعالیت‌های داوطلبانه دانشگاه فردوسی و همچنین کانون فیلم انجمن دانشجویان، میزبان علاقه‌مندان، کارشناسان و منتقدان سینما بود.

حامد بخشی، عضو هیئت علمی پژوهشکده جهاددانشگاهی، سید محمد مداح حسینی، مدیرگروه ادبیات نمایشی موسسه آموزش عالی اقبال لاهوری و رئیس انجمن سینمای جوان خراسان رضوی، آمنه مجذوب‌صفا دارای دکتری ادبیات فارسی و پژوهشگر مطالعات زنان، رهام رسولی تهیه‌کننده و پخش‌کننده فیلم کوتاه، مجید کاظمی، نویسنده و کارگردان فیلم و برخی از عوامل سازنده فیلم در این مراسم حاضر بودند.

 حامد بخشی، عضو هیئت علمی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی در تحلیل جامعه‌شناختی این فیلم گفت: موضوع اصلی فیلم از نظر من همان‌طور که از نامش پیداست، آنارشی است. آنارشی به معنای نبودن نظم و بودن هرج و هرج در جامعه است. این مفهوم در صحنه‌های مختلف این فیلم خود را نشان می‌دهد. فیلم با صحنه شستن دست‌ها آغاز می‌شود اما در همین شستشو نیز هیچ چیز سر جای خودش نیست و به طور کلی هیچ نظمی برای امورات، وجود ندارد. این‌ها در حالی است که ما انسان‌ها نظم را بدین منظور ساخته‌ایم که یکدیگر را شکار نکرده و بتوانیم با ایجاد یک نوع مصونیت دربرابر انسان‌های دیگر، به زندگی ادامه دهیم.

وی ادامه داد: واضح است که آدمی به زندگی اجتماعی نیاز دارد و زندگی اجتماعی هم اساسا به نظم احتیاج دارد. برای برقراری این نظم اجتماعی، به اعتقاد توماس هابز فیلسوف انگلیسی، انسان‌ها اختیار را در حوزه‌های تسلط به یک لِوْیاتان (هیولا مانند) واگذار کردند و از او خواستند که حاکم باشد و حق تعرض به یکدیگر را از خود گرفته و آن را به طور کامل به او واگذار کردند. آن‌ها بر این باور بودند که با برقراری این نظم، جامعه قدرتمند می‌شود چراکه اعضا خود را دیگر شکار نمی‌کند. به زعم من این فیلم به خوبی به این نکته اشاره می‌کند که عدم وجود آنارشی در جامعه سبب تضعیف آن شده و افراد را بدون مصونیت و آسیب‌پذیر کرده و در گذر زمان آسیب‌ها را نیز باز تولید می‌کند. این پیام اصلی فیلم آنارشی از نگاه من است.

نقش زن این فیلم خود را به یک نقش فعال تبدیل می‌کند

آمنه مجذوب صفا، پژوهشگر مطالعات زنان با اشاره به این نکته که در مطالعات مربوط به زنان دو نوع نگاه ابژه و سوژه‌وار وجود دارد، خاطرنشان کرد: در سینمای دوره کلاسیک هالیوود یا فیلم فارسی ما، نگاه ابژه‌وار به زن به کرات به چشم می‌خورد که عمدتا نیز نگاهی جنسی است. اما در سینمای بعد از انقلاب ایران به علت نوع پوشش زنان در فیلم‌ها، نگاه ابژه‌وار کم‌تر دیده می‌شود اما اتفاقا در متن بیشتر جریان پیدا می‌کند. بدین معنا که همچنان ناامنی و مشکلات پیش‌آمده برای یک زن در جامعه را به دفعات و به شکل‌های مختلف شاهد هستیم. در حقیقت به علت ساز و کارهای قدرت در جوامع مردانه، زنان همواره در تلاش برای کسب جایگاه خود و در امان ماندن از گزند دنیای مردانه بوده‌اند و این نقشی فعال به آنان اعطا می‌کند.

وی تاکید کرد: زن این داستان هم نمی‌خواهد در جایگاه یک ابژه ظاهر شود بلکه خود را در قامت یک سوژه شناسان معرفی ‌می‌کند و به یک نقش فعال تبدیل می‌شود. فضاسازی ایجادشده برای زن در این داستان و ویژگی‌های در نظر گرفته شده برای وی به همین نکات اشاره دارد. نکته بعدی این است که شروع و پایان فیلم نیز بر شست‌وشو دلالت دارد و این خود مهر تاکیدی بر این موضوع است که «همه آلودگی‌ست این ایام». من به طور کلی این فیلم را یک فیلم زنانه می‌بینم و فکر می‌کنم که در عین وجود مشکلات فراوان اجتماعی، زن این فیلم در پی گرفتن حق خود و خارج شدن از نگاه‌های شی‌انگارانه، درخواست‌های نابه‌جا و حتی دِین است و این موضوعی خیلی مهم است که زنان ما در جامعه از گرفتن حق خود نترسند.

فیلم‌نامه «آنارشی» مبتنی بر غافلگیری است

در ادامه سیدمحمد مداح حسینی، مدیرگروه ادبیات نمایشی موسسه آموزش عالی اقبال لاهوری گفت: این فیلم تمام مدیوم‌های فیلم کوتاه را در خود دارد. فیلم‌نامه مبتنی بر ایده و غافل‌گیری است و تقریبا هیچ‌گونه شات اضافه‌ای در فیلم نمی‌بینیم. در ادامه بحث‌های زیبایی‌شناسی مطرح شده باید به این نکته اشاره کنم که اصولاً فرم سینمای کلاسیک به صورت تکاملی به این منطور خلق شده است که نوعی از چشم‌چرانی و لذت بصری و میل‌ورزانه مردانه بیشتری را فراهم کند. این فیلم از این منظر در لحظاتی، در مسیر همین نگاه مردانه است و کارگردان توسط تصاویر جذاب و نورپردازی طبقه‌بندی شده، این نگاه را به خوبی منتقل می‌کند، اما از یک جایی، دور شدن نقش زن از ما گویی خاطرنشان می‌کند که او را از این زاویه نبینیم و حتی ارزش او نزد ما افزایش پیدا می‌کند. او از تماشاچی شکارگر فاصله می‌گیرد و از قالب یک ابژه به یک سوژه تبدیل می‌شود.

وی افزود: نکته مهم دیگر این فیلم استفاده از نماهای بسته است که حس خفگی، عدم امنیت، بی‌ثباتی و بی‌اعتمادی را بیش‌تر برای ما مشخص می‌کند. سینمای کوتاه، سینمای ایجاز و هایکو مانند است و در این فیلم وجود جامپ کات (برش پرشی) بسیار درست، این ویژگی را برجسته‌تر کرده است. وجود صداهای بسیار که منبع آن دیده نمی‌شود نیز، تنهایی زن و خلق یک قهرمان را بیش‌تر آشکار می‌کند.

وی ادامه داد: مفهوم شستن در ادبیات نمایشی اهمیت زیادی داشته و دارد و استعاره‌ای از تلاش ما برای پاک کردن با وجود ناپاکی درون فرد است. این فیلم با شستن تمام می‌شود اما کف‌هایی از این شست‌وشو باقی می‌ماند که هرگز از بین نمی‌رود. این در حالی است که نقش زن داستان در انتها به نوعی استعاری مورد شستشو قرار می‌گیرد و این خود دربردارنده معانی متفاوتی است. این اولین فیلم این کارگردان جوان است که خوب از کار درآمده و همین باعث می‌شود که با وسواس بیشتری به ادامه مسیر خود بپردازد، من برای او آرزوی موفقیت دارم.

لایه اول این فیلم نشان دهنده حقوق زنان است

رهام رسولی، تهیه‌کننده این فیلم یادآور شد: مدیوم فیلم‌ کوتاه بخش مهمی به نام هزینه دارد و متاسفانه این روزها بسیار افزایش داشته است. این فیلم در زمان ساخت خود، هزینه نسبتا بالایی نیاز داشت که عوامل فیلم با وجود بودجه کم موجود، تاب‌آوری زیادی از خود نشان داده و همکاری صمیمانه‌ای داشتند. در این فیلم ۳ لایه به چشم می‌خورد، لایه اول بحث حقوق زنان است، یک لایه زیرین وجود دارد که مفهوم آنارشی و بی‌نظمی است که با حرکت قهرمانانه زن فیلم، سیستم را مجبور به اصلاح می‌کند و لایه سوم که در شستشو خود را نشان می‌دهد و کمی تیره‌تر است در واقع درباره این است که به علت وجود ناپاکی در سیستم، شستشوها چیزی را سفید نمی‌کند و به نظر اصلاح‌ناپذیر می‌آید. انتخاب قاب ۲ به ۳۹ در این فیلم نیز یکی از مزیت‌های آن محسوب می‌شود چراکه با زوم روی کاراکترها، حس خفقان و تنهایی را بیش‌تر به تصویر می‌کشد و انتخاب آن کاملا فکر شده بوده است. از تمام عوامل فیلم که همکاری حرفه‌ای و منظمی برای ساخت این فیلم داشتند تشکر می‌کنم.

پس از آن مجید کاظمی، نویسنده و کارگردان این فیلم کوتاه  ایده اولیه این فیلم را ناشی از حضور خود در یک موقعیت واقعی و گفت‌وگویی از طرف یک زن درباره همین مسأله، بیان کرد و ادامه داد: جرقه اول این فیلم با طرح یک پرسش ایجاد شد و در پی آن با شنیدن صحبت‌ افرادی با تجربیات مشابه مبنی بر دریافت هزینه‌های اضافی به دلایل مختلف توسط برخی مدارس دولتی، شکل جدی‌تری به خود گرفت و به یک دغدغه تبدیل شد. طرح کلی آن را نوشتم، کم‌کم به سراغ افراد رفتم و تحقیقات میدانی در این زمینه صورت گرفت، سرانجام طرح را نهایی کردم و ساخت فیلم آغاز شد.

فیلم کوتاه آنارشی، پذیرفته‌شده در جشنواره کمرا زینانیو یونان، سیم‌فست رومانی و شورت فیلم کرنر جشنواره کن است و به بخش مسابقه دانشجویی دوازدهمین دوره جشنواره بین‌المللی «DEA OPEN AIR» در کشور آلبانی نیز راه پیدا کرده است.

امسال ۳۴ فیلم از ۲۰ کشور منتخب رقابت در بخش‌های بلند، کوتاه و دانشجویی این رقابت شده‌اند که «آنارشی» با آنان به رقابت می‌پردازد. این فیلم، داستان مادری تنها برای ثبت‌ نام پسرش در مدرسه جدید است که در این مسیر با مشکلاتی مواجه می‌شود و تصمیم به مقابله با آن‌ها می‌گیرد.

انتهای پیام