مصطفی حمیدی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به خواص معجزه‌آسای گیاهانی مانند «سیاهدانه» و «خار مریم» راه نجات اقتصاد خانوارهای گلستانی را توسعه زنجیره ارزش گیاهان دارویی دانست.

وی گردش مالی گیاهان دارویی را فرصت طلایی برای نجات اقتصاد تک‌محصولی گلستان دانست و اظهار کرد: برخی گیاهان دارویی به دلیل خواص درمانی ویژه و تأثیرات مثبتی که بر دستگاه گوارش، کبد، سیستم ایمنی و متابولیسم بدن دارند، به‌عنوان گزینه‌های طبیعی و مؤثر برای پیشگیری و درمان برخی بیماری‌های شناخته می‌شوند و جایگاه مهمی در سبد سلامت مردم پیدا کرده‌اند.

وی با اشاره به اهمیت گیاهان دارویی، سیاه‌دانه، نعنا و خار مریم را از جمله گیاهان پرکاربرد معرفی کرد و گفت: به‌دلیل خواص درمانی گسترده، مورد توجه و مصرف بسیاری از مردم قرار دارند. سیاه‌دانه در تسکین درد مفاصل، بهبود مشکلات گوارشی و درمان التهابات معده مؤثر است و نعنا نقش مفیدی در رفع نفخ دارد، خار مریم نیز به‌عنوان گیاهی مؤثر در درمان بیماری‌های کبدی شناخته می‌شود.

او با بیان اینکه شرایط کشت گیاهان دارویی متفاوت است، افزود: نعنا و خار مریم اغلب به‌صورت خودرو در طبیعت رشد می‌کنند، در حالی که نعنا فلفلی و سیاه‌دانه نیاز به کشت دارند و به‌عنوان گیاهان یک‌ ساله، در فصل پاییز کاشته می‌شوند.

مدیر مرکز خدمات تخصصی گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی گلستان ضمن بیان این موضوع که خشک‌ کردن گیاهان دارویی نیازمند دقت و شرایط خاصی است تا کیفیت نهایی آن حفظ شود، گفت: این گیاهان معمولاً باید در سایه و تحت دمای استاندارد خشک شوند، چراکه افزایش بیش از حد دما می‌تواند منجر به از بین رفتن اسانس‌های مفید گیاه شده و تنها خواص فیزیکی آن باقی بماند پس رعایت دمای مناسب در فرایند خشک‌سازی، امکان حفظ هم‌زمان خواص فیزیکی و ترکیبات مؤثر گیاه را فراهم می‌کند.

حمیدی بزگترین چالش پیش رو در توسعه این کار را بازار معرفی کرد و تصریح کرد: توسعه کشت در استان سال‌های متمادی انجام می‌شود و فراز و نشیب‌های زیادی داشته اما بزگترین مشکل ما بحث بازار بوده که اگر صنایع تبدیلی با ارزش افزوده در استان دایر شود و بتواند ارزش افزوده گیاه را حفظ کند قطعاً ما شاهد توسعه کشت این محصولات در استان خواهیم بود.

خام‌فروشی ۷۰ درصدی سیاهدانه به دلیل نبود صنایع تبدیلی در گلستان 

وی گفت: بازار گیاهان دارویی به‌ویژه سیاه دانه به دلیل نبود زیرساخت‌های مناسب در استان معمولاً به خارج از استان منتقل می‌شود، به‌طوری که حدود ۶۰ تا ۷۰ درصد از محصول برداشت‌شده به کارخانه‌های استان‌های دیگر ارسال شده و در آنجا فرآوری و بسته‌بندی می‌شود، سپس به صورت محصول نهایی دوباره به استان بازمی‌گردد. این روند علاوه بر از دست رفتن فرصت‌های اقتصادی برای استان، موجب کاهش ارزش افزوده و اشتغال‌زایی محلی می‌شود.

مدیر مرکز خدمات تخصصی گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی گلستان تغییرات اقلیمی را یکی از عوامل مؤثر بر کشت و توسعه گیاهان دارویی معرفی و اشاره کرد: به‌عنوان مثال در نوار شمالی کشور، پیش‌تر با بارندگی ۲۰۰ تا ۲۵۰ میلی‌متری شرایط بسیار مساعدی برای کشت زیره سبز فراهم بود اما اکنون کاهش بارندگی و کمبود رطوبت کافی رشد مطلوب این گیاه را با مشکل مواجه کرده است. همچنین در نوار جنوبی، بارش‌های فشرده و ناگهانی باعث افزایش ریسک ابتلا به بیماری‌های قارچی مانند سیاه دانه شده است که این موارد خود به‌عنوان تهدیدی جدی برای توسعه و بهره‌برداری از گیاهان دارویی به شمار می‌آیند.

حمیدی یکی از مهم‌ترین راه‌های افزایش آگاهی عمومی را فرهنگ‌سازی بیان کرد و گفت: تحقق این هدف نیازمند همکاری و هم‌افزایی همه دستگاه‌هاست در این راستا، تیم جهاد دانشگاهی اخیراً اقدام به فرهنگ‌سازی درباره گیاهان دارویی در مدارس کرده است. با کشت باغچه‌های گیاهان دارویی و ایجاد مزارع نمایشی در مدارس، این فرهنگ‌سازی از درون مدارس آغاز شده و به دنبال ارتقاء دانش و آگاهی دانش‌آموزان درباره اهمیت و کاربردهای گیاهان دارویی است.

نقش کلیدی عوامل اقتصادی و بازارفروش در رونق کشت گیاهان داروئی

وی با توصیه به افراد علاقه‌مند و شروع‌کننده این راه گفت: کشت و کار گیاهان با چالش‌های متعددی همراه است که انتخاب گیاه مناسب در اولویت قرار دارد. این انتخاب باید با توجه به شرایط کشاورز و عوامل مختلفی مانند موقعیت زمین، شرایط آب و خاک، شوری و همچنین نیروی کار انجام شود. علاوه بر این، عوامل اقتصادی و بازار نیز نقش بسیار مهمی در تصمیم‌گیری دارند و تأثیر قابل‌ توجهی بر موفقیت کشاورزی خواهند گذاشت.

مدیر مرکز خدمات تخصصی گیاهان دارویی جهاد دانشگاهی گلستان با بیان اینکه توسعه گیاهان دارویی به عنوان یک تجارت پر سود، فرصتی مغفول در استان ما است که به آرامی و با کندی پیشرفت می‌کند، در حالی که استان‌های دیگر در این زمینه پیشرو هستند، افزود: با توجه به درآمد سرانه پایین خانوارها و وابستگی اقتصادی استان به کشاورزی، توجه ویژه به توسعه گیاهان دارویی می‌تواند با همکاری همه دست‌اندرکاران این حوزه، زمینه‌ساز افزایش درآمد خانوارها و رونق اقتصادی استان باشد.

انتهای پیام