به گزارش ایسنا، در دنیای امروز که ارتباطات اجتماعی پیچیده‌تر شده و سبک زندگی خانواده‌ها دستخوش تغییرات گسترده‌ای است، نوجوانان و جوانان بیش از گذشته در معرض آسیب‌های رفتاری قرار دارند. رفتارهایی مانند پرخاشگری، ترک مدرسه، بی‌احترامی به معلمان، مصرف مواد دخانی و استفاده از ابزارهای ممنوعه در محیط آموزشی، از جمله رفتارهای نگران‌کننده‌ای هستند که نه‌تنها سلامت روان دانش‌آموزان را تهدید می‌کنند، بلکه در بلندمدت بر آینده تحصیلی و اجتماعی آن‌ها نیز اثر منفی می‌گذارند. در این شرایط، دیگر نمی‌توان تنها از مدرسه انتظار داشت که بار تربیتی دانش‌آموزان را به دوش بکشد. لازم است خانواده‌ها نیز به عنوان همکار و همراه نظام آموزشی و صدالبته در صورتی که با حمایت درست و اصولی مدارس مواجه شوند، نقش فعالی در هدایت تربیتی فرزندان خود ایفا کنند.
نهاد آموزش‌وپرورش برای مقابله با چالش‌های رفتاری دانش‌آموزان، نیازمند مشارکت مستقیم والدین است. انجمن‌های اولیا و مربیان، یکی از ابزارهای مهم این مشارکت هستند که می‌توانند پل ارتباطی مؤثری میان خانه و مدرسه ایجاد کنند. در بسیاری از کشورها، این انجمن‌ها به صورت جدی در فرآیند تصمیم‌گیری‌های مدرسه حضور دارند و در جهت رشد آموزشی، عاطفی و اخلاقی دانش‌آموزان مشارکت می‌کنند. اما در کشور ما، این جلسات، غالبا شکل تشریفاتی دارند و در عمل نتوانسته‌اند پاسخ‌گوی نیازهای واقعی مدارس و خانواده‌ها باشند. بسیاری از والدین یا در این جلسات شرکت نمی‌کنند یا مشارکت فعال ندارند. این در حالی است که احیای نقش واقعی انجمن‌ها، می‌تواند به کنترل و کاهش رفتارهای ناهنجار در محیط مدرسه کمک کند.
برای بررسی بیشتر این موضوع، معصومه میرزائی، پژوهشگر جامعه‌شناسی مسائل اجتماعی ایران در دانشگاه الزهرا، تحقیقی را انجام داده که به بررسی نگاه والدین به عملکرد انجمن‌های اولیا و مربیان در مدارس می‌پردازد. این پژوهش بر آن بوده تا نقش این انجمن‌ها را در کنترل رفتارهای ناهنجار دانش‌آموزان بازبینی کند و از دل تجربه والدین، راه‌هایی برای بهبود جلسات هم‌اندیشی بیابد.
پژوهش فوق به روش کیفی و با تمرکز بر تجارب عینی والدین انجام شده است. برای جمع‌آوری داده‌ها، ۲۰ مصاحبه نیمه‌ساختاریافته با والدین دانش‌آموزان یکی از مناطق آموزشی شهر کرمانشاه انجام گرفت. این والدین به‌طور هدفمند و با توجه به درگیری‌شان با جلسات انجمن اولیا و مربیان انتخاب شدند. پس از انجام مصاحبه‌ها، داده‌های به دست آمده با استفاده از نرم‌افزار تحلیلی خاص، بررسی و دسته‌بندی شدند تا الگوها و مضامین اصلی مشخص گردند.
نتایج این پژوهش نشان می‌دهند که انجمن‌های اولیا و مربیان در صورت برنامه‌ریزی درست و مشارکت مؤثر خانواده‌ها می‌توانند نقش چشم‌گیری در کنترل رفتارهای پرخطر دانش‌آموزان داشته باشند. در این خصوص، سه زمینه مهم برای بهبود این جلسات شناسایی شد: مشارکت فعال والدین در برنامه‌ریزی، افزایش کیفیت تعاملات بین خانه و مدرسه، و راهکارهای عملی و نو برای مقابله با مشکلات رفتاری نوجوانان.
پژوهش نشان می‌دهد که اگر والدین در انتخاب موضوعات جلسات انجمن نقش داشته باشند و نظراتشان درباره مسائل تربیتی شنیده شود، همکاری‌شان بیشتر و اثربخشی جلسات بالاتر می‌رود. همچنین، وقتی فضای گفت‌وگو و تعامل محترمانه میان والدین و کادر مدرسه برقرار باشد، اعتماد بیشتر شکل می‌گیرد و امکان گرفتن تصمیم‌های مشترک فراهم می‌شود.
از سوی دیگر، پژوهشگر بر این نکته تأکید دارد که بازنگری در شیوه‌های سنتی برگزاری جلسات انجمن، می‌تواند باعث شکوفایی ایده‌های جدیدی برای حل مشکلات رفتاری شود. وقتی والدین احساس کنند در فرآیند تربیت فرزندشان تنها نیستند و مدرسه نیز نقش حمایت‌گر دارد، احتمال بروز رفتارهای پرخطر کاهش پیدا می‌کند.
این یافته‌ها اهمیت زیادی برای سیاست‌گذاران آموزشی دارند و لازم است آموزش‌وپرورش با طراحی محتوای مشخص برای جلسات انجمن‌ها، والدین را با روش‌های جدید تربیتی آشنا کند.
همچنین به گفته مجری این مطالعه پژوهشی، بهتر است در تحقیقات بعدی، نظر مشاوران، معلمان و مدیران مدرسه نیز درباره عملکرد این جلسات بررسی شود تا راهکارهایی دقیق‌تر برای بهبود روابط خانه و مدرسه به دست آید.
این یافته‌ها در فصلنامه «خانواده و پژوهش» منتشر شده‌اند؛ نشریه‌ای تخصصی که زیر نظر پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش و با همکاری انجمن علمی مددکاران اجتماعی ایران انتشار می‌یابد.
انتهای پیام
نظرات