کشت گلخانه‌ای موز، با نیاز آب کنترل‌شده، بهره‌وری بالا، مصونیت از آفات محیطی و کاهش وابستگی به شرایط جوی، نه‌تنها به حفظ منابع آبی کمک می‌کند، بلکه با تولید محصولی استراتژیک و سودآور، به تقویت اقتصاد کشاورزی در دوران خشکسالی یاری می‌رساند. این رویکرد، نمونه‌ای موفق از انطباق با تغییرات اقلیمی و حرکت به‌سوی کشاورزی مدرن است.
ظرفیت ساوه و مناطق خشک و نیمه‌خشک ایران برای کشت گلخانه‌ای موز
ساوه و سایر مناطق خشک و نیمه‌خشک ایران، به دلیل برخورداری از اقلیم معتدل و تابش نور کافی، پتانسیل بالایی برای کشت گلخانه‌ای موز دارند. این مناطق با بهره‌گیری از فناوری‌های گلخانه‌ای پیشرفته، مانند سیستم‌های آبیاری قطره‌ای و کنترل دما و رطوبت، می‌توانند شرایط استوایی مورد نیاز موز را به‌صورت مصنوعی فراهم کنند.
در ساوه، تجربه موفق گلخانه دوهکتاری با ارقام مقاوم به سرما نشان داده که با مدیریت بهینه منابع آبی و کاهش هزینه‌های گرمایشی در مقایسه با مناطق سردسیر، کشت موز نه‌تنها امکان‌پذیر است، بلکه می‌تواند اقتصادی و سودآور باشد.
این ظرفیت در مناطق خشک و نیمه‌خشک کشور، با توجه به محدودیت‌های آبی و نیاز به بهره‌وری بالا، فرصتی بی‌نظیر برای تنوع‌بخشی به محصولات کشاورزی و کاهش وابستگی به واردات موز فراهم می‌کند، مشروط بر اینکه سرمایه‌گذاری و حمایت‌های لازم برای توسعه زیرساخت‌های گلخانه‌ای انجام شود.
در همین رابطه معاون فنی و اجرایی جهاد کشاورزی ساوه، در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: کشت گلخانه‌ای موز، به‌عنوان محصولی استوایی در ساوه با راه‌اندازی یک گلخانه دوهکتاری و کاشت ۴۲۰۰ نهال موز از ارقام مقاوم به سرما، گامی بلند در جهت توسعه کشاورزی نوین برداشته است. این ابتکار که با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی انجام شده، می‌تواند الگویی برای سایر نقاط ایران باشد.
محمودرضا خلیلی با بیان اینکه اکثر نقاط ایران از ظرفیت بالقوه برای کشت گلخانه‌ای موز برخوردارند، افزود: این مهم مشروط بر این است که این فعالیت از نظر اقتصادی توجیه‌پذیر باشد و هزینه‌های آن با سودآوری مناسب همراه شود.
وی در ادامه موز را به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد، محصولی مناسب برای کشت گلخانه‌ای دانست و با اشاره به ماهیت استوایی موز، اظهار کرد: موز در مناطق استوایی با تابش نور فراوان و رطوبت بالا، به‌صورت طبیعی رشد می‌کند. برای کشت گلخانه‌ای، باید شرایط مشابهی از جمله دما، رطوبت، تهویه، آبیاری و تغذیه مناسب فراهم شود. گلخانه‌های کشت موز نیازمند ارتفاع حداقل ۶ متری هستند تا فضای کافی برای رشد این گیاه بلندقامت فراهم شود.
گلخانه ۲ هکتاری ساوه؛ الگویی برای کشاورزی نوین
وی گفت: در ساوه، یک گلخانه دوهکتاری با سرمایه‌گذاری بخش خصوصی به کشت موز اختصاص یافته است. در این گلخانه، ۴۲۰۰ اصله نهال موز از ارقام ترکیبی پاکوتاه و پابلند با رقم «باوی» کاشته شده است. این ارقام به دلیل مقاومت بالاتر به سرما نسبت به ارقام تجاری مرسوم، گزینه‌ای ایده‌آل برای کشت گلخانه‌ای در مناطق معتدل مانند ساوه هستند.
خلیلی با اشاره به ویژگی‌های این ارقام، گفت: هر خوشه موز در این گلخانه بسته به توان درخت می‌تواند بین ۲۰ تا ۵۰ کیلوگرم وزن داشته باشد. رطوبت گلخانه باید بین ۶۰ تا ۸۰ درصد و دمای محیط بین ۱۵ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد حفظ شود، در حالی که ارقام تجاری نیاز به دمای ۲۰ تا ۳۰ درجه دارند.
مزایای کشت گلخانه‌ای موز
وی با بیان اینکه یکی از ویژگی‌های برجسته کشت گلخانه‌ای موز، مقاومت آن در برابر آفات است، گفت: موز گلخانه‌ای از آفات مرسوم و بومی مصون است و این موضوع مدیریت گلخانه را آسان‌تر می‌کند. همچنین، نیاز به نیروی کارگری کمتر در مقایسه با محصولات گلخانه‌ای مانند سبزیجات و گل‌ها دارد.
خلیلی افزود: پاجوش‌دهی موز امکان تکثیر آسان گیاه را فراهم می‌کند و پس از چند ماه، همزمان با درخت اصلی، محصول‌دهی آغاز می‌شود. برداشت موز به‌صورت سبز انجام شده و در شرایط کنترل‌شده با استفاده از گاز اتیلن به رنگ زرد درمی‌آید. این ویژگی، حمل‌ونقل موز به مناطق دوردست را آسان کرده و امکان صادرات را فراهم می‌کند.
چالش‌ها و فرصت‌های کشت موز در ایران
معاون جهادکشاورزی ساوه با بیان اینکه تولید موز در ایران به دلیل ماهیت استوایی این محصول، عمدتا به مناطق جنوب شرقی کشور محدود بوده و در فضای باز انجام می‌شود، گفت: در این شرایط، باد به‌عنوان بزرگ‌ترین آفت موز، به دلیل برگ‌های پهن این گیاه، چالش‌ساز است. اما در گلخانه، این مشکل به‌طور کامل برطرف می‌شود.
وی با تأکید بر ظرفیت کشت گلخانه‌ای موز در اکثر نقاط ایران، گفت: کشت موز گلخانه‌ای در ساوه به دلیل وجود سرمایه‌گذار بخش خصوصی آغاز شده و این مدل می‌تواند در سایر مناطق نیز اجرا شود. در مناطق معتدل مانند ساوه، هزینه‌های گرمایشی گلخانه‌ها کمتر است، اما در مناطق سردسیر، این هزینه‌ها می‌تواند چالش‌برانگیز باشد.
خلیلی با اشاره به اهمیت تابش نور کافی و رطوبت بالا برای کشت موز، افزود: با تأمین شرایط مناسب، موز گلخانه‌ای می‌تواند به محصولی سودآور تبدیل شود و به توسعه کشاورزی پایدار در ایران کمک کند. گسترش سرمایه‌گذاری در این حوزه، موجب خواهد شد تا ایران بتواند جایگاه خود را در تولید و حتی صادرات موز تقویت کند.
به گزارش ایسنا، کشت گلخانه‌ای موز در ساوه، نه‌تنها گامی در جهت تنوع‌بخشی به محصولات کشاورزی این منطقه و البته کشور است، بلکه نشان‌دهنده ظرفیت بالای کشور برای تولید محصولات استوایی در شرایط کنترل‌شده است. این پروژه می‌تواند به‌عنوان الگویی موفق، راه را برای سرمایه‌گذاری‌های مشابه در سایر نقاط ایران هموار کند. با گسترش سرمایه‌گذاری‌های بخش خصوصی و حمایت‌های هدفمند، ایران قادر است ضمن کاهش وابستگی به واردات موز، به تولیدکننده‌ای قدرتمند در این حوزه تبدیل شود و گامی بلند در راستای امنیت غذایی و توسعه اقتصادی بردارد.
قطعا پروژه کشت گلخانه‌ای موز در ساوه، نمادی از توانمندی ایران در تبدیل محدودیت‌های اقلیمی به فرصت‌های کشاورزی است. این طرح، با استفاده از فناوری‌های پیشرفته گلخانه‌ای و ارقام مقاوم به سرما، نه‌تنها امکان تولید محصولی استراتژیک مانند موز را در مناطق غیراستوایی فراهم کرده، بلکه الگویی نوآورانه برای توسعه کشاورزی در شرایط خشکسالی ارائه داده است.
گسترش چنین طرح‌هایی در سراسر کشور، با حمایت از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی و تقویت زیرساخت‌ها، می‌تواند ایران را به یکی از پیشگامان تولید موز گلخانه‌ای در منطقه تبدیل کند، ضمن اینکه به اشتغال‌زایی، صرفه‌جویی ارزی و تقویت اقتصاد کشاورزی کمک شایانی خواهد کرد.
انتهای پیام
نظرات