این آیین کهن که با نام‌های «پامنبری»و «چهل منبری» شناخته می‌شود، یکی از میراث فرهنگی زنده استان گلستان است و در سال ۱۳۹۱ با شماره ۵۵۰ در فهرست آثار ملی میراث ناملموس ایران ثبت شده است.
این مراسم از شامگاه تاسوعا و شب عاشورا، در خانه‌های وقفی محلات قدیمی گرگان مانند سبزه مشهد، سرپیر، دربنو، نعلبندان و میخچه‌گران برگزار می‌شود.
نذورات شمعی
مردم با مراجعه به خانه‌های دارای منبر، شمع‌هایی بر پایه منبر روشن می‌کنند و معتقدند این کار حاجت‌شان را برآورده می‌کند. برخی نذر «چهل شمع منبر» دارند و از اولین تا آخرین منبر، بدون سخن گفتن و غذا خوردن، این مسیر را طی می‌کنند.
پذیرایی آیینی
صاحبان منبر از میهمانان با غذاهای محلی مانند قورمه‌سبزی، ساک (غذای اصیل گرگانی) و شربت پذیرایی می‌کنند.
منبر؛ نماد پیوند زمین و آسمان
هر منبر در این آیین، تنها یک وسیله نیست، بلکه میراث خانوادگی است که نسل‌به‌نسل حفظ شده است، خادمان منبر چند روز پیش از محرم، منبر را پارچه‌سیاه یا سبز می‌پوشانند و تشتی پر از گِل روی آن می‌گذارند (نماد خاک کربلا) و مردم با بوسیدن منبر و گره‌زدن پارچه بر پایه آن، طلب گشایش حاجت می‌کنند.
چرا پامنبری منحصر به گرگان است؟
این آیین در سال ۱۳۹۱ به‌دلیل اصالت و پیوند عمیق با هویت گرگانی‌ها ثبت ملی شد. برخلاف آیین‌های مشترکی مانند سینه‌زنی، پامنبری و دسته‌چوبی این آیین ویژه گرگان است.
تغییر بافت جمعیتی
بسیاری از مالکان خانه‌های قدیمی به شهرهای دیگر یا خارج مهاجرت کرده‌اند، اما برای اجرای آیین به گرگان بازمی‌گردند و با وجود تغییرات، گزارش‌ها حاکی از حضور نسل جوان در مراسم و تداوم روشن کردن شمع‌هاست.
نفس‌کشیدن این آیین در گرو همبستگی مردمی است که هنوز منبرهای اجدادی را از گزند روزگار پاس می‌دارند.
جایگاه پامنبری در گنجینه فرهنگ ایران
پامنبری تنها یک مراسم مذهبی نیست بلکه تجلی گاه‌شناسی امید در فرهنگی است که درد و آرزو را با هم پیوند می‌زند. گرگانی‌ها با روشن کردن شمع‌های نذری بر منبرهای سیاه‌پوش، نه‌تنها عشق به امام حسین (ع) که پایداری سنت‌های نیاکان را فریاد می‌زنند.
انتهای پیام
نظرات