بیست‌ویکم تیر یادآور یکی از تلخ‌ترین وقایع تاریخ معاصر ایران است، حمله خونین رژیم پهلوی به مردم متدین و غیرتمند مشهد در صحن مسجد گوهرشاد. در سال ۱۳۱۴ در پی اجرای سیاست‌های ضد دینی و تجددگرایانه رضاخان، از جمله کشف حجاب اجباری و تحقیر علنی ارزش‌های اسلامی، اعتراضات مردمی در حرم رضوی و مسجد گوهرشاد بالا گرفت. مردم، علما، کسبه و طلاب به پا خواستند تا از هویت دینی جامعه ایرانی دفاع کنند، اما در نیمه‌شب، با یورش نیروهای نظامی، صدها نفر در این مکان مقدس به خاک و خون کشیده شدند. آمار دقیق قربانیان هرگز به‌طور رسمی اعلام نشد، اما اسناد تاریخی از شهادت هزاران زن و مرد بی‌گناه حکایت دارند.

واقعه گوهرشاد نه صرفاً یک فاجعه نظامی، بلکه نماد تقابل میان هویت دینی ملت ایران و حاکمیتی بود که در تلاش بود با الگوبرداری کورکورانه از غرب، ریشه‌های فرهنگی جامعه را بخشکاند. در این میان، زن ایرانی به عنوان حامل اصلی فرهنگ حجاب و عفاف، در تیررس سیاست‌های سکولار قرار گرفت، سیاست‌هایی که زن را نه به عنوان انسان، بلکه به عنوان ابزار دیده می‌خواست.

حجاب؛ حصار امنی برای تامین کرامت زن

زن با حجاب انتخاب می‌کند که دیده شدنش نه براساس ظاهر، بلکه براساس هویت و شخصیتش باشد. در نگاه اسلامی، زن همچون گوهری ارزشمند است که صیانت از آن وظیفه‌ای اجتماعی است. حجاب ابزاری است برای ایجاد امنیت روانی، سلامت اخلاقی و کاهش آسیب‌های اجتماعی در بستر جامعه. برخلاف نگاه ابزاری نظام‌های غربی که زن را کالای تبلیغاتی و زینت مجالس می‌خواهند، در تفکر اسلامی، زن مربی انسان‌ساز و محور خانواده و جامعه است.

نکته مهم آن‌که عفاف، گسترده‌تر از حجاب است و هم زنان و هم مردان را دربر می‌گیرد. عفاف به معنای پاکدامنی، سلامت نگاه، رفتار و حتی نیت است. جامعه‌ای که مردان و زنانش اهل عفاف باشند، کمتر دچار فروپاشی اخلاقی، خیانت، طلاق، و بحران هویتی خواهد شد.

امام جمعه خرم‌دره در گفت‌وگو با ایسنا توضیح اینکه قیام مسجد گوهرشاد در ۲۱ تیر ۱۳۱۴ یکی از نقاط عطف مقاومت ملت ایران در تاریخ معاصر است، اظهار می‌کند: این قیام در واکنش به سیاست‌های ضددینی رضاشاه، به‌ویژه سیاست تغییر لباس شکل گرفت که در طی آن حداقل یک هزار و ۶۷۰ نفر از مردم و علمای بی‌دفاع به شهادت رسیدند و حرمت حرم رضوی را شکستند.

حجت‌الاسلام حسین‌علی زاهدی‌پور با بیان اینکه قیام مسجد گوهرشاد علیه کشف حجاب رضاخانی، نمودی از پیوند عمیق مردم با مرجعیت و روحانیت و مسجد بود، ادامه می‌دهد: ترویج بی‌حجابی، مقدمه استحاله از درون جامعه دینی بود و پروژه کشف حجاب زنان و تغییر لباس مردان و به تبع آن، تهی کردن جامعه از دین واقعی، با اقدامات برخی روشنفکرها و برخی فرقه‌های ضاله مانند بابیت و بهائیت شروع شد و اقدام عملی قاطع توسط رضاخان ادامه یافت و سال‌های سال ادامه پیدا کرد. 

وی عنوان می‌کند: بی‌حجابی امروز، محصول کشف حجاب رضاخانی و شکستن قبح بی‌حجابی در زمان آن حاکم طاغوتی است و توهم امکان عفت بدون حجاب، یکی از راه‌های شیطانی برای ترویج بی‌حجابی و به تبع آن، فحشا در جامعه بود.

امروز؛ میراث‌دار گوهرشاد باشیم

یادآوری فاجعه گوهرشاد، صرفاً یک سوگواری تاریخی نیست؛ بلکه هشداری است که اگر ما امروز در برابر هجمه‌های رسانه‌ای و فرهنگی علیه حجاب و عفاف کوتاه بیاییم، دوباره همان اتفاق در شکلی دیگر تکرار خواهد شد. اگر گوهرشاد با توپ و تفنگ سرکوب شد، امروز با بمباران تبلیغات، سریال‌ها، پلتفرم‌ها و رسانه‌های مسموم، همان هدف دنبال می‌شود.

۲۱ تیر، روز ملی عفاف و حجاب فرصتی است برای احیای ارزش‌هایی که خون‌های پاک در مسجد گوهرشاد برای آن ریخته شد. ما امروز میراث‌داران آن مقاومت هستیم و باید آگاهانه، آزادانه و با افتخار، از این میراث پاسداری کنیم. بررسی تاریخی نشان می‌دهد که حجاب در فرهنگ و باورهای دینی ملت ایران ریشه دارد، نه تنها پس از انقلاب، بلکه پیش از آن نیز زنان ایرانی حجاب را به عنوان بخشی از هویت و شخصیت خود پذیرفته بودند.

فشار برای کنار گذاشتن حجاب در دوره پهلوی و تحت نفوذ فرهنگی غرب، به زنان تحمیل شد. سیاست کشف حجاب رضاخان، تحمیل واقعی بود، زنانی که حاضر نبودند روسری از سر بردارند، با خشونت، توهین و ضرب‌وشتم مواجه شدند. حتی برخی گزارش‌ها حاکی از آن است که زنان محجبه را به زور در خیابان‌ها بی‌حجاب می‌کردند. در مقابل، انقلاب اسلامی با بازگرداندن اختیار و کرامت به زن، حجاب را انتخاب آگاهانه معرفی کرد. امروز هم اگر بخواهیم با آسیب‌های اجتماعی مانند کاهش سن روابط نامشروع، بحران خانواده و افزایش طلاق مقابله کنیم، بازگشت به فرهنگ عفاف و حجاب یکی از راهکارهای مهم خواهد بود.

وظیفه ما در برابر این میراث خونین چیست؟

یاد شهدای گوهرشاد، فقط در گلایه از گذشته یا برگزاری مراسم بزرگداشت خلاصه نمی‌شود. آنان برای دفاع از ارزش‌هایی جان دادند که امروز ما در آرامش از آن بهره‌مندیم. دانشجوی امروز، معلم امروز، مادر امروز، پدر امروز، نویسنده امروز، رسانه‌نگار امروز و حتی فروشنده امروز، همه مسئولند. ما باید با رفتار، سبک زندگی، گفتار، نوع پوشش، محتواهایی که تولید یا بازنشر می‌کنیم، از ارزش‌های گوهرشاد دفاع کنیم.

تبیین منطقی، محترمانه و هنرمندانه مفهوم حجاب و عفاف نه‌تنها وظیفه‌ای دینی، بلکه مسئولیتی اجتماعی است. این یعنی باید «زبان گفتگو» را جایگزین اجبار، «آگاهی» را جایگزین شعار و «الگوی رفتاری» را جایگزین دستور کنیم.

در همین رابطه، امام‌ جمعه سلطانیه در گفت‌وگو با ایسنا با بیان اینکه رضا شاه برای نابودی تشیع، اسلام و سنت‌ها و ارزش‌های اسلامی بر سر کار آمده بود و کشف حجاب هم در همین راستا بود، می‌گوید: اکنون نیز در پشت مسأله کشف حجاب دشمن ایستاده و با برنامه وارد شده است. 

حجت‌الاسلام سیدعمران حسینی‌نسب با بیان اینکه حجاب علاوه بر اینکه یک مسأله دینی و شرعی است و هیچ شکی در وجوب آن نیست، یک مسأله عقلی هم است، ادامه می‌دهد: همانطور که هیچ باغبانی را به خاطر دیوار کشیدن به باغ خود مذمت نمی‌کنند چون باغ بی دیوار از دست دزدان در امان نیست و یا هیچکس به نام آزادی دیوار خانه خود را بر نمی‌دارد و یا اینکه بستن در خانه یا کشیدن پرده بر پنجره های خانه، برای اسیر کردن خود نیست بلکه برای محافظت از دید بیگانگان است.

وی به فلسفه حجاب نیز اشاره و اضافه می‌کند: حجاب ضمانت‌نامه حضور ایمن زن در جامعه است و حجاب واجب شده تا زن در اجتماع باشد و اگر قرار بود که زن در خانه بماند نیازی به حجاب نبود پس حجاب محدودیت نیست.

انتهای پیام