هر سال، با نفس‌های داغ تابستان، شعله‌های آتش در پهنه‌های جنگلی استان کردستان سر بر می‌آورند، گاهی از وزش بادهای سوزان، گاه از افزایش بی‌سابقه دما و تغییرات اقلیمی و گاه نیز از آتش کینه سودجویانی که از جان دادن طبیعت لذت می‌برند.
امسال نیز همچون سال‌های گذشته، سریال غم‌انگیز آتش‌سوزی مراتع کردستان آن هم در کوە زیبای آبیدر به روی پرده رفت؛ آتشی عظیم، بی‌رحمانه پیش رفت و بخش‌های وسیعی از کوه آبیدر را به کام مرگ فرستاد، زبانه‌های آتش سر به فلک کشیدند؛ گویی قصد پس‌کشیدن نداشتند و پابه‌پای رقص بی‌امان باد در میان درختان، شعله‌ورتر می‌شدند و کار مهار را هر لحظه دشوارتر می‌ساختند.
اما در دل این نبرد نابرابر، ایثار و همدلی جوانه زد و این بار، ابعاد فاجعه به گونه‌ای دیگر رقم خورد، در حالی که آتش بی‌امان پیش می‌رفت، سه جان پاک، سه یار طبیعت، بی‌هیچ هراسی خود را به دل شعله‌ها زدند؛ آنها نه برای نام، بلکه برای عشق به این خاک جان خود را فدا کردند، شهادت سه تن از حافظان طبیعت، فصلی دردناک اما غرورآفرین به این داستان تکراری افزود. آنها ستاره شدند در آسمان فداکاری و نامشان، برای همیشه با کوە آبیدر گره خوردە است.
امکاناتی که به کار گرفته شد، تیم‌هایی که بی‌درنگ به یاری شتافتند و مردم محلی که بی‌محابا و با غیرتی مثال‌زدنی، خود را به دل آتش زدند، سرانجام توانستند آتشی را که به جان کوە آبیدر افتاده بود را خاموش کنند.
هرچند شعله‌ها فرو نشستند، اما داغی عمیق بر دل طبیعت و مردم سنندج باقی ماند، داغی که یادآور شکنندگی این گنجینه طبیعی و ضرورت مراقبت بیشتر از آن است و مهم‌تر از آن، یاد و خاطره جاودان آن سه شهید طبیعت که جان خود را در راه حفظ میراث سبز کردستان نثار کردند.
مدیرکل منابع طبیعی استان کردستان ضمن عرض تسلیت به خانواده‌های جان‌باختگان، گفت: ضایعه درگذشت سه نفر از جوانان طبیعت‌دوست که جان خود را در راه حفاظت از محیط زیست فدا کردند، جامعه استان کردستان و کشور را داغدار کرده است، این ایثار و غیرت مردمان این سرزمین، بار دیگر نشان داد که اهمیت و دلسوزی مردم کردستان نسبت به منابع طبیعی، ستودنی و مثال‌زدنی است.
شریفی‌پور در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به شدت حادثه و شرایط خاص آن روز اظهار کرد: رفتار آتش در شرایطی با دمای بالای ۴۰ درجه و وزش باد شدید، غیرقابل پیش‌بینی است، همچنین ما بارها در جلسات آموزشی و مدیریت بحران به این نکته تاکید کرده‌ایم که در چنین وضعیتی، تنها نیروهای آموزش‌دیده و مجهز باید وارد عرصه اطفای حریق شوند.
به گفته این مسئول، در روز حادثه، گزارش اولیه از طریق سامانه ۱۵۰۴ دریافت شد و بلافاصله نیروهای منابع طبیعی، دیده‌بان‌ها و سایر ارگان‌ها از جمله هلال احمر، آتش‌نشانی، استانداری و نیروهای مردمی در محل حاضر شدند؛ اما سرعت گسترش آتش و وقوع یک گردباد پیش‌بینی‌نشده، سبب شد کنترل حریق با مشکل مواجه شود.
وی با اشاره به نبود تجهیزات کافی، به‌ویژه در میان نیروهای داوطلب مردمی، افزود: اگرچه گروه‌های رسمی به دمنده‌های انفرادی مجهز بودند، اما بخش زیادی از افراد حاضر در صحنه به‌صورت خودجوش و بدون تجهیزات تخصصی در محل حضور یافتند که متأسفانه همین موضوع احتمال بروز آسیب را افزایش داد.
شریفی‌پور تأکید کرد: در همان روز ما با چندین کانون آتش‌سوزی هم‌زمان در مناطق مختلف سنندج مواجه بودیم که کار مدیریت میدان را بسیار دشوار کرد، به همین دلیل، نیاز به تجهیزات پیشرفته‌تر، آموزش عمومی و ایجاد ساختارهای واکنش سریع در برابر بحران‌های محیط‌زیستی در استان بیش از پیش احساس می‌شود.
وی در ادامه تصریح کرد: باید با هم‌افزایی میان مردم، نهادهای مسئول و تصمیم‌گیرندگان استانی، مانع از تکرار چنین فجایعی شویم و جان داوطلبان عاشق طبیعت را بیش از این به خطر نیندازیم.
مدیرکل منابع طبیعی استان کردستان با اشاره به حادثه تلخ آتش‌سوزی در ارتفاعات آبیدر سنندج، از غافلگیری همیاران طبیعت بر اثر تغییر جهت ناگهانی آتش و شکل‌گیری گردباد شعله‌ور سخن گفت و ضمن تشریح فرآیند آموزش و ساماندهی نیروهای داوطلب، از ضرورت تأمین تجهیزات و امکانات بیشتر در استان خبر داد.
وی در توضیح حادثه گفت: عزیزان ما در حال اجرای عملیات مهار آتش بودند که در داخل یکی از دره‌ها، با تغییر ناگهانی جهت شعله‌ها و شکل‌گیری گردباد، در محاصره آتش قرار گرفتند، این اتفاق به‌طور کامل غافلگیرکننده بود و متأسفانه به وقوع این ضایعه تلخ منجر شد.
این مقام مسئول در ادامه به فرآیند آموزش نیروهای مردمی اشاره کرد و افزود: براساس دستورالعمل‌های سازمانی برای به‌کارگیری همیاران طبیعت و نیروهای داوطلب در امر اطفای حریق، نخستین گام ثبت‌نام در سامانه همیار طبیعت است، سپس کلاس‌های آموزشی و ترویجی به‌ویژه در حوزه رفتار آتش برای این افراد برگزار می‌شود.
وی ادامه داد: در دو سال گذشته، در شهرستان مریوان و به‌صورت استانی، کلاس‌های عمومی با حضور مدرسان اعزامی از تهران برگزار کرده‌ایم و امسال نیز در فصل بهار پیش از آغاز فصل حریق، بیش از ۶۰۰ نفر-روز آموزش تخصصی در حوزه اطفای حریق و ایمنی برای نیروهای داوطلب برگزار شد، اما واقعیت این است که جان انسان‌ها از هر موضوع دیگری مهم‌تر است و باید این قشر داوطلب به‌طور جدی‌تر مورد آموزش، تجهیز و حمایت قرار گیرند.
شریفی‌پور در بخش دیگری از سخنان خود به آخرین وضعیت مصدومان حادثه اشاره کرد و گفت: در حال حاضر دو نفر دیگر از دلسوزان طبیعت در بیمارستان کوثر سنندج بستری هستند که آقای حسین پناهی در بخش مراقبت‌های ویژه تحت درمان است و وضعیت جسمانی‌اش تا شب گذشته پایدار گزارش شده است و یکی دیگر از مدافعان طبیعت نیز در بخش تحت نظر بستری است.
وی همچنین به وسعت گسترده جنگل‌ها در استان کردستان اشاره کرد و با انتقاد از نبود بالگرد برای مقابله با بحران‌های محیط‌زیستی گفت: استان کردستان با یک‌میلیون و ۵۸۷ هزار هکتار جنگل، هنوز به امکانات هوایی مانند بالگرد اطفای حریق مجهز نیست.
شریفی‌پور در ادامه با تاکید بر تأثیرات تغییرات اقلیمی، خواستار برنامه‌ریزی جامع، بودجه کافی و تجهیز کامل استان برای مقابله با بحران‌های محیط‌زیستی شد و افزود: پراکنش بارندگی امسال در استان خوب بود، اما با تغییرات اقلیمی و گرمای بی‌سابقه، خطر وقوع آتش‌سوزی افزایش یافته و نیاز به توجه فوری مسئولان کشوری برای حمایت از منابع طبیعی کردستان کاملاً احساس می‌شود.
کاهش رطوبت خاک، گرمای بی‌سابقه و کمبود امکانات؛ عاملی برای تشدید آتش‌سوزی‌ها
مدیرکل منابع طبیعی کردستان در تشریح دلایل افزایش آتش‌سوزی‌ها در عرصه‌های طبیعی استان، تغییر الگوی بارندگی، افزایش دما، وزش باد شدید و نبود تجهیزات کافی را از مهم‌ترین عوامل دانست و از افزایش چشمگیر تعداد و وسعت آتش‌سوزی‌ها در سال جاری خبر داد.
شریفی‌پور در ادامه با اشاره به تغییر الگوی بارش در استان گفت: در گذشته بخشی از رطوبت خاک از طریق برف تأمین می‌شد، اما در سال جاری نزولات جوی از برف به باران تبدیل شده که باعث خشکی زودهنگام خاک و گیاهان مرتعی یک‌ساله شده است که این امر، در کنار افزایش بی‌سابقه دما و وزش بادهای شدید، موجب مستعد شدن طبیعت برای گسترش حریق‌ها شده است.
وی با بیان اینکه در خرداد امسال، استان کردستان شاهد آتش‌سوزی‌هایی در سطح وسیع بود که پیش‌تر سابقه نداشت، ادامه داد: از ۲۸ اردیبهشت آتش‌سوزی‌ها از منطقه سروآباد آغاز شد و متأسفانه تا امروز ادامه یافته است که همین امر موجب شده تا حساسیت‌ها و دغدغه‌های ما نیز افزایش یابد.
شریفی‌پور با اشاره به کمبود منابع انسانی و تجهیزاتی افزود: در حال حاضر تنها ۱۰۰ دیده‌بان در مناطق بحرانی به‌کار گرفته شده‌اند که تجهیزات انفرادی و گروهی ما برای مقابله با این حجم از حریق‌ها ناکافی است و متأسفانه علی‌رغم پیگیری‌های مکرر، هنوز پاسخ مناسبی به درخواست‌های ما داده نشده است.
وی همچنین به ضرورت تخصیص بالگرد برای عملیات اطفای حریق اشاره کرد و گفت: تنها یک دستگاه بالگرد بین چهار استان غربی (آذربایجان، کرمانشاه، ایلام و کردستان) به صورت اشتراکی اختصاص داده شده که آن هم صرفاً برای عملیات بسکت بوده و ویژه اطفای حریق طراحی نشده است که با وجود ارسال درخواست‌های رسمی برای احداث پایگاه هوایی و تأمین بالگردهای ویژه اطفا، هنوز به نتیجه‌ای نرسیده‌ایم.
افزایش نگران‌کننده آتش‌سوزی‌ها در سال جاری
مدیرکل منابع طبیعی کردستان، آمار نگران‌کننده‌ای از آتش‌سوزی‌های امسال ارائه داد و گفت: از آغاز سال جاری تاکنون ۱۲۳ فقره آتش‌سوزی در عرصه‌های طبیعی استان رخ داده که منجر به آسیب‌دیدگی حدود ۱۳۰۰ هکتار از جنگل‌ها و مراتع شده است، این آمار در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته، افزایش ۶۶ درصدی در تعداد و بیش از ۱۰۰ درصدی در سطح مناطق درگیر را نشان می‌دهد.
شریفی در ادامه خاطرنشان کرد: از مردم فهیم و طبیعت دوست کردستان خواهشمندیم که اگر قصد کمک در مهار آتش‌سوزی‌ها را دارند، حتماً در کلاس‌های آموزشی شرکت کنند و بدون آموزش و تجهیزات وارد منطقه حریق نشوند، زیرا جان انسان‌ها برای ما از هر چیزی باارزش‌تر است و حضور خودجوش و بدون آمادگی، ممکن است به فاجعه‌ای بزرگ‌تر بینجامد.
وی تصریح کرد: تاکنون چندین کلاس آموزشی در سطح استان برگزار شده که بیش از ۶۰۰ نفر در آن شرکت کرده‌اند.
وی در پایان بر لزوم تجهیز جدی منابع طبیعی استان تأکید و یادآور شد: استان کردستان با دارا بودن بیش از یک‌میلیون و ۵۸۷ هزار هکتار جنگل، نیازمند توجه فوری و ویژه از سوی نهادهای کشوری برای مدیریت بحران‌های محیط‌زیستی است.
انتهای پیام
نظرات