هادی مسعودی در گفتوگو با ایسنا در خصوص تاثیر فضای مجازی بر سبک زندگی نوجوانان اظهار کرد: فضای مجازی دسترسی به اطلاعات را آسان میکند اما به همان نسبت قدرت فکری و تحلیلی انسان را کاهش میدهد؛ حجم بالای اطلاعاتی که نوجوانان در فضای مجازی به دست میآورند، قدرت ذهنی و فکریشان را افزایش نمیدهد؛ بلکه این بدان معناست که نوجوانان در فضای مجازی دادههای فراوانی را کسب میکنند اما این دادهها قابل استفاده نیستند و باید در یک مرحله تبدیل به اطلاعات و یا دستهبندی شوند و این همان تفاوت داده و اطلاعات است.
این کارشناس فضای مجازی با بیان این که باید نگاه تکنولوژی محوری به فضای مجازی داشته باشیم، اظهار کرد: بنا به ایده اولیهای که درباره تکنولوژی وجود دارد و آن را ادامه بدن ما به شمار میآورد و فعالیتها را برای ما سریعتر و راحتتر مینماید باید گفت که تکنولوژی فضای مجازی بهنوعی ادامه ذهن است و بسیاری از فعالیتهای ذهنی ما را سرعت میبخشد.
مسعودی با اشاره به اینکه این استفاده راحت و سریع سبب میشود که از قدرت و قوت بدن کاهش پیدا کند، توضیح داد: مثلا استفاده از یک وسیله نقلیه ساده مثل ماشین با این که سبب میشود سریعتر به هرجایی که میخواهیم برسیم اما به همان نسبت توان پیادهروی انسان را کم میکند و این دقیقا مساله درباره فضای مجازی نیز صدق میکند.
وی ادامه داد: ذهنی که دادهها را تبدیل به اطلاعات نمیکند، عملا داده خام برایش قابل استفاده نیست و این مسئله از آسیبهای فضای مجازی است؛ با این که هوش مصنوعی رسانهای است که دادهها را تبدیل به اطلاعات میکند اما وقتی ذهن توانایی آن را ندارد که دادهها را تبدیل به اطلاعات و یا دستهبندی کند و این کار را به تکنولوژی واگذار میکند عملا تواناییهای خود را از دست میدهد.
اهمیت مطابقت دادهها و اطلاعات با شرایط زندگی انسان
مسعودی با تاکید بر این که اطلاعاتی که در فضای مجازی کسب میشوند در صورتی کارآیی دارند که قابل استفاده باشند و با زندگی انسان تطبیق پیدا کند، تصریح کرد: زمانی که ذهن نمیتواند دادهها را تبدیل به اطلاعات کند در نهایت ناکام میماند و تطبیق اطلاعات با تجربههای زیسته نیز برایش مشکل است و این نیز از آسیبهای فضای مجازی است؛ لذا مطابقت دادهها و اطلاعات با شرایط زندگی انسان بسیار حائز اهمیت است.
این مدرس دانشگاه هم چنین گفت: وقتی فردی دادهها را بر اساس تجربه زیسته خود دستهبندی نماید برایش قابل استفاده خواهد بود اما وقتی این کار را دیگران انجام میدهند، طبیعی است که اطلاعاتی که در اختیار انسان قرار گرفته قابلیت دستکاری دارد و یا ممکن است بر اساس ایدئولوژی و نگاهی جدید شکل گرفته و تنظیم شده باشد که این ذهن را تنبل میکند و قدرت حل مسئله را از آن میگیرد.
وی با تاکید بر این که هر شخصی نیاز دارد بر اساس ارزشها و تجربیات محیطی خویش، اطلاعات را دستهبندی کند، خاطرنشان کرد: در مرحله بالاتر این اطلاعات میتواند تبدیل به دانش نیز بشود. اما زمانی که کسب اطلاعات برونسپاری میشود، سبب میشود نیاز به داشتن حافظه چندان احساس نشود و همه چیز به اپلیکیشنها و نرمافزارها سپرده شود و این آسیبزاست.
این پژوهشگر فرهنگ و ارتباطات ضمن اشاره به این که برونسپاری اطلاعات، خود را در زندگی عادی که عاری از حوزه محاسباتی است نشان میدهد، خاطرنشان کرد: در اصل افراد نمیتوانند روابط عاطفی و اجتماعی خود را برونسپاری کنند چون این مسائل با منطق محاسباتی پیوندی ندارند. تروماهایی که جنگ، فقدان عزیزان، طلاق و بسیاری از مسائل دیگری که در طول زندگی برای افراد پیش میآید نیز از مسائلی هستند که قابل برونسپاری نیستند.
وی در پایان ضمن اشاره به مفهوم رژیم مصرف اضافه کرد: مفهوم رژیم مصرف به رژیم غذایی شباهت دارد؛ در رژیم غذایی وقتی از یک ماده غذایی زیاد استفاده شود، بدن دچار اختلال میشود. این مسئله درباره ذهن نیز صدق میکند و استفاده بیش از اندازه از فضای مجازی ذهن را دچار اختلال میکند. در رژیم مصرف ابتدا استفاده به میزان متعادل انجام میشود و در مرحله دوم باید تنوع مطلب داشته باشیم. تنوع مطلب به معنای استفاده از مواردی است که ذهن را فعال نگه میدارد، مثلا استفاده از رسانههای مکتوب، رسانههای شنیداری و پادکستها. هر چه جامعه بیشتر بتواند این مسائل را جایگزین کند میتوان از آسیبهای فضای مجازی کاست. همچنین ارتباط با فضای حقیقی و طبیعت نیز در این زمینه موثر است.
انتهای پیام
نظرات