به گزارش ایسنا، محمد جعفر قائم پناه - معاون اجرایی رییس جمهوری و سرپرست نهاد ریاست جمهوری - در پنجاه و پنجمین کارگروه ملی پسماند که بعداز ظهر امروز با موضوع بررسی وضعیت مدیریت پسماند در مجتمع «آرادکوه» تهران در نهاد ریاست جمهوری برگزار شد، به عدم حضور علیرضا زاکانی - شهردار تهران - اشاره‌ کرد و بر لزوم و اهمیت حضور شهردار تهران در چنین جلساتی تاکید کرد.

شینا انصاری - رییس سازمان حفاظت محیط زیست - نیز ضمن اشاره به بارگذاری نادرست شهر تهران، بر حجم بالای تولید پسماند استان تهران تاکید کرد و گفت: در استان تهران روزانه ۷۰۰۰ تن پسماند خانگی، ۳۰۰۰ تن پسماند صنعتی، ۴۰۰ تن پسماند خطرناک تولید می‌شود.

این جلسه در حالی برگزار شد که پس از گذشت نزدیک به یک سال و رسیدگی به مباحث متفاوت، نوبت به رسیدگی به وضعیت پسماند تهران رسید. با آغاز جلسه مروری بر مصوبات جلسه گذشته این کارگروه شد سپس مهدطی خادم ثامنی - مدیر کل دفتر پسماند سازمان حفاظت محیط زیست - ضمن بررسی آخرین وضعیت مجتمع پسماند آرادکوه گفت: این مجتمع سال ۱۳۳۵ توسط تیمی متخصص و بین المللی احداث و دفن در این مجتمع از سال ۱۳۳۸ آغاز شد.

وی با تاکید بر چالش‌های متفاوت مجتمع پسماند آرادکوه، شیرابه‌های پسماند را یکی از چالش‌های موجود ذکر و اظهارکرد: زمانی می‌توان گفت عملکرد این مجتمع مناسب است که حداقل دفن پسماند اتفاق بیفتد این در حالیست که در حال حاضر از ۶۴۴۹ تن پسماند عادی، ۵۷۳۱ تن پسماند مخلوط و ۷۱۸ تن خشک رسمی است. از کل پسماند مخلوط ۴۷۱۶ تن به خطوط آرادکوه وارد و ۱۰۱۵ تن در ایستگاه انتقال درون شهری تفکیک می‌شود. بر همین اساس ۴۳۸۶ تن پسماند در مجتمع پسماند آرادکوه دفن می‌شود.

خادم ثامنی اظهار کرد: بر اساس این آمار ۹۲٫۳ درصد پسماند دفن، ۳ درصد به زباله سوز منتقل و ۴٫۷ درصد کمپوست می‌شود.

خادم ثامنی در ادامه به انجام اقدامات دیگری در این زمینه اشاره کرد و گفت: خرداد ۱۴۰۴ اقدامات مناسبی در جهت ساماندهی به پسماند تهران انجام شد که در همین راستا ۹۰ هکتار از اراضی دپو شده پسماند در مناطق جنوبی این استان جمع آوری شد، به طوری که ۳۲۰۰ کامیون برای انتقال پسماند به کارگرفته شد همچنین در جریان این اقدامات ۴۰۴ واحد پردازش و ۳۸ واحد تولید گرانول غیر مجاز پلمب شدند.

محسن قضاتلو - مدیرعامل سازمان پسماند شهرداری تهران - در جریان این جلسه به آمار دیگری اشاره و ضمن شرح دلایلی تاکید کرد که میزان دفن پسماند کمتر از ۷۰ درصد است و شهرداری تهران به دنبال کاهش تا ۵۰ درصد است.  

در ادامه جلسه محسن فرهادی معاون فنی مرکز سلامت محیط و کار وزارت بهداشت نیز به عنوان نماینده این وزارتخانه، گفت: پسماند نیازمند یک مدیریت جامع است و حالا به نظر می‌رسد عوامل مهمی مانند فرهنگ‌سازی و تفکیک از مبدا فراموش شده است.

وی زباله‌سوزها را آلاینده عنوان کرد و سپس ضمن طرح مسئله ای در خصوص به کارگیری زباله‌سوزها در شهرهای دیگر نیز گفت: در جاده آستانه اشرفیه به سمت کیاشهر، چهار زباله سوز نصب شده است و با این وجود که خاکستر این زباله سوزها به دلیل آلودگی نیازمند دفن است، بخشی از آن را کود می‌کردند و پای درختان می‌ریختند.
‌
وی ادامه داد: بزرگ‌ترین مهد زباله‌سوز در دنیا ایالات متحده آمریکاست. آمارها نشان می‌دهد حتی در آن کشور نیز روند استفاده از زباله‌سوزها رو به کاهش است. چرا که اقتصادی نیست و بسیار آلاینده است؛ البته این موضوع نه به دلیل غیرممکن بودن کنترل آلاینده‌ها، بلکه به دلیل بالا بودن هزینه‌های اقتصادی است. ما در مسائل علمی چیزی به نام غیرممکن نداریم، اما باید دید آیا این کار برای کشوری مثل ما صرفه اقتصادی دارد یا خیر.

فرهادی در پایان گفت: وزارت بهداشت با اصل تکنولوژی زباله‌سوز مخالفتی نداریم؛ مخالفت ما با مدل‌هایی است که اکنون به کار گرفته می‌شود. برای نمونه، زباله‌سوز ۲۰۰ تنی که به آن اشاره شد، در چند مورد دچار حادثه شده و حتی تعدادی مصدوم بر جای گذاشته است. بنده بازدیدی از آن داشتم و متوجه شدم که حتی ایمنی اولیه آن هم کافی نیست.

علامت سوال مقابل زباله سوز ۶ هزار تنی

سمیه رفیعی رییس فراکسیون محیط زیست مجلس شورای اسلامی نیز به مخاطرات ناشی از آلودگی زباله سوز ها اشاره داشت و تاکید کرد که علامت سوال بزرگی مقابل زباله سوز ۶٫۵ تنی است.

رییس فراکسیون محیط‌زیست مجلس درخصوص به کارگیری زباله سوز در تهران اظهار کرد: باید توجه داشت که گاز دی‌اکسین و فوران دو گازی بود که حتی  آمریکا در جنگ‌ علیه ویتنام به‌عنوان سلاح کشتار جمعی استفاده کرد. این گاز بیشتر شبیه به سلاح کشتار جمعیست.

وی ادامه داد: دوستان شهرداری تلاش زیادی می‌کنند و دغدغه‌شان کمک به حل مشکلات است، اما مسئله اصلی شفافیت است. بارها تأکید شده مهم‌تر از خود زباله‌سوز، تجهیزاتی است که برای کنترل خروجی‌های آن نصب می‌شود. آیا منطقی است آلودگی متراکمی که هم‌اکنون در آرادکوه داریم، به سراسر تهران منتشر کنیم و بعد به فکر چاره باشیم؟ 

رفیعی با اشاره به دیگر چالش‌های به کارگیری زباله سوز نیز ادامه داد: در نوشهر هم یکی از دلایل اصلی توقف کار زباله‌سوز، ناتوانی در تأمین آب بود. بنابراین در عین عدم توجه به مصرف انرژی، حتی بحث مقرون‌به‌صرفه بودن این طرح‌ها را به‌طور دقیق نسنجیده‌ایم.

وی در پایان تأکید کرد: تصمیم‌گیری منطقی این است که فعلاً طرح زباله‌سوز ۶۵۰۰ تنی کنار گذاشته شود چرا که باید درباره خروجی‌ها، میزان مصرف آب و سوخت آن اطلاعاتی وجود داشته باشد. علاوه بر این، قطعا نمی‌توان همه زباله‌ها را صرفاً با سوزاندن مدیریت کرد.

محسن قضاتلو مدیرعامل سازمان پسماند شهرداری تهران نیز درباره پسماندهای بیمارستانی نیز گفت: در دوره فعلی برای حل شکلات عزم کرده‌ایم. ما دو خط ۱۰۰ و ۲۰۰ تنی داریم که پیگیر هستیم خط دوم را تبدیل به پسماند پزشکی کنیم.  روزانه ۷۸ تن پسماند پزشکی را تبدیل داریم.

او همچنین با اشاره به همکاری با چین برای خرید زباله سوز گفت: این پروژه با پیگیری شهردار و برای همکاری یک شرکت چینی تفاهم نامه امضا شده است.  هزینه کل آن ۵۷۰ میلیون دلار است. در بازدیدهایی که از چین داشتیم، مشاهده کردیم که موضوع زباله‌سوزی به‌خوبی مدیریت می‌شود و این تجربه می‌تواند در تهران نیز راهگشا باشد. به نظر من حل اساسی مشکل زباله تهران، اجرای پروژه زباله‌سوزی است.

وی درباره استحصال از گاز متان نیز اظهار کرد: در برخی نقاط کارهای اولیه انجام شده، اما با وجود دو نوبت فراخوان، استقبال چندانی صورت نگرفت. برای این موضوع باید سرمایه‌گذاری و عددی در نظر گرفته شود. 

وی افزود: در خصوص شهرک پسماند نیز در مجتمع آرادکوه، مساحتی به وسعت ۱۴ هکتار برای توسعه پروژه‌ها اختصاص داده‌ایم تا ظرفیتی برای تفکیک ایجاد شود. 

قضاتلو در پایان تأکید کرد: تجربه چین نشان می‌دهد که زباله‌سوزی حتی در مراکز شهرها و مناطق کوهستانی هم بدون ایجاد مشکل انجام می‌شود. ما در بازدیدهای خود شاهد بودیم که در کنار دودکش یک زباله‌سوز، حتی کافی‌شاپ احداث کرده‌اند.

صدیقه ترابی معاون محیط زیست انسانی سازمان حفاظت محیط زیست کشور در همین زمینه گفت: می‌گوییم بر اساس طرح جامع عمل می‌کنیم اما اگر طبق طرح جامعِ مدیریت پسماند مصوب ۱۴۰۲، ماکزیمم زباله‌سوزی  ۳۲۰۰ تُنی بوده، چطور حالا برای ۶۵۰۰ تُن برنامه‌ریزی و خرید انجام می‌شود؟ 

وی تاکید کرد: پس عملاً طبق برنامه طرح جامع عمل نمی‌کنیم. بر اساس بررسی‌های ما، از زمان تصویب آن برنامه تا امروز، طرح کنار گذاشته شده و کار دیگری انجام می‌دهیم.

در همین زمینه، مسعود نصرتی معاون عمرانی و رئیس سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور نیز در خصوص برنامه جامع مدیریت پسماند کشور اظهار کرد: برای کشور ما برنامه جامع مدیریت پسماندها در ۳۳۰ پهنه وجود دارد. 

او ادامه داد:  استاندارد ۱۰۷۱۶ سازمان ملی استاندارد برای کود کمپوست را دریافت شد. به این ترتیب از این پس تولیدکنندگان موظفند کمپوست را مطابق معیارهای مصوب تولید کنند. پیش‌بینی ما این است که تا سقف یک‌ونیم میلیون تن برای بخش شهری و تا سقف دو میلیون تن در سال، کود کمپوست در اختیار بخش کشاورزی و فضای سبز شهرداری‌ها قرار گیرد. به‌عنوان نمونه، در کرمانشاه هم‌اکنون ۵۰۰ هزار تن کمپوست موجود است و در حال فروش است.

معاون عمرانی و رئیس سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور با اشاره به شرایط ارزی کشور افزود: اکنون که محدودیت ارزی وجود دارد و وزارت جهاد کشاورزی کود شیمیایی و حیوانی را با هزینه‌ از چین وارد می‌کند، فرصت مناسبی است تا این واردات با کود کمپوست داخلی جایگزین شود.  تأکید داریم و پیشنهاد داریم که به هر میزان کود کمپوست در کشور تولید شود، واردات کود متوقف شود. این امر علاوه بر کمک به محیط زیست، به پایداری مالی شهرداری‌ها و جلوگیری از خروج ارز نیز منجر می‌شود.

وی درباره زباله‌سوزها نیز توضیح داد: در برنامه مدیریت پسماند زباله سوز نیست هست و در بعضی استان ها نیاز به زباله سوز داریم. 

نصرتی در خصوص مشکل سرمایه‌گذاری بر زباله‌سوز ها گفت: مشکل اینجاست که شرایط منطقی برای سرمایه‌گذاری مهیا نشده است. تنها راه این است که برق تولیدی زباله‌سوزها وارد شبکه ملی شود و سرمایه‌گذار بتواند آن را در مرز به کشورهای همسایه بفروشد. اگر این امتیاز فراهم شود، سرمایه‌گذاران تمایل خواهند داشت در مناطق مختلف، به‌ویژه مناطقی که RDF و کمپوست جواب نمی‌دهد، زباله‌سوز احداث کنند.

وی در ادامه به موضوع گاز متان نیز پرداخت و گفت: در حال حاضر سرمایه‌گذارانی برای استحصال متان وجود دارند، اما نرخ خرید گاز از کارخانه‌های سیمان مترمکعبی ۲۵۰۰ تومان تعیین شده است. تا زمانی که معیار قیمت‌گذاری این‌گونه باشد، استقبال نخواهیم داشت. 

معاون عمرانی و رئیس سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور تأکید کرد: برای حالات اقتصادی  یعنی مانند تولید RDF، تولید کود کمپوست و... برنامه تدوین شده است. اگر دولت حمایت کند و به میزان تولید داخلی اجازه واردات ندهد نتایج خوبی حاصل خواهد شد.

نصرتی در پاسخ به سوال قائم پناه که درباره علمی بودن یا نبودن زباله سوزی سوال پرسید نیز اظهار کرد: دوستانی که امروز اینجا حضور دارند، بعضاً سال‌ها شهردار بوده‌اند یا در شهرداری فعالیت کرده‌اند و بارها تجربه بازدید از زباله‌سوزهای کشورهای مختلف مانند چین، کره، کشورهای اروپایی و ژاپن را داشته‌اند. خود من نیز چندین مرتبه در این بازدیدها شرکت کرده‌ام. این سفرها صرفاً بازدید بوده و طرف مقابل موظف بوده شرایط را نشان دهد و تحقیقات پژوهشی نیست. در کشورهای اروپایی مشاهده می‌کنیم که در شهرهایی که وجود جمعیت اندک و به‌هیچ‌وجه قابل مقایسه با تهران یا چین نیست، زباله‌سوز مستقر است که برای مدیریت زباله، تولید انرژی و گرما نیز استفاده می‌کنند. 

وی افزود: اصلا اینگونه نیست که همه شهرها زباله سوز داشته باشند و تمام زباله‌ها را بسوزانند و تا ان جا که ممکن است زباله را مصرف می کنند و تنها مازاد آن وارد فرآیند زباله‌سوزی می‌شود.

معاون عمرانی و رئیس سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌های کشور افزود: باید گفت در تهران با یک فاکتور می‌گویند زباله سوز بیاوریم. گفته می‌شود در زمینه تولید کود کمپوست، دیگر اراضی لازم برای توسعه وجود ندارد و محدودیت‌های زیادی داریم بنابراین به فکر گزینه‌های جایگزین نیستند. این منطقی نیست که هر روز ۶۲۰۰ تن زباله را بسوزانیم یا برای انتقال زباله‌ها صد کیلومتر هزینه حمل بپردازیم. در چنین شرایطی باید فاکتورهای دیگر لحاظ شود تا مشکل اصلی حل شود.

نصرتی در پایان تأکید کرد: ایران کشوری بزرگ با اقلیم‌های متنوع است. نسخه‌ای که برای تهران پیچیده می‌شود، الزاماً برای رشت، ساری یا استان‌های کویری قابل استفاده نیست. در همین دولت برای همه استان‌ها طرح مدیریت پسماند تهیه شده و به تصویب رسیده تا اجرایی شود. با این حال طرح اصلاحی تهران که بارها در سال‌های اخیر بازنگری شده هنوز به تصویب نهایی نرسیده است.

همچنین عیسی بزرگ‌زاده، سخنگوی صنعت آب نیز به نمایندگی از وزارت نیرو نیز به دو موضوع اشاره کرد و درخواست پیگیری آن‌ها را داشت.

وی گفت : این موضوعات از اهمیت زیادی برخوردار است و تقاضا داریم در صورتجلسه ثبت شود.

وی ادامه داد: موضوع نخست مربوط به تصفیه‌خانه‌ شیرابه است که کار نمیکند و اطلاع داریم که در خصوص آن  قضایی نیز صورت گرفته است. این مسئله باید فوراً تصمیم‌گیری و راهبری شود تا به سمت اجرای فرآیند بی‌خطرسازی پیش برود. 

بزرگ زاده در پایان گفت: موضوع دوم به مراکز دفع مجاز و غیرمجاز پسماند بازمی‌گردد که به‌طور پراکنده در اطراف سایت اصلی فعالیت دارند و متأسفانه باعث انتشار شیرابه‌ها نشت می‌کند و به سمت بندعلیخان شده‌اند.

راهکار دفع پسماند مستند و علمی باشد

در ادامه این جلسه معاون اجرایی رئیس جمهوری نیز اظهار کرد: کشور ما باید الگو و و الهام بخش باشد و بر همین اساس باید بر اساس مستندات علمی و قانونی برای دفع پسماند برنامه‌ریزی کرد.

قائم‌پناه که تاکید داشت تهران باید در زمینه مدیریت پسماند به شرایطی برسد که الگوی شهرهای دیگر باشد گفت: باید علمی بودن یا نبودن زباله‌ سوزها بررسی و از تجربیات دیگر کشورها در این رابطه استفاده شود تا تصمیم مستندی در خصوص به کارگیری زباله‌سوزها تصمیم صحیحی به دست آید.

وی‌با اشاره به تجربیات دیگر کشورها در زمینه به کارگیری و استفاده از پسماند گفت: پسماند در بعضی کشورها منبع درآمد شهرداری است و از این ظرفیت در بعضی کشورهای اروپایی استفاده می‌شود.

 وی با تکید بر امر بازیافت زباله به اهمیت فرهنگ‌سازی در این زمینه نیز اشاره کرد و سپس از نمایندگان وزارت بهداشت و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری نیز درخواست کرد که‌ پیرو تاکید شهرداری تهران به خرید زباله سوز، در این زمینه تحقیق و بررسی علمی انجام دهند.

زباله سوز شش هزار تنی لغو شود؛ ۵۰ تنی بخرید

معاون اجرایی رئیس جمهوری در ادامه نتایج این جلسه را اعلام کرد و در پایان قائم پناه به‌عنوان نتیجه گیری اعلام کرد: اگر شهرداری قصد تهیه زباله سوز دارد باید با خرید یک عدد زباله سوز ۵۰ تنی به عنوان پایلوت آغاز کند. بنابراین خرید زباله سوز شش هزار تنی باید لغو شود و بعد از خرید زباله سوزی با حجم کم بررسی های علمی و تخصصی از سوی وزارت بهداشت و سازمان حفاظت محیط زیست صورت گیرد. 

وی گفت: همچنین به عنوان نتایج این جلسه به نظر می‌رسد که باید موضوع انتقال سایت آرادکوه از سوی استانداری و شهرداری بررسی شود. همچنین معاونت فناوری ریاست جمهوری درباره زباله‌سوز مطالعه علمی مختصری انجام دهد و الگوی کشور های دیگر را بررسی کند. 

قائم پناه در پایان گفت: مورد دیگر اینکه در صورتی که محل‌های تفکیک زباله، کمپوست‌ استاندارد داشته باشند، می‌توانند آن را به فروش برسانند.

انتهای پیام