حافظ مهدنژاد در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: روند فرونشست در سال‌های اخیر به‌ویژه از اواخر دهه ۱۳۹۰ تاکنون در استان همدان شدت چشمگیری داشته است.

وی در پاسخ به این سوال که کدام مناطق استان همدان بیشتر در معرض خطر فروچاله هستند؟ تصریح کرد: شهر همدان و حومه، به‌ویژه مناطق جنوبی و جنوب‌شرقی شهر که روی لایه‌های رسی ضخیم واقع شده‌اند را می‌توان یکی از جمله مناطق پرخطر از نظر فرونشست و فروچاله در استان همدان دانست.

مهدنژاد با اشاره به شهر بهار و دشت بهار به عنوان یکی دیگر از جمله مناطق پرخطر از نظر فرونشست و فروچاله‌ها، بیان کرد: این منطقه به‌دلیل کشاورزی گسترده و برداشت شدید آب زیرزمینی، یکی از بحرانی‌ترین نقاط استان همدان بوده که فرونشست در این منطقه به بیش از ۲۰ سانتی‌متر در سال نیز رسیده است.

وی با بیان اینکه بخش لالجین و صالح‌آباد به‌دلیل وجود لایه‌های رُسی و سیلتی و برداشت زیاد آب برای کارخانه‌های سفال و کشاورزی نیز از دیگر نقاط پُرخطر در معرض فروچاله و فرونشست به شمار می‌رود، یادآور شد: روستاهای واقع در دشت همدان-بهار از جمله روستاهای کبودرآهنگ شاهد تشکیل فروچاله‌های متعدد در معابر و زمین‌های کشاورزی بوده‌اند.

مهدنژاد ادامه داد: مسیرهای اصلی و جاده‌های بین شهری به‌ویژه جاده همدان-بهار و همدان-کبودرآهنگ که در برخی قطعات دچار ترک‌خوردگی و نشست شده‌اند این نقاط نیز از مناطق در معرض فروچاله و فرونشست هستند.

وی در ادامه با اشاره به دلایل اصلی روند تشدید فروچاله و فرونشست‌ها در سال‌های اخیر در استان همدان، اظهار کرد: افزایش چشمگیر تعداد چاه‌های غیرقانونی و عمیق  یکی از جمله دلایل این اتفاق بوده که بر اساس گزارش‌های سازمان آب و فاضلاب استان همدان، حفر هزاران چاه غیرمجاز در دشت همدان-بهار موجب افت سطح آب‌های زیرزمینی شده و به‌طور متوسط سالانه یک تا دو متر سطح آب‌های زیر زمینی کاهش پیدا کرده است.

 وی کاهش شدید بارش‌ها در پی تغییرات اقلیمی را یکی دیگر از دلایل روند شدت فروچاله‌ها در سال‌های اخیر در استان همدان دانست و گفت: خشکسالی‌های متوالی در سال‌های اخیر (به‌ویژه ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۲) موجب کاهش تغذیه آبخوان‌ها و افزایش فشار بر منابع زیرزمینی شده است.

دانشیار گروه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری با اشاره به گسترش کشت‌های پُر آب‌بر و نقش آن در روند شدت چشمگیر فرونشست در سال‌های اخیر در استان، افزود: توسعه بی‌رویه کشت محصولاتی مانند گندم، ذرت و سیب‌زمینی که نیاز آبی بالایی دارند، فشار بر آبخوان‌ها را افزایش داده است.

مهدنژاد همچنین با اشاره به عدم اجرای مؤثر قوانین کنترل برداشت آب و نقش آن در روند سرعت فروچاله‌ها، گفت: ضعف نظارت و اجرای قوانین مربوط به محدودیت برداشت آب و جریمه‌های ناکافی، زمینه را برای ادامه برداشت بی‌رویه فراهم کرده است.

وی با بیان اینکه افزایش جمعیت و توسعه شهری را نیز می‌توان از دیگر دلایل تشدید روند چشمگیر فرونشست‌ها در استان همدان طی سال‌های اخیر برشمرد و اضافه کرد: رشد شهرهای همدان و بهار و افزایش تقاضای آب شهری و صنعتی، فشار بر منابع آبی را دوچندان کرده است.

مهدنژاد با تاکید بر اینکه عامل اصلی فرونشست در همدان، برداشت بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی است، اما تغییرات اقلیمی با تشدید خشکسالی و کاهش منابع تغذیه‌کننده، این بحران را سریع‌تر و عمیق‌تر کرده است، بیان کرد: بنابراین، تغییرات اقلیمی حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد از شدت فعلی فرونشست را تشدید کرده‌اند، اما ۷۰ تا ۸۰ درصد آن ناشی از مدیریت نادرست منابع آب است.

این مدرس دانشگاه با بیان اینکه فرونشست در همدان یک بحران ساختاری و مدیریتی بوده که نیازمند اقدامات فوری، هماهنگ و علمی است، تاکید کرد: بدون تغییر ریشه‌ای در الگوی مصرف آب و توسعه شهری، این پدیده به یک فاجعه غیرقابل جبران تبدیل خواهد شد که نباید از آن غافل شد.

انتهای پیام