حجت‌الاسلام عبدالحسین خسروپناه، شامگاه دوشنبه هفتم مهر در مراسمی به مناسبت چهلمین روز درگذشت استاد محمود فرشچیان، نگارگر نام‌آشنا و چهره ماندگار هنر ایران، با تسلیت به جامعه هنری کشور اظهار کرد: حکمت هنر ادب را در این چهلمین روز ملکوتی شدن استاد حکیم ملی کشورمان، استاد فرشچیان، تسلیت عرض می‌کنم محضر این استاد شاکر. در زمان حیات این استاد بزرگوار، توفیق داشتم هم حضوری عرض ادب کنم و هم بارها بصورت تلفنی در پیگیری دغدغه‌های ایشان همراه باشم؛ از جمله در زمینه روش استاد-شاگردی که به لطف الهی با پیگیری و تأکید وی ابتدا در معاونت علوم انسانی و هنر دانشگاه آزاد اسلامی تصویب شد، سپس در شورای عالی انقلاب فرهنگی به تصویب رسید و بعد در شورای گسترش وزارت علوم نیز نهایی شد؛ دغدغه‌ای که سال‌ها استاد در دل داشتند.

وی با طرح این پرسش که آیا می‌توان همان‌گونه که به فیلسوفان و طبیبان عنوان «حکیم» داده می‌شود، به یک هنرمند نیز «حکیم» اطلاق کرد، افزود: اگر تحلیل معناشناختی از واژه حکمت داشته باشیم و آن را بر نگارگری‌ها، طراحی‌ها و نقوش استاد تطبیق دهیم، قطعاً این ادعا پذیرفته می‌شود. حکمت قرآنی که در آیه یُؤتِی الحِکمَةَ مَن یَشاءُ وَ مَن یُؤتَ الحِکمَةَ فَقَد أُوتِیَ خَیراً کَثیراً به آن اشاره شده، معنایی فراتر از حکمت فلسفی دارد. این حکمت چهار رکن اساسی دارد: عقلانیت، فضیلت، معنویت و خدمت.

دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی ادامه داد: کارهای استاد فرشچیان زاییده تخیل بود، اما تخیلی که منشأ آن تعقل است. هر اثر هنری که بیننده را به تفکر وادارد، تخیلی است برخاسته از عقلانیت. انصافاً کیست که در برابر نگارگری‌های استاد، همچون عصر عاشورا یا ضامن آهو، به تفکر فرو نرود؟ این همان رکن نخست حکمت است. رکن دوم، فضیلت است؛ جایی که خیر و شر، آسمان و زمین، ملک و ملکوت، و غلبه توحید بر شرک و وحدت بر کثرت، در آثار او تجلی می‌یابد. رکن سوم معنویت است؛ او اهل معنا، اهل ارتباط با خدا، نماز و بندگی بود. بارها دوستان نزدیکش نقل می‌کردند که حتی بر اقامه نماز تأکید داشت. این معنویت در آثارش نیز جلوه‌گر بود؛ از جمله در طراحی ضریح امام رضا(ع) و امام حسین(ع) که سرشار از عشق و بندگی است. رکن چهارم حکمت، خدمت است؛ دغدغه استاد همیشه خدمت به مردم بود. بسیاری از آثارش را که می‌توانست درآمدهای کلان داشته باشد، به موزه امام رضا(ع) یا کاخ سعدآباد اهدا کرد. او انسانی بود که خدمت به مردم را پیش و بیش از همه چیز قرار می‌داد.

خسروپناه با اشاره به ضرورت استمرار روش استاد شاگردی در حوزه هنر خاطرنشان کرد: امیدوارم شاگردان این مرد بزرگ، الگوی حکمی‌سازی نگارگری او را مدون کرده و به کتاب درسی تبدیل کنند تا در دانشگاه‌های هنر تدریس شود. امروز دیگر نباید گفت فلان استاد هنرمند مدرک دکتری ندارد؛ این بزرگان برتر از مدارک ظاهری‌اند. همان‌طور که دست استادان بزرگی چون حسن‌زاده آملی یا جوادی آملی را بوسیده‌ام، دست بسیاری از استادان هنر را نیز بوسیده‌ام، چرا که تمدن ایرانی-اسلامی ما با خلق هنری و انتقال آن در روش استاد-شاگردی تداوم می‌یابد. لازم است روسا و اساتید دانشگاه‌ها این روش را جدی بگیرند و دو تا پنج دانشجوی دکتری را به استادان بزرگ بسپارند تا تربیت یابند.

وی در پایان تأکید کرد: استاد محمود فرشچیان هنرمندی جهانی و بین‌المللی بود و بی‌تردید حکیم بود. عقلانیت، فضیلت، معنویت و خدمت در وجود او و در آثارش تجلی یافت و همین ویژگی‌ها از او چهره‌ای حکیم در عرصه هنر ساخته است.

انتهای پیام