این سرطان بر اثر رشد و تقسیم غیرطبیعی سلول‌های پستان ایجاد می‌شود و عوامل ژنتیکی، هورمونی، سبک زندگی و محیطی در بروز آن نقش دارند؛ از جهش‌های ژنی ارثی گرفته تا تغییرات هورمونی، چاقی، رژیم غذایی نامناسب، مصرف الکل و قرار گرفتن در معرض آلودگی‌ها، همگی می‌توانند در افزایش خطر ابتلا نقش داشته باشند.

هر چند در بسیاری از موارد دلیل مشخصی برای سرطان پستان یافت نمی‌شود اما آگاهی از علت بروز آن در زنان و عوامل موثر بر آن، گامی مهم در پیشگیری، تشخیص زودهنگام و افزایش اثربخشی درمان است. 

دکتر شعله آروندی، متخصص رادیوتراپی و آنکولوژی در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به قرار گرفتن در ماه اکتبر، ماه اطلاع‌رسانی درباره سرطان پستان اظهار کرد: سرطان پستان از شایع‌ترین انواع سرطان در زنان است؛ سالانه ۴۷.۷ نفر در هر ۱۰۰ هزار نفر به این بیماری مبتلا می‌شوند و متاسفانه آمار ابتلا در کشور روند افزایشی داشته است.

وی افزود: سرطان پستان در مراحل اولیه ممکن است بدون علامت باشد اما در صورت تشخیص در این مرحله، معمولا با درمان محدودتر بهبودی حاصل می‌شود و کاملا قابل درمان است.

نشانه‌های هشداردهنده سرطان پستان

این متخصص رادیوتراپی و آنکولوژی گفت: وجود توده یا سفتی در پستان یا زیر بغل، تغییر در اندازه یا شکل پستان، تغییرهای پوستی مانند فرورفتگی، قرمزی یا ضخیم شدن پوست، ترشح غیرعادی از نوک پستان(گاهی خونی)، درد یا حساسیت غیرمعمول در پستان و تغییر در ظاهر نوک پستان مانند تورفتگی، از نشانه‌های ابتلا به سرطان پستان هستند.

وی بیان کرد: سن، سابقه خانوادگی، ژنتیک، هورمون‌ها، سبک زندگی و عدم بارداری و شیردهی خطر ابتلا به سرطان پستان را افزایش می‌دهند. خطر ابتلا، با افزایش سن و همچنین داشتن نزدیکان درجه یک مبتلا به سرطان پستان، بیشتر می‌شود. وجود جهش‌های ژنی مانند BRCA۱ و BRCA۲، شروع زودهنگام قاعدگی یا یائسگی دیرهنگام، چاقی، مصرف الکل و سیگار و نداشتن فعالیت بدنی کافی و نداشتن سابقه بارداری یا شیردهی می‌توانند احتمال ابتلا را بیشتر کند.

روش‌های تشخیص سرطان پستان

آروندی گفت: زنان باید به طور منظم پستان‌های خود را معاینه کنند. معاینه سالانه توسط پزشک، ماموگرافی به عنوان مهم‌ترین روش غربالگری برای تشخیص زودهنگام، سونوگرافی و MRI راه‌های تشخیص این بیماری هستند اما  تشخیص قطعی با نمونه‌برداری از توده خواهد بود.

وی ادامه داد: درجه‌بندی یا Grading سلول‌های سرطانی بر اساس میزان شباهت نسبت به سلول اولیه سنجیده می‌شود؛ تعیین گرید سلولی به عهده پاتولوژیست است و با بررسی بافت تومور انجام می‌شود.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: هر چه سلول سرطانی تفاوت کمتری با سلول‌های بافت منشا داشته باشد گرید پایین‌تری خواهد داشت. با بالا رفتن گرید، سرعت تکثیر و رشد و قدرت تهاجم سلول، افزایش پیدا می‌کند.

وی اضافه کرد: در مرحله‌بندی یا Staging، تعداد و محل غدد لنفاوی درگیر با سلول‌های سرطانی و سرایت به دیگر ارگان‌ها براساس اندازه و مشخصات توده اصلی انجام می‌شود. با توجه به گرید سلول‌های سرطانی و مرحله بیماری، درمان مناسب انتخاب و تجویز می‌شود.

درمان سرطان پستان

آروندی گفت: انواع روش‌های درمان سرطان پستان شامل جراحی، برداشتن توده سرطانی و بخشی از بافت سالم اطراف توده
ماستکتومی یا برداشتن کامل پستان، پرتودرمانی،  شیمی‌درمانی و هورمون‌درمانی برای درمان تومورهای وابسته به هورمون تجویز می‌شود.

وی ادامه داد: درمان هدفمند که گیرنده‌های سلول‌های سرطانی را هدف قرار می‌دهند و ایمونوتراپی به منظور تقویت سیستم ایمنی بدن برای از بین بردن سلول‌های سرطانی نیز انجام می‌شود.

این متخصص رادیوتراپی و آنکولوژی گفت: تشخیص در مراحل اولیه بیماری معمولا می‌تواند منجر به درمان محدودتر و همچنین شانس بالاتر درمان کامل و قطعی شود. جراحی به تنهایی، جراحی و رادیوتراپی و در مراحل پیشرفته‌تر هر سه روش درمان شامل جراحی، شیمی‌درمانی و رادیوتراپی تجویز می‌شود.

پرتودرمانی چگونه انجام می‌شود؟

وی افزود: در درمان سرطان پستان، روش و محدوده پرتودرمانی با توجه به مرحله بیماری، محل توده در پستان و پاتولوژی سلول‌های سرطانی انتخاب می‌شود.

آروندی بیان کرد: در این روش درمان قسمتی از پستان یعنی محل تومور با حاشیه مناسب، درمان تمام پستان و درمان تمام پستان با غدد لنفاوی  ناحیه‌ای انجام می‌شود.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز گفت: بیمارانی که تحت عمل جراحی حفظ پستان قرار گرفته‌اند و حتی بیمارانی که در درمان آن‌ها، پستان با جراحی برداشته شده است اما توده‌های بزرگ‌تر و یا غدد لنفاوی، درگیر سلول‌های سرطانی هستند، رادیوتراپی می‌شوند. هدف از رادیوتراپی، درمان و جلوگیری از عود تومور در پستان و غدد لنفاوی است.

وی ادامه داد: بیمارانی که برای دریافت رادیوتراپی پذیرفته می‌شوند،‌ ابتدا به منظور انجام پرتودرمانی سی‌تی‌اسکن انجام می‌دهند و این کار در طول درمان، روزانه انجام می‌شود. سپس برنامه‌ریزی و طراحی محدوده درمان توسط پزشک مسئول درمان بررسی و سی‌تیژاسکن انجام می‌شود و  سپس بیمار، روزانه و با توجه به روش انتخاب‌شده درمان می‌شود.

آروندی با بیان اینکه معمولا درمان پنج روز در هفته انجام می‌شود، گفت: در طول درمان و تا حدود دو تا چهار هفته بعد از درمان استفاده از هر گونه پماد، کرم، ژل یا محلول‌های ترکیبی باید با اجازه و نظارت پزشک معالج رادیوانکولوژیست باشد زیرا استفاده بدون اجازه می‌تواند منجر به تشدید عوارض رادیوتراپی شود. در ضمن، پزشک رادیوانکولوژیست باید از تمامی داروهای دریافتی بیمار مطلع شود.

وی افزود: معمولا اگر پوست محدوده درمان به خوبی مراقبت شود، تا حد امکان از خراش و تحریک پوست هنگام حمام یا اصطکاک با لباس جلوگیری خواهد شد بنابراین اگر توصیه پزشک معالج به خوبی رعایت شود، معمولا فقط قرمزی خفیف پوست ناحیه درمان مشاهده خواهد شد که در صورت لزوم داروی موضعی توسط رادیوانکولوژیست برای بهبود علائم تجویز می‌شود.

این متخصص رادیوتراپی و آنکولوژی گفت: پس از پایان درمان، بیمار باید ورزش منظم و صحیح ناحیه شانه و بازوی دست را روزانه و به صورت منظم انجام دهد. 

انتهای پیام