مجید جوانمرد داخلی ۲۴ مهر، در سومین همایش ملی «امنیت غذایی، فرآوری، ایمنی و سلامت» که در هتل ثامن مشهد برگزار شد، با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین دلایل عقب‌ماندگی در توسعه اقتصادی و صادرات، عدم رعایت استانداردهای جهانی در محصولات ایرانی است، اظهار کرد: با پدیده‌ای به نام «استاندارد معکوس» مواجهیم که به معنای عدم تطابق محصولات با استانداردهای بین‌المللی است و این مسئله مانع از حضور مؤثر کشور در بازارهای جهانی می‌شود. 

وی افزود: ایران در زمینه خودکفایی تولید محصولات اساسی نظیر گندم، تخم‌مرغ، مرغ و شیر دستاوردهای قابل توجهی داشته است و در حوزه‌های مرتبط با گلخانه‌داری و مدیریت منابع آب نیز موفقیت‌هایی حاصل شده است. با این حال مشکلاتی نظیر تحریم‌ها، جنگ اوکراین و نوسانات قیمت جهانی مشکلاتی ایجاد کرده‌اند که برای حل این مسائل، نیاز به استانداردسازی مناسب و بهره‌گیری از پژوهش‌های علمی وجود دارد.

رئیس پژوهشگاه استاندارد ایران به اهمیت پیوند بین دانشگاه، صنعت و بازار اشاره و خاطرنشان کرد: امروز دیگر صرفاً تولید علم کافی نیست، بلکه باید نتایج پژوهشی به تولید محصول و تجارت ختم شود. کشورهای موفق مانند ژاپن و کره جنوبی نمونه‌های بارزی هستند که علی‌رغم تولید مقالات علمی فراوان، در تجارت نیز جایگاه برجسته‌ای دارند.

جوانمرد، نقش استانداردها را در افزایش اعتماد مصرف‌کننده و ارتقاء ایمنی غذایی پررنگ دانست و گفت: استانداردها به مدیریت کیفیت و ایمنی کمک کرده، ضایعات را کاهش داده و سلامت محصولات را تضمین می‌کند. در ایران بیش از ۳۰۰۰ استاندارد غذایی وجود دارد که شامل ویژگی‌ها، روش‌های آزمون و آیین‌کارهای متنوع است. همکاری با مجامع جهانی و عضویت در کمیته‌های بین‌المللی، جایگاه کشور را در ایمنی و امنیت غذایی ارتقا داده است.

وی با اشاره به روند بهبود حمل و نقل و فرآوری محصولات غذایی در کشور، تصریح کرد: امروزه با توسعه مراکز بهداشتی جمع‌آوری و بسته‌بندی شیر، گوشت و سایر فرآورده‌ها، شاهد ارتقاء قابل توجهی در ایمنی غذایی هستیم که تاثیر مستقیمی بر امنیت غذایی دارد.

رئیس پژوهشگاه استاندارد ایران در خصوص اهمیت کاهش ضایعات در امنیت غذایی، گفت: کاهش ضایعات به ویژه در شرایط محدودیت منابع آبی و تغییرات اقلیمی، یکی از کلیدهای اصلی تامین امنیت غذایی است. بر اساس آمارهای جهانی، حدود ۳۰ درصد از تولیدات غذایی در کشورهای توسعه یافته به ضایعات تبدیل می‌شود که با مدیریت بهتر می‌توان این رقم را به شکل چشمگیری کاهش داد. در ایران نیز طرح‌های موفقی برای کاهش ضایعات نان به اجرا درآمده که نتایج ملموسی داشته است.

جوانمرد، استانداردسازی را ابزاری مهم در افزایش بهره‌وری و رشد اقتصادی معرفی و بیان کرد: مطالعات بین‌المللی نشان می‌دهد توسعه استانداردها می‌تواند تاثیر مستقیم و مثبتی بر رشد تولید ناخالص داخلی (GDP) کشورها داشته باشد.

وی با اشاره به توافق‌نامه‌های بین‌المللی از جمله همکاری با اوراسیا، اضافه کرد: با بهره‌گیری از مقررات فنی به جای استانداردهای اجباری، مسیر صادرات برای محصولات ایرانی هموارتر شده و موفق شدیم که در ۶ ماه ابتدایی سال جاری، صادرات غیرنفتی را به میزان ۵۰ درصد نسبت به سال قبل افزایش دهیم. همچنین، استانداردها نه تنها موجب کیفیت و ایمنی محصولات می‌شوند، بلکه به حفظ محیط زیست، منابع آب و خاک کمک می‌کند.

توسعه اقتصادی در گرو نوآوری‌های فناورانه و همسویی با نیازهای جامعه است

ساسان پورجعفری، رئیس مرکز تحقیقات و نوآوری سازمان اتکا نیز با اشاره به بحران‌های غذایی سراسر جهان، اظهار کرد: در تمامی جنگ‌هایی که در جهان رخ می‌دهد، امنیت غذایی یکی از مهم‌ترین موضوعات بوده است. این موضوع مختص به دوران مدرن نیست و سابقه تاریخی طولانی دارد. امروزه به دلیل پیچیدگی‌های جهانی و تأثیرات متقابل سیاسی و اقتصادی، موضوع امنیت غذایی اهمیت و حساسیت بیشتری پیدا کرده است.

وی با بیان اینکه امنیت غذایی در دنیای امروز به شدت به شرایط سیاسی و تنش‌های بین‌المللی گره خورده است، افزود: در سال‌های اخیر، نظام جهانی غذا با بحران‌هایی چون خشکسالی، مهاجرت‌های گسترده و تحریم‌های اقتصادی روبرو است. این عوامل سبب شده که غذا به ابزاری در جنگ‌های اقتصادی و سیاسی تبدیل شود. برای مثال، درگیری‌های اخیر در خاورمیانه و قحطی‌های ناشی از آن نشان می‌دهد که غذا بیش از هر زمان دیگری جزو مهم‌ترین محورهای امنیت ملی کشورهاست.

رئیس مرکز تحقیقات و نوآوری سازمان اتکا با اشاره به اثرات پروانه‌ای بحران‌های غذایی و جنگ‌ها بر بازار جهانی، بیان کرد: در سال ۲۰۲۳، جنگ‌ و تنش‌های رخ داده سبب افزایش شدید قیمت مواد غذایی در سراسر جهان شد. این شرایط، اهمیت تولید ملی و بهره‌وری حداکثری را بیش از پیش نمایان می‌کند. موضوعی که در کشورهایی مثل قطر به رغم موقعیت جغرافیایی خاص خود، بر تولید داخلی تاکید دارد تا تاب‌آوری خود را در برابر شوک‌های جهانی افزایش دهد.

پورجعفری همچنین به ضرورت نگاه بلندمدت به امنیت غذایی اشاره و خاطرنشان کرد: امنیت غذا فقط یک چالش کوتاه‌مدت نیست؛ بلکه باید با رویکردی جامع، مسائل اقلیمی، سیاسی و اقتصادی، راهکارهای پایدار و مبتنی بر فناوری و نوآوری را پیگیری کرد. توسعه اقتصادی و سیاسی جوامع در گرو نوآوری‌های فناورانه و همسویی آنان با نیازهای جامعه است؛ این مسیر در مرکز تحقیقات و نوآوری سازمان اتکا دنبال می‌شود.

وی ضمن اشاره به بحران‌های چندگانه مانند تغییرات اقلیمی، خشکسالی و تحریم‌ها، افزود: سال ۲۰۲۵ را نمی‌توان صرفاً یک سال عادی در تقویم دانست؛ زیرا چندین بحران پیچیده دارد. برای بررسی و عبور از این بحران‌ها، نیازمند کارگروه‌های تخصصی و همکاری‌های بین‌بخشی برای مدیریت ریسک‌ها و بهره‌برداری از فناوری‌های نوین هستیم. همچنین در حوزه هوش مصنوعی می‌توان نقش تعیین‌کننده‌ای در مدیریت منابع و پیش‌بینی بحران‌ها ایفا کرد.

رئیس مرکز تحقیقات سازمان اتکا با تاکید بر اهمیت تشکیل کارگروه‌های تخصصی و هماهنگی میان نهادهای دولتی و بخش خصوصی، بیان کرد: باید فضای نوآوری را توسعه داد تا از ظرفیت‌های موجود به صورت عملیاتی و کاربردی استفاده شود. همچنین با این کار می‌توان در برابر بحران‌های آینده تاب‌آور بود و امنیت غذایی کشور را تضمین کرد. این امر وظیفه‌ای همگانی است که تمامی حوزه‌ها باید در آن سهیم باشند.

انتهای پیام