وارد مطب یکی از متخصصان زنان و زایمان می‌شوم، چند ساعتی می‌شود که مادران باردار در نوبت نشسته‌اند، انتظار آنان را کلافه کرده است، برای عبور از کلافگی تجاربشان را با یکدیگر رد و بدل می‌کنند اما آنچه بین همه آنان داغ است روش به دنیا آوردن فرزندشان است، اغلب از زایمان طبیعی هراس دارند و به هم می‌گویند اگر دکتر سزارین را قبول کند ترسی نداریم.

ترس از زایمان طبیعی بین اغلب مادران باردار وجود دارد و در این سال‌ها اطلاعات صحیحی به آنان منتقل نشده است، اگر سری به صفحات مجازی بزنیم ماماهایی را خواهیم دید که با آموزش، سعی می‌کنند مادران از زایمان طبیعی نهراسند؛ اما باید این واقعیت را بپذیریم که ترس مادران بی‌جا نیست، مراکز دولتی همیشه ازدحام جمعیت دارند و فرصت کادر درمانی هم محدود است برای همین به اندازه مراکز خصوصی برای مادر وقت نمی‌گذارند و گاه مشاهده شده که یک مادر پس از ساعت‌ها تحمل درد برای سزارین راهی اتاق عمل می‌شود.

همه ما مادرانی را در اطرافمان سراغ داریم که به دلیل تجربه ناخوشایند زایمان اول، تمایلی به داشتن فرزند دوم نشان نمی‌دهند. این حس ناخوشایند، نه‌تنها بر سلامت روان مادر تأثیر می‌گذارد، بلکه یکی از دلایل کاهش نرخ فرزندآوری و عدم تحقق اهداف سیاست‌های جمعیتی کشور محسوب می‌شود.

دکتر مجید ستوده، متخصص بیماری‌های داخلی و مدیر امور بیماری‌ها و مراکز تشخیصی درمانی  دانشگاه علوم پزشکی قزوین به ایسنا می‌گوید: زایمان و تولد انسان یکی از لحظات مقدس و باشکوه خلقت است و در عین حال یکی از دردناک‌ترین و اضطراب‌آورترین مواردی است که زنان در طول زندگی تجربه می‌کنند. تنش و اضطراب ناشی از بحران حاملگی در زایمان، با بستری شدن مادر در بیمارستان و همراهی این پدیده با بسیاری از عوامل مثل برخورد با افراد ناآشنا در بیمارستان، احساس تنهایی مادر، وجود تجهیزات پزشکی پیچیده، سرو صدای محیط، انجام اقدامات معمول مثل تزریقات، پایش مداوم ضربان قلب جنین و محدودیت حرکات مادر تشدید می‌شود؛ درصورتی‌ که توجه به سلامت مادران باردار از اولویت‌های بهداشتی در تمام دنیا است.

مدیر امور بیماری‌ها و مراکز تشخیصی درمانی دانشگاه علوم پزشکی قزوین تصریح می‌کند: تجربه مثبت تولد می‌تواند به بهبود رابطه بین مادر و کودک، توسعه رفاه والدین، افزایش اعتماد به نفس و بهبود کیفیت زندگی منجر شود. تجارب منفی از زایمان باعث آشفتگی مادر می‌شود، سلامت روانی او را مختل و بر روابط او با فرزند و همسرش تأثیر منفی می‌گذارد و در عین حال می‌تواند موجب نگرانی، ترس و اضطراب او نسبت به حاملگی بعدی شود. ترس و اضطراب دو مقوله‌ای است که پروسه زایمان را تحت تأثیر قرار می‌دهد.

وی بیان می‌کند: برخی مطالعات، ترس از درد، عدم اطمینان از زایمان طبیعی و دیدگاه‌های مثبت در مورد سزارین را عامل مهمی در افزایش نرخ سزارین گزارش کردند. قطعاً آگاهی زنان در مورد زایمان، شبیه‌سازی اتاق زایمان، حمایت‌های عاطفی و معنوی می‌تواند زایمان را به تجربه‌ای دلپذیر و رضایت‌بخش تبدیل کند. ماماها و متخصصین زنان نیز به درک عمیقی از جنبه‌های عاطفی زایمان نیاز دارند تا بتوانند نیازهای عاطفی و روانی- اجتماعی زنان را برآورده سازند.

ستوده اظهار می‌کند: ترویج زایمان فیزیولوژیک همیشه مدنظر کارگزاران و سیاست‌گذاران سلامت در تمام کشورها بوده است. همچنین با توجه به شرایط کنونی بحران جمعیتی در کشور و سیاست تشویق خانواده‌ها به فرزندآوری، خاطره خوشایند مادر از یک زایمان ایمن و راحت می‌تواند بخشی از موضوعات جمعیتی را در زاد و ولد مرتفع کند.

وی می‌گوید: زایمان فیزیولوژیک در مقایسه با جراحی سزارین عارضه کمتری دارد و از نظر اقتصاد سلامت به صرفه است. عوارض سزارین شامل عوارض جراحی و بیهوشی ازجمله لوله‌گذاری سخت، خطر کمبود اکسیژن(هیپوکسی)، عفونت زخم و عفونت‌های بیمارستانی، افزایش احتمال خونریزی مادر بعد از زایمان، نیاز بیشتر به مراقبت‌های پرستاری، طولانی شدن مدت بستری در بیمارستان و اشغال بیشتر تخت‌های بیمارستانی است.

این متخصص بیماری‌های داخلی خاطرنشان می‌کند: برای اینکه مادران تجربه خوشایندی از زایمان داشته باشند بیمارستان‌های قزوین اقداماتی را انجام داده‌اند که در ادامه به آن اشاره می‌کنم؛ تأمین مامای مورد نیاز جهت ارائه خدمات بهینه به مادران باردار در بخش‌های زایمانی، برگزاری مستمر دوره‌های ارتقای توانمندی گروه مامایی جهت ارائه خدمات با کیفیت به زنان و ترویج فرهنگ فرزندآوری، فرهنگ‌سازی درباره زایمان طبیعی و زایمان بدون درد، تمرکز بر کاهش مداخله زایمانی، احداث و پیگیری جهت ایجاد فضاهای تک نفره زایمان در بیمارستان‌ها، پذیرش مادران باردار در بلوک زایمان بر اساس دسته‌بندی بیماران طبق دستورالعمل ابلاغی تکریم مادران است.

وی ادامه می‌دهد: همچنین کارکنان بلوک زایمان بیمارستان‌ها طبق دستورالعمل وزارتی مربوطه در خصوص خوشایندسازی زایمان طبیعی با دعوت از پدر نوزاد با شرایط کاملاً بهداشتی و استریل در کنار مامای مسئول و کارشناسان مامایی، قطع‌ بندناف را به پدر واگذار می‌کنند.

ستوده در تعریف مامای عامل می‌گوید: مامای خصوصی یا مامای عامل زایمان، مامایی است که در دوران بارداری مراقبت مادر را انجام داده و طی زایمان در کنار مادر باردار حضور داشته و زایمان وی را برعهده می‌گیرد که هدف از اجرای این برنامه، کاهش استرس و نگرانی‌های مادر باردار و خوشایندسازی زایمان طبیعی است. 

اجرای مامای عامل، مطالبه جامعه مامایی است

سیما پورمحمدی، یک کارشناس مامایی است که در گفت‌وگو با ایسنا اظهار می‌کند: مشکل جامعه مامایی در قزوین این است که بین جامعه مامایی و جراحان زنان و زایمان وحدتی وجود ندارد البته در شهرهایی مثل تهران، مشهد و تبریز این وضعیت بهتر است. ماماها معتقدند زایمان طبیعی به‌ویژه زایمان فیزیولوژیک و خوشایندسازی آن باید به‌صورت تیمی مدیریت شود نه اینکه صرفاً رویکرد، جراح‌محور باشد.

وی بیان می‌کند: جراح زمان کافی برای آرامش و مراقبت و حمایت مورد نیاز مادر را ندارد و حتماً باید یک مامای عامل در کنار جراح، زایمان طبیعی را مدیریت کند و یک مامای همراه هم بحث مراقبتی را داشته باشد یعنی بهتر است یک تیم سه نفره متشکل از جراح زنان، مامای عامل و مامای همراه حضور داشته باشند؛ تنها در این صورت می‌توانیم زایمان طبیعی خوبی را شاهد باشیم که متأسفانه در استان قزوین این همکاری وجود ندارد.

این کارشناس مامایی تصریح می‌کند: اگر طرح مامای عامل در قزوین اجرایی شود، مادران به معنای واقعی می‌توانند زایمان فیزیولوژیک را تجربه کنند، در این زایمان مادران بدون آمپول فشار، بدون برش و بخیه زایمان خواهند کرد و این بهترین حالتی است که یک زن می‌تواند از زایمان خود لذت ببرد.

وی می‌گوید: رؤسای بیمارستان‌های خصوصی هر یک سیاست خود را دارند، ممکن است پزشکان حاضر در این مراکز بگویند ماماها ضعف دارند، نمی‌توان گفت در بین ماماها چنین کسانی وجود ندارند یا اینکه تمام ماماها ضعف دارند، با این بهانه‌ها اجرای طرح مامای عامل و زایمان فیزیولوژیک به تعویق می‌افتد.

این کارشناس مامایی اظهار می‌کند: گاهی مادران به‌خاطر اینکه یک زایمان خوب را تجربه کنند به تهران مراجعه کرده و ریسک دو ساعته را متحمل می‌شوند و در بیمارستان‌های تهران و تحت نظر یک مامای عامل، بدون آمپول فشار و در موعد مقرر خودشان زایمان می‌کنند.

وی ادامه می‌دهد: مامای همراه از ماه آخر بارداری یعنی ۳۶ هفته به بعد پاسخگوی سؤالات اورژانسی مادر است، مادر باردار در ماه آخر استرس بسیاری دارد و اگر کلاس‌‎های بارداری و زایمان را شرکت کرده باشد ممکن است علائمی را ببیند و شک کند که موعد زایمانش است یا خیر یا علامت خطر دارد یا خیر.

این کارشناس مامایی تشریح می‌کند: طی قراردادی که مادر با دفاتر مشاوره مامایی می‌بندد، ماما از زمانی که در بیمارستان بستری و وارد فاز فعال زایمانی می‌شود در بخش زایمان همراه مادر خواهد بود و در هر مرحله از زایمان تکنیک‌های تنفسی و حرکتی و ماساژ و ... استفاده می‎کند تا مادر کمترین رنج را داشته باشد؛ مادری که مورد حمایت قرار می‌گیرد کمتر دچار اضطراب می‌شود، زمانی که استرس کاهش می‌یابد اکسی‌توسین ترشح شده از بدن مادر باعث می‌شود بدن انقباضات منظم زایمانی داشته و نیازی به آمپول فشار نداشته باشد. مادری که نترسد و اضطراب نداشته باشد راحت زایمان کرده و زمان تولد نوزاد کاهش پیدا خواهد کرد.

وی بیان می‌کند: مامای عامل، زایمان طبیعی را مدیریت می‌کند و جراح زنان که مسئولیت این تیم را بر عهده دارد در مواردی که شخص نتواند زایمان طبیعی انجام دهد با نظر مامای عامل وارد کار می‌شود و اگر جراحی و سزارین لازم داشته باشد موضوع را مدیریت خواهد کرد.

اجرای مامای عامل در قزوین با مشکل مواجه شد

ستوده، مدیر امور بیماری‌ها و مراکز تشخیصی درمانی دانشگاه علوم پزشکی قزوین در خصوص چرایی عدم اجرای مامای عامل در قزوین می‌گوید: بر اساس ابلاغ طرح تحول سلامت و با توجه به اهمیت سلامت مادر و جنین، برنامه مامای عامل خصوصی از سوی این معاونت مورد پیگیری قرار گرفته و تعدادی از ماماهای خصوصی متقاضی با عقد قرارداد در بیمارستان‌های تابعه شروع به فعالیت کردند ولی به‌دلیل بروز برخی از مشکلات استمرار اجرای برنامه با مشکل مواجه شد که موانع اجرایی در حال پیگیری است؛ در عین حال استفاده از تجربیات سایر مراکز دولتی که در حال اجرای این برنامه هستند برای این حوزه راهگشا و ارزشمند خواهد بود.

وی تصریح می‌کند: در حال حاضر ماماهای شاغل در بیمارستان‌های تابعه، خدمات مامایی را با توجه به حدود شرح وظایف خود به مادران ارائه می‌کنند به‌طوری که زایمان‌های طبیعی بدون مشکل توسط ماماها انجام می‌شود. در صورت وجود هرگونه مشکل در روند زایمان، برای حفظ سلامت مادر و جنین، متخصصین زنان مدیریت زایمان را بر عهده می‌گیرند.  

برخی متخصصان وقت و حوصله زایمان طبیعی را ندارند 

فاطمه محمدبیگی، نایب رئیس اول کمیسیون بهداشت و درمان و نماینده مردم قزوین، البرز و آبیک در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با ایسنا بیان می‌کند: عده‌ای به‌دنبال افزایش سزارین در ایران هستند و هدفی جز کاهش جمعیت ایران ندارند، اندکی هم مافیاهای تخصصی هستند که وقت و حوصله زایمان طبیعی را ندارند. طبق قانون جوانی جمعیت باید سالانه پنج درصد از میزان سزارین بکاهیم، گله من از وزارت بهداشت و دبیرخانه ستادملی جمعیت این است که چرا آمار سزارین به‌جای کاهش، افزایش یافته است! این خیانت به کشور است چون مادران دیگر نمی‌توانند برای فرزندان چهارم و پنجم اقدام کند.

وی تصریح می‌کند: روش‌های متنوع زایمان‌های طبیعی مانند زایمان فیزویولوژیک، بی‌حسی بدون درد، تزریق و زایمان در آب نسبت به سال ۱۴۰۰ افزایش پیدا کرده است و این نوید را می‌دهد که سال‌های آینده بتوانیم سزارین را کاهش دهیم. آقایان هم چون همسرانشان از سزارین می‌ترسند مادر را به سزارین تشویق می‌کنند سزارین تنها در صورتی باید انجام شود که پزشک تشخیص ‌دهد. 

به گزارش ایسنا، مامای عامل در هیچ یک از مراکز دولتی و خصوصی قزوین اجرایی نمی‌شود، البته امکانات مراکز دولتی محدود بوده و در مراکز خصوصی هم یک نوع مافیا به وجود آمده که پزشک زنان با انحصارطلبی اجازه گرفتن نوزاد را به هیچ کس نمی‌دهد و به‌دلیل آورده مالی پس از ساعت‌ها درد کشیدن مادر، در دقایق پایانی در بخش زایمان حاضر می‌شود تا بچه را به دنیا بیاورد چون برایش آورده پنج تا ۶ میلیونی دارد؛ حالا اگر این پزشک برنامه کاری مطب و بیمارستان‌های دیگر را داشته باشد به هر قیمتی مانند آمپول فشار، برش و بخیه نوزاد را به دنیا می‌آورد تا به دیگر کارهایش برسد. این نحوه زایمان طبیعی، فیزیولوژیک نیست و نوزاد با دخالت پزشک به دنیا می‌آید و همین امر موجب ثبت خاطره‌ای تلخ در ذهن مادر خواهد شد؛ اینجاست که مادران دیگر به فرزند بعدی فکر نمی‌کنند.

عدم اجرای زایمان فیزیولوژیک برخلاف سیاست‌های قانون جوانی جمعیت است؛ بنابراین بهتر است مسئولان در راستای قانون جوانی جمعیت هرچه سریع‌تر برای اجرای بندهای این قانون اهتمام داشته باشند چون با توجه به بسته شدن پنجره جمعیتی، زمان محدود است. 

انتهای پیام