احمدرضا درویش در حاشیه کارگاه انتقال تجربه کارگردانی که در قالب رویداد فرهنگی «رسم حماسه» و به مناسبت هفته دفاع مقدس در دانشگاه شهید چمران اهواز برگزار شد، در گفت‌وگو با ایسنا با تأکید بر نقش اجتماعی سینما، اظهارکرد: سینما زبانی جمعی است که ملت‌ها از طریق آن با خود و با جهان گفت‌وگو می‌کنند؛ اگر این زبان را نیاموزیم، از فهم جهان پیرامون جا می‌مانیم.

وی با اشاره به حضور در جمع دانشجویان، گفت: من معمولاً سخنران نیستم، چون باور دارم هنرمند باید با اثرش حرف بزند، اما وقتی در دانشگاه با دانشجویان مواجه شدم، احساس کردم همین مواجهه، خود یک اثر است. گفت‌وگو از همین نقطه آغاز می‌شود؛ از درک و دریافت تصویر و صدا.

انسان موجودی در حال ارسال و دریافت پیام است

این فیلمساز با اشاره به اهمیت ارتباط تصویری و شنیداری، افزود: انسان در سراسر هستی در حال ارسال و دریافت پیام است؛ این پیام‌ها از راه تصویر، صدا و حس منتقل می‌شوند. هرچه درک ما از این دو مؤلفه عمیق‌تر شود، فهممان از زندگی، اجتماع و حقیقت بیشتر خواهد بود.

او تأکید کرد: دانشجویان باید یاد بگیرند چگونه ببینند و بشنوند. دنیای امروز پر از صدا و تصویر است، اما بسیاری هنوز سواد دیدن و شنیدن ندارند. ما باید یاد بگیریم از میان انبوه تصاویر، معنا و کیفیت را تشخیص دهیم و این یعنی تربیت نگاه.

سینما یک آیین اجتماعی است

درویش در ادامه با بیان اینکه سینما تنها یک هنر فردی نیست، گفت: سینما اتفاقی جمعی است. همه هنرها در آن گرد آمده‌اند تا تجربه‌ای مشترک خلق کنند. وقتی مردم در تاریکی سالن کنار هم می‌نشینند، در واقع در آیینی اجتماعی شرکت می‌کنند؛ آیینی برای دیدن، شنیدن و باور کردن با هم.

وی افزود: سینما در ذات خود تمرین همدلی است. این هنر می‌تواند به جامعه یاد بدهد که چگونه دیگری را ببیند و در جهان او زندگی کند.

شناخت اقلیم و مردم؛ نخستین گام در خلق اثر

این کارگردان مطرح در بخشی از سخنان خود با تأکید بر ارتباط ادبیات و سینما، عنوان کرد: ادبیات، ریشه‌ی بسیاری از هنرهای ماست. هر فیلمی که می‌سازیم، ریشه در روایت دارد. برای همین اکنون که در خوزستان هستیم به دانشجویان توصیه می‌کنم رمان مدار صفر درجه احمد محمود را بخوانند؛ چون در آن می‌توان روح و زبان خوزستان را دید. هنرمند باید بداند کجا ایستاده است تا بداند چه می‌خواهد بگوید.

تجربه جنگ و تولد «دوئل»

درویش با اشاره به تجربه شخصی خود از دوران دفاع مقدس، یادآور شد: در روزهای جنگ در خرمشهر زندگی می‌کردم. صدای توپ و خمپاره در فضا می‌پیچید، اما در دل ویرانی‌ها صحنه‌هایی از مقاومت و زندگی می‌دیدم که بعدها الهام‌بخش من در ساخت دوئل شد. واقعیت وقتی با تخیل و باور هنرمند درهم می‌آمیزد، تبدیل به حقیقت هنری می‌شود.

وی افزود: فیلمساز باید به اثرش ایمان داشته باشد. اگر تماشاگر باور نکند، فیلم شکست خورده است. من وقتی فیلم می‌سازم، حس می‌کنم نماینده تمام کسانی هستم که قرار است آن را ببینند. باید جهانی بسازم که مخاطب احساس کند خودش را در آن می‌بیند.

فیلمساز باید فیلم را از پیش در ذهن خود ساخته باشد

این کارگردان باتجربه در توضیح نگاهش به فرایند ساخت فیلم، گفت: سه نوع فیلمساز داریم؛ کسانی که همه‌چیز را می‌گیرند و در تدوین تصمیم می‌گیرند، کسانی که از قبل همه‌چیز را طراحی می‌کنند، و کسانی که فیلمشان را پیش از شروع فیلم‌برداری در ذهن ساخته‌اند. من از دسته سوم هستم. وقتی پشت دوربین می‌روم، فیلم در ذهنم کامل است و فقط باید آن را عینیت بدهم.

او ادامه داد: فیلمساز باید تخیل قوی داشته باشد؛ خیال همان جایی است که اثر از آن زاده می‌شود. اگر خیال نباشد، سینما فقط تصویربرداری است، نه آفرینش.

معماری و موسیقی؛ دو مدرسه برای درک فرم و ریتم

درویش که فارغ‌التحصیل رشته معماری است، درباره تأثیر این رشته بر فیلم‌سازی خود نیز گفت: معماری به من یاد داد فرم و فضا را بفهمم. در سینما هم با همان مفاهیم سروکار داریم؛ تناسب، نور، تعادل و ریتم. اگر فیلمساز نمی‌شدم، حتماً موسیقی‌دان می‌شدم، چون موسیقی زبان مشترک همه انسان‌هاست.

از نور آغاز می‌شود

این کارگردان در بخش دیگری از سخنان از دانشجویان خواست هنر را جدی بگیرند و ادامه داد: کارگردانی و فیلم‌نامه‌نویسی فقط دیده‌شدن نیست؛ علم و دانش است. باید مطالعه کرد، تجربه کرد، شکست خورد و دوباره ساخت. هرکس باید از اقلیم خودش آغاز کند؛ از شناخت مردم و فرهنگش. و فراموش نکنید همه‌چیز از نور آغاز می‌شود. هستی با نور تعریف می‌شود و هنر هم همین‌گونه است.

انتقال تجربه برای نسل تازه سینماگران

درویش ضمن همچنین بر ضرورت استمرار کارگاه‌های انتقال تجربه در دانشگاه‌ها تأکید کرد و گفت: اگر بتوانیم زبان دیدن و شنیدن را به نسل تازه بیاموزیم، آینده سینمای ایران روشن خواهد بود.

انتهای پیام