میثم حبیبی، دبیر اجرایی سی‌وهفتمین جشنواره تئاتر استان آذربایجان شرقی، با اشاره به تنوع بخش‌های جشنواره امسال گفت: در فراخوان امسال بخش‌های مختلفی از جمله بخش مهمان، رادیو تئاتر و نمایشنامه‌خوانی پیش‌بینی شده بود. هرچند در بخش‌های جنبی استقبال کمتری از سوی هنرمندان صورت گرفت، اما حضور آثار رادیو تئاتر و نمایشنامه‌خوانی در این دوره، تجربه‌ای تازه و قابل توجه برای جشنواره بود.

وی افزود: نمایشنامه‌خوانی و رادیو تئاتر دو مقوله‌ی متفاوت هستند. در نمایشنامه‌خوانی، بازیگران بدون استفاده از میکروفن و افکت، متن را می‌خوانند، اما در رادیو تئاتر، تمام اجزای صوتی از جمله صدا، افکت و اجرای زنده بازیگران در برابر چشم مخاطب شکل می‌گیرد. تماشاگر تمام فرایند خلق اثر صوتی را می‌بیند و همین امر باعث جذابیت این گونه نمایشی می‌شود.

وی ادامه داد: در کشورهای توسعه‌یافته، رادیو تئاتر مخاطبان گسترده‌ای دارد و در جشنواره‌های معتبر به صورت رقابتی برگزار می‌شود. در ایران نیز چند سالی است که بخش رادیو تئاتر در جشنواره تئاتر فجر مورد توجه قرار گرفته و در رشته‌های مختلف جوایزی به هنرمندان اهدا می‌شود. خوشبختانه استان آذربایجان شرقی نخستین استان در میان جشنواره‌های استانی است که این بخش را در قالب برنامه‌های جنبی اجرا کرده است و امیدواریم در سال‌های آینده این بخش به صورت رقابتی نیز برگزار شود.

حبیبی با بیان اینکه در این دوره دو اثر رادیو تئاتر و یک نمایشنامه‌خوانی در جشنواره حضور داشتند، افزود: رادیو تئاترهای حاضر توسط پیشکسوتان این عرصه از جمله حمید مجدآبادی و فاطمه حسینی کارگردانی شدند. این آثار نخستین تجربه رسمی رادیو تئاتر در استان هستند که از سوی واحد هنرهای نمایشی حوزه هنری آذربایجان شرقی معرفی و حمایت شدند، زیرا این حوزه از حامیان اصلی رادیو تئاتر در استان هستند.

وی تأکید کرد: رادیو تئاتر می‌تواند پلی میان مخاطبان رادیو و صحنه تئاتر باشد. بسیاری از افراد که عادت به شنیدن نمایش‌های رادیویی دارند، از این طریق می‌توانند با اجرای زنده و فضاهای نمایشی آشنا شوند. این تجربه در کنار گسترش فعالیت‌های حوزه هنری، می‌تواند به رونق بیشتر تئاتر در استان کمک کند.

وی در پایان اظهار امیدواری کرد و گفت: با تداوم برگزاری این بخش و استقبال هنرمندان، رادیو تئاتر در تبریز و استان آذربایجان شرقی جایگاه شایسته خود را پیدا کند و در آینده شاهد شکل‌گیری جشنواره‌های اختصاصی در این زمینه باشیم.

رادیو تئاتر فرصتی برای انتقال مفاهیم عمیق است

حمید مجدآبادی، کارگردان رادیو تئاتر «فیش‌آباد» نیز در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: نمایش "فیش‌آباد" در اصل یک نمایش صحنه‌ای بود، اما از آنجا که من علاقه و تعصب خاصی به کار رادیویی دارم، تصمیم گرفتم آن را در قالب رادیو تئاتر اجرا کنیم. این شکل از اجرا فرصتی است برای بیان حرف‌های عمیق‌تر و انتقال مفاهیم در قالبی متفاوت.

وی با اشاره به نوپایی این گونه نمایشی در ایران گفت: رادیو تئاتر پدیده‌ای است که شاید در پنج‌ـ‌شش سال اخیر در اروپا رشد کرده و هنوز قوانین و چارچوب‌های مشخصی برای آن وجود ندارد. در جشنواره‌های مختلف دیده‌ام که هر گروه بر اساس سلیقه خود کار می‌کند؛ برخی فقط متن را بازخوانی می‌کنند و برخی دیگر دکور و طراحی صحنه کامل دارند. در این جشنواره هم ما تلاش کردیم کاری متفاوت ارائه دهیم تا مخاطب بتواند با این فضا ارتباط برقرار کند.

مجدآبادی افزود: این نخستین بار است که رادیو تئاتر به شکل رسمی در جشنواره استانی تبریز اجرا می‌شود و این قدم بسیار مهمی است. اگر برای این گونه نمایشی قوانین و شرایط ویژه‌ای تعریف شود، قطعاً می‌توان جشنواره‌های مستقل و باکیفیتی در آینده برگزار کرد. ظرفیت تبریز برای این کار بسیار بالاست و می‌تواند به قطب رادیو تئاتر کشور تبدیل شود.

رضا گلاور، بازیگر نمایش «فیش‌آباد» نیز درباره حضور خود در جشنواره گفت: سال‌ها پیش در رادیو مرکز تبریز به‌عنوان بازیگر نمایش‌های رادیویی فعالیت داشتم، اما با وجود علاقه‌ام به رادیو، چندان موافق اجرای رادیو تئاتر در سالن نیستم. به نظرم نمایش رادیویی باید در همان بستر استودیویی اجرا شود تا اصالت خود را حفظ کند. وقتی این اجرا به صحنه می‌آید یا در فضای باز برگزار می‌شود، از ارزش و تأثیر اصلی خود کمی فاصله می‌گیرد. درست مثل این است که زعفران را در دست‌فروشی بفروشیم! البته این تجربه برای مخاطبان جذاب است، اما من ترجیح می‌دهم رادیو تئاتر در فضای حرفه‌ای ضبط و پخش شود تا حس اصیل آن منتقل گردد.

رادیو تئاتر به هدف قرار گرفتن تماشاگر در جریان نمایش رادیویی شکل گرفته است

فاطمه حسینی، کارگردان رادیو تئاتر «بیگانه در خانه» نیز درباره اثر خود گفت: متن این کار نوشته خلیل پورهادی، از نویسندگان برجسته رادیو است. ما قصد داشتیم کاری اصولی ارائه دهیم و به همین دلیل سراغ متنی رفتیم که از ابتدا برای رادیو نوشته شده بود. هدف ما این بود که تماشاگر در جریان ضبط یک نمایش رادیویی واقعی قرار بگیرد و ببیند این روند در رادیو چگونه انجام می‌شود.

وی درباره تعریف خود از رادیو تئاتر توضیح داد: من بیش از ۲۵ سال است که در رادیو فعالیت دارم و همیشه پشت میکروفون بازی کرده‌ام. از نظر من، رادیو تئاتر یعنی بازیگری پشت میکروفون با تمام احساس و درک موقعیت. اگر قرار باشد فقط دیالوگ را خشک و بی‌حس بخوانیم، دیگر رادیو تئاتر نیست. بازیگر باید از طریق صدا، حس و شخصیت را منتقل کند. به همین دلیل من با دیدگاه‌هایی که بر استفاده از لباس یا حرکات زیاد روی صحنه تأکید دارند، موافق نیستم. رادیو تئاتر باید بر محور صدا بماند.

حسینی با اشاره به مشکلات فنی نیز گفت: میکروفن‌های سالن‌ها معمولاً کیفیت لازم را برای اجرای رادیو تئاتر ندارند و این موضوع ما را کمی اذیت می‌کرد، اما خوشبختانه اجرا با استقبال خوبی روبه‌رو شد و نتیجه رضایت‌بخشی داشت.

وی درباره اهمیت حضور این بخش در جشنواره تأکید کرد: رادیو تئاتر و به‌طور کلی رادیو در کشور ما مهجور مانده است. با اضافه شدن این بخش به جشنواره، می‌توان رادیو را دوباره به مردم نزدیک کرد. رادیو هنوز میان رانندگان، مسافران و افراد خانه‌دار مخاطب دارد و با چنین اقداماتی می‌توان دامنه محبوبیت آن را گسترش داد.

وی در پایان با بیان اینکه حمایت از شرکت‌کنندگان جشنواره اهمیت زیادی دارد، گفت: در گذشته جشنواره‌ها چندین روز ادامه داشتند و هنرمندان فرصت تماشای آثار دیگر را داشتند، اما اکنون شرایط به گونه‌ای شده که گروه‌ها فقط یک روز پیش از اجرا می‌رسند و بلافاصله پس از اجرا باید محل را ترک کنند. این مسئله انگیزه و شور جشنواره را کم می‌کند. بهتر است مثل سال‌های قبل، جشنواره‌ها با حمایت معنوی و اقامتی از هنرمندان همراه باشد تا تأثیرگذاری بیشتری داشته باشد.

به گزارش ایسنا، این نخستین تجربه رسمی اجرای رادیو تئاتر در قالب جشنواره تئاتر آذربایجان شرقی بود؛ تجربه‌ای که به گفته برگزارکنندگان و هنرمندان، می‌تواند سرآغاز فصلی تازه برای پیوند صدا و صحنه در هنر نمایشی استان باشد.

انتهای پیام