نسرین قوامی مدیر پژوهشکده گیاهان دارویی جهاددانشگاهی در گفت‌وگو با ایسنا، با بیان اینکه یکی از مهم‌ترین چالش‌های کشور در سال‌های اخیر، مسئله خشکسالی و تغییر اقلیم است، گفت: پژوهشکده گیاهان دارویی از سال‌های گذشته تحقیقات متعددی را در زمینه شناسایی و ترویج گیاهان دارویی مقاوم به خشکی آغاز کرده و این روند همچنان ادامه دارد.
وی افزود: در بررسی‌هایی که در برخی شهرستان‌ها انجام دادیم، مشخص شد کشت گیاهان دارویی نسبت به محصولات زراعی معمولی مانند گندم، جو، عدس و نخود از اولویت بالاتری برخوردار است، زیرا این گیاهان علاوه بر مقاومت بیشتر در برابر خشکی، موجب حفظ پوشش گیاهی، کاهش فرسایش خاک و افزایش بهره‌وری زمین‌های شیبدار می‌شوند.
قوامی تأکید کرد: در بسیاری از مناطق کشور، فرسایش خاک ناشی از شخم‌زدن زمین در جهت شیب، خسارات زیادی به بار آورده است. توسعه کشت گیاهان دارویی مناسب با شرایط اقلیمی این مناطق می‌تواند نقش مؤثری در جلوگیری از فرسایش خاک و ارتقای پایداری کشاورزی داشته باشد.
اصلاح بذر گیاهان دارویی؛ از پاپاور تا مارتیغال
مدیر پژوهشکده گیاهان دارویی جهاددانشگاهی با اشاره به اقدامات این پژوهشکده در زمینه اصلاح بذر گیاهان دارویی گفت: یکی از محورهای مهم فعالیت ما اصلاح بذر گیاهان دارویی است که کار را با اصلاح بذر گیاه پاپاور آغاز کرده‌ایم. همچنین اصلاح بذر گیاه مارتیغال (سیلیبوم ماریانوم) نیز تاکنون تا نیمه مسیر انجام شده است.
وی افزود: در ادامه، برنامه اصلاح بذر ۱۰ گونه گیاه دارویی دیگر نیز در دستور کار قرار دارد تا بتوانیم کشت این گیاهان را در مناطق شیبدار و کم‌آب گسترش دهیم.
تولید آفت‌کش‌ها و داروهای دامی گیاه‌پایه
قوامی در بخش دیگری از سخنان خود درباره طرح‌های فناورانه پژوهشکده اظهار کرد: یکی از پروژه‌های شاخص ما تولید آفت‌کش‌های گیاهی برای محصولات سیفی و سبزیجات است. همچنین مجموعه‌ای از داروهای دامی گیاه‌پایه در قالب پنج محصول توسعه یافته که دانش فنی آن‌ها در پژوهشکده تولید شده است.
وی ادامه داد: بخشی از مجوزهای این محصولات دریافت شده و مراحل تجاری‌سازی آن‌ها در حال انجام است. این محصولات در نمایشگاه‌های بین‌المللی، از جمله اکسپو، با استقبال خوبی از سوی کشورهای خارجی به‌ویژه کشورهای آفریقایی روبه‌رو شدند و تقاضاهای متعددی برای صادرات آن‌ها وجود دارد.
تجاری‌سازی محصولات دارویی گیاه‌پایه
مدیر پژوهشکده گیاهان دارویی جهاددانشگاهی با اشاره به موفقیت در تجاری‌سازی چند محصول دارویی گفت: تاکنون دانش فنی هشت داروی گیاهی در این پژوهشکده تولید شده که از جمله آن‌ها می‌توان به داروی «لیورسیل» برای کمک به درمان کبد چرب و کنترل قند خون و داروی «اورتی» در زمینه کنترل قند خون اشاره کرد.
وی افزود: برای تجاری‌سازی این محصولات، پژوهشکده با مشارکت صندوق پژوهش و فناوری البرز و بخش خصوصی، شرکتی با سهام ۴۰ درصدی پژوهشکده و ۶۰ درصدی بخش خصوصی تأسیس کرده و از این طریق فرایند تولید و عرضه این داروها را پیش می‌برد.
تمرکز بر بیماری‌های متابولیک، سالمندی و اختلالات خواب در طرح‌های آینده
قوامی در ادامه با اشاره به برنامه‌های آینده پژوهشکده تصریح کرد: با توجه به افزایش شیوع بیماری‌های متابولیک مانند دیابت و چاقی، پدیده سالمندی، اختلالات خواب و سرطان، کمیته دارویی پژوهشکده گیاهان دارویی جهاددانشگاهی در حال بررسی و طراحی داروهای گیاه‌پایه‌ای است که بتوانند به عنوان مکمل و کمک‌درمان در این حوزه‌ها مورد استفاده قرار گیرند.
توسعه زنجیره کامل ارزش گیاهان دارویی در پژوهشکده جهاددانشگاهی
مدیر پژوهشکده گیاهان دارویی جهاددانشگاهی با بیان اینکه این پژوهشکده زنجیره ارزش گیاهان دارویی را به طور کامل در اختیار دارد، گفت: از کشت و توسعه گیاهان دارویی در بخش کشاورزی تا تولید داروهای گیاهی در حوزه‌های بیوتکنولوژی، فارماکوگنوزی، فارماکولوژی و طب کاربردی، همه مراحل در این مجموعه انجام می‌شود.
تمرکز بر تولید دارو و عصاره‌های گیاهی استاندارد
قوامی با اشاره به برنامه‌های بخش داروسازی پژوهشکده اظهار کرد: در حوزه دارویی، تمرکز ما بر تولید داروها و عصاره‌های خشک است که به‌عنوان ماده اولیه در صنایع داروسازی مورد استفاده قرار می‌گیرند. همچنین استانداردسازی برخی از متابولیت‌های ثانویه دارویی در دستور کار پژوهشکده قرار دارد.
اصلاح بذر و تولید نشاء استاندارد برای ارتقای کشاورزی گیاهان دارویی
وی با اشاره به برنامه‌های پژوهشکده در بخش کشاورزی افزود: با توجه به شرایط اقلیمی کشور، اصلاح بذر گیاهان دارویی یکی از محورهای اصلی فعالیت ماست. امیدواریم در چند سال آینده بتوانیم بذر و نشاء استاندارد تولید کنیم تا به ارتقای بخش کشاورزی گیاهان دارویی و تأمین مواد اولیه باکیفیت برای صنایع داروسازی کمک کنیم.
افزایش بهره‌وری و تسهیل برداشت مکانیزه
قوامی با تأکید بر اهمیت اصلاح بذر در افزایش بهره‌وری گفت: اصلاح بذرها بر اساس ویژگی‌های عملکردی و سازگاری گیاهان انجام می‌شود و نتایج آن به بهبود کیفیت، افزایش میزان برداشت و تسهیل در مکانیزه شدن فرایند برداشت منجر خواهد شد.
وی افزود: یکی از چالش‌های موجود در حوزه گیاهان دارویی، دشواری برداشت مکانیزه به دلیل تفاوت در ارتفاع گیاه، زمان برداشت و ریزش بذر است. اصلاح بذرها می‌تواند این مشکلات را برطرف کرده و به بهره‌وری بالاتر و کاهش هزینه‌ها در فرایند تولید منجر شود.
حرکت به‌سوی کشاورزی پایدار و کاهش خروج ارز
مدیر پژوهشکده گیاهان دارویی جهاددانشگاهی با اشاره به ضرورت توسعه کشاورزی پایدار تصریح کرد: با اجرای طرح‌های اصلاح بذر و استانداردسازی، امیدواریم بتوانیم در مسیر توسعه کشاورزی پایدار در حوزه گیاهان دارویی گام برداریم و از خروج ارز ناشی از واردات بذر و مواد اولیه جلوگیری کنیم.
لزوم مأموریت‌محور شدن حمایت‌ها از جهاددانشگاهی
قوامی در پایان خاطرنشان کرد: انتظار ما از مسئولان این است که نگاه مأموریت‌گرا به جهاددانشگاهی داشته باشند. اگر در حوزه‌هایی مانند گیاهان دارویی مأموریت مشخصی به ما واگذار شود، علاوه بر جلوگیری از موازی‌کاری، بازدهی فعالیت‌ها نیز به‌مراتب افزایش خواهد یافت.
انتهای پیام
نظرات