109- از آنجا که کميته ملاحظه کرده است برخي از گروه هاي مسلح فلسطيني از جمله حماس به صورت آشکار اعلام کرده اند که در انتقام از حمله اسرائيل به غير نظاميان فلسطيني در حملات نظامي به غزه، غير نظاميان اسرائيلي را هدف قرار مي دهند، اين امر که به مثابه اقدام انتقامجويانه عليه غيرنظاميان در اثناي حملات نظامي است، با قوانين بين المللي حقوق بشر تعارض دارد.

110- کميته بر اين باور است، تعداد اندک افراد آسيب ديده از حملات فلسطينيان در داخل اسرائيل به سبب اقدامات احتياطي اسرائيل است که علاوه بر سيستم هشدار و آژير، فراهم بودن پناهگاه هاي عمومي و امن سازي مدارس و ساختمان هاي عمومي ديگر با هزينه بسيار بالايي که دارد، سبب کاهش آمار کشته ها و زخمي ها در ميان اسرائيلي ها شده است. در مقابل کميته از اين نگران است که عدم وجود سيستم هشدار زودهنگام و عدم وجود پناهگاه هاي عمومي و امن سازي ساختمان ها در مناطق محل سکونت عرب هاي ساکن اسرائيل که در روستاهاي رسمي و غير رسمي از نظر دولت اسرائيل، اين مناطق را در مقابل حملات موشکي و خمپاره‌اي بسيار آسيب پذير سازد.

2- سرکوب مخالفان در اسرائيل، محدوديت در کسب اطلاعات و بدرفتاري با حاميان حقوق بشر

111- کميته حقيقت ياب گزارش هايي دريافت کرده است مبني بر اينکه دولت اسرائيل گروه‌ها و افرادي را که از عمليات نظامي اسرائيل انتقاد مي کنند، سرکوب مي کند يا درصدد سرکوب آنان بر آمده است.

با آنکه شمار زيادي از يهوديان اسرائيلي از عمليات نظامي اسرائيل در نوار غزه حمايت مي‌کنند، اما اعتراضات گسترده اي نيز به اين عمليات در داخل اسرائيل صورت گرفته است. صدها هزار تن از مردم ـ که اکثر آنان از فلسطينيان ساکن اسرائيل هستند ـ به اين عمليات اعتراض کرده اند. با آنکه اجازه تظاهرات و برگزاري چندين جلسه داده شد، اما گزارش ها نشان مي دهد که اعتراض کنندگان به ويژه عرب هاي فلسطيني ساکن اسرائيل براي دريافت مجوز با مشکلات زيادي مواجه بوده اند.

در اين تظاهرات ها، حدود 715 نفر در اسرائيل و در بيت المقدس شرقي به وسيله نيروهاي امنيتي اسرائيل بازداشت شدند.

به نظر مي رسد در تظاهرات مخالفان اعتراض به عمليات نظامي در غزه، هيچ کس بازداشت نشده باشد، اما بيش از 34 درصد بازداشت شدگان در اعتراض به عمليات نظامي اسرائيل در نوار غزه، کمتر از 18 سال سن داشته اند. کميته حقيقت ياب بر اين باور است که شمار اندکي از اعتراض کنندگان بازداشت شده اند.

کميته، مقامات اسرائيلي را بر تضمين حقوق شهروندان بدون تبعيض از سوي پليس اسرائيل، تشويق مي کند و آزادي بيان و حق برگزاري تجمعات مسالمت آميز را بر اساس آنچه قوانين بين‌المللي از آن حمايت مي کند، محترم بشمارد.

112- کميته گزارش هاي مربوط به خشونت هاي جسمي اعمال شده از سوي پليس اسرائيل عليه اعتراض کنندگان را با نگراني دنبال مي کند که از آن جمله مي توان به ضرب و شتم تظاهرکنندگان و رفتار تبعيض آميز و نژادپرستانه به ويژه عليه عرب هاي اسرائيلي که از سوي پليس اسرائيل بازداشت شده اند و نيز اهانت هاي ناموسي به زنان، اشاره کرد.

ماده 10 کنوانسيون ژنو تاکيد دارد که با افراد محروم شده از آزادي بايد رفتاري انساني شود و احترام شايسته انساني نسبت به آنان روا داشته شود.

113- از جمله افرادي که به دادگاه هاي اسرائيلي معرفي شده اند، عرب هاي ساکن اسرائيل هستند که وضعيت بازداشت آنان تا زمان انجام محاکمه، بسيار نامناسب مي باشد. همچنين، موضوع تبعيض و رفتار دوگانه با عرب هاي ساکن اسرائيل و يهوديان آن گونه که در گزارش‌ها آمده، نگراني هاي بسياري را دامن مي زند.

114- بازجويي هاي سازمان هاي امنيتي اسرائيل از فعالان سياسي نشان مي دهد که اين اقدامات فضاي سرکوب را در داخل اسرائيل تشديد مي کند. کميته همچنين از اجبار فعالان به حضور در بازجويي سازمان شاباک که به نام شين بت نيز معروف است، ابراز نگراني مي کند، زيرا از نظر قانوني آنان ملزم به پذيرش چنين مساله‌اي نيستند.

115- کميته حقيقت ياب همچنين گزارش هايي دريافت کرده است که بر اساس آن دولت اسرائيل اعضاي يک سازمان جديد به نام نيوبروفايل را به اتهام تشويق جوانان به عدم خدمت در ارتش اسرائيل، تحت بازجويي قرار داده است. گزاش ها نشان مي دهد که دولت اسرائيل تلاش دارد، از ادامه کمک هاي خارجي به سازمان "شکستن ديوار سکوت" جلوگيري کند. اين امر پس از انتشار اظهارات سربازان اسرائيلي درباره عملکرد و تعامل نيروهاي مسلح اسرائيلي در غزه، صورت گرفته است. کميته از اين نگران است که تعامل اسرائيل با اين سازمان ها و نهادها، ممکن است اثر تهديدي براي ديگر سازمان هاي فعال در امور حقوق بشر داشته باشد. زيرا اعلاميه سازمان ملل درباره مدافعان حقوق بشر اين حق را براي اين گروه ها قائل شده است که با درخواست و دريافت و استفاده از کمک هاي مالي به هدف آشکار تقويت و حمايت از حقوق بشر و آزادي هاي اساسي با استفاده از روش هاي صلح آميز، به اين اهداف برسند. بنابراين تلاش براي توقف حمايت هاي مالي خارجي از اين گونه سازمان ها به اين دليل که اين سازمان ها در جهت حمايت از آزادي بيان حرکت کرده اند، با مفاد اعلاميه سازمان ملل درباره حقوق بشر در تضاد است.

116- دولت اسرائيل از تاريخ 5 نوامبر سال 2008 ميلادي مانع از ورود رسانه ها به نوار غزه شد، مضاف بر آنکه از ورود سازمان هاي حقوق بشر به اين منطقه نيز جلوگيري کرد و اين ممنوعيت ها هنوز براي برخي سازمان هاي بين المللي و اسرائيلي ادامه دارد. کميته حقيقت ياب هيچ دليل موجهي براي اين اقدام اسرائيل نمي بيند، زيرا حضور روزنامه نگاران و ناظران بين المللي حقوق بشر به تحقيقات کمک مي کند و رفتار طرف هاي درگير مناقشه را به اطلاع همگان مي رساند و مي تواند در جلوگيري از سوء رفتارها موثر واقع شود.

کميته همچنين مشاهده کرده است که اسرائيل تلاش مي کند اقداماتي عليه فعالان سياسي، نهادهاي غير دولتي و رسانه ها به اجرا بگذارد تا به اين وسيله از بررسي دقيق رفتار اسرائيل در زمان عمليات نظامي در نوار غزه و آثاري که اين عمليات بر ساکنان اين منطقه بر جاي گذاشته است، جلوگيري شود. اين امکان نيز وجود دارد که هدف اسرائيل از اين اقدامات، جلوگيري از تحقيق درباره اين موضوع در اين منطقه و آشکار ساختن واقعيت ها باشد.

د: محاکمه

1) واکنش اسرائيل به ادعاهاي مربوط به نقض حقوق فلسطينيان از سوي نظاميان اسرائيلي

117- اگر خواهان تضمين احترام به حقوق بشر و قوانين بين المللي مربوط به آن هستيم و نمي‌خواهيم فضايي ايجاد شود که در آن مرتکبان جنايت ها از مجازات بگريزند، انجام تحقيقات و نيز ـ در صورت امکان ـ محاکمه متهمان به ارتکاب جنايت هاي خطرناک ضروري تلقي مي‌شود و بر اساس قوانين بين المللي بر همه کشورها لازم است که درباره اتهامات مربوط به نقض قوانين تحقيق کنند.

118-کميته اطلاعات عمومي و گزارش هاي دولت اسرائيل درباره تدابير اتخاذ شده از سوي اين دولت درباره پايبندي به تحقيق درباره اتهامات وارده، را بررسي کرده است. (فصل بيست و ششم)

از اين رو کميته پرسش هايي را براي اسرائيل ارسال کرد، اما هيچ گونه جوابي درباره آنها دريافت نکرده است.

119- دادستان نظامي اسرائيل در پاسخ به اتهامات وارده درباره نقض قوانين بين المللي حقوق بشر و اعلاميه جهاني حقوق بشر، دستور داد تا تحقيقات جنايي در اين باره انجام شود، اما اين تحقيقات پس از دو هفته به اين بهانه که اين ادعاها بر اساس اظهارات شفاهي مطرح شده است، متوقف گرديد. نيروهاي مسلح اسرائيل نيز نتايج 5 تحقيق خود را منتشر کردند که بر اساس آنها افسران بلندپايه اسرائيلي چنين نتيجه گرفته بودند که نيروي دفاعي اسرائيل در طول مدت جنگ در غزه مطابق با قوانين بين المللي عمل کرده اند، اما گزارش ها نشان داد که در اين تحقيقات چند خطاي کوچک شناسايي شده است.. رسانه ها در تاريخ 30 ژوئيه سال 2009 اعلام کردند که دادستان نظامي اسرائيل به پليس نظامي اسرائيل دستور داده است که درباره 14 شکايت از مجموع بيش از 100 شکايت مربوط به سوء رفتار نظاميان اسرائيلي، پرونده هايي تشکيل دهد، اما هيچ گونه جزئياتي در اين باره ارائه نشده است.

120- کميته همچنين سيستم داخلي تحقيقات و محاکمه مبتني بر قوانين ملي در اسرائيل را بررسي کرد. اين ساختار شامل بخش هاي زير است:

الف: اقدامات تاديبي

ب: مرحله نتيجه گيري از اطلاعات به دست آمده که تحقيقات عملياتي نيز نام دارد

ج: تحقيقات ويژه اي که از سوي يک افسر بلندپايه و به دستور رئيس ستاد ارتش انجام مي‌گيرد

د: تحقيقات پليس نظامي که شعبه تحقيقات جنايي پليس نظامي انجام مي دهد

اصلي ترين بخش اين روند، همان است که نتيجه گيري تحقيقات عملياتي نام دارد.

نتيجه گيري تحقيقات عملياتي عبارت است از بازبيني حوادث و عملياتي که نظاميان انجام داده‌اند و اين کار يا از سوي واحد همان نظاميان مجري عمليات انجام مي گيرد يا آنکه افسر مافوق آن را انجام مي دهد. هدف از اين نتيجه گيري ها، در حقيقت همان خدمت به اهداف عمليات نظامي است.

121- قوانين بين المللي حقوق بشر از همه کشورها مي خواهد که درباره اتهامات مربوط به ارتکاب جنايت از سوي نظاميان تحقيق کرده و در صورت فراهم بودن شرايط، افراد خاطي محاکمه شوند. در قانون بين المللي همچنين آمده است که اين تحقيقات بايد شفاف، سالم، مستقل، سريع و فعال باشد.

کميته حقيقت ياب تاکيد مي کند که سيستم تحقيقات اسرائيل هيچ يک از اين اصول را در خود ندارد. براي نمونه، موضوع نتيجه گيري از اطلاعات عملياتي که نيروهاي مسلح اسرائيل از آن به عنوان ابزار تحقيق استفاده مي کنند، ابزاري براي مرور عملکرد و عبرت آموزي از آنهاست و به همين سبب نمي تواند ابزار مناسب و سالمي براي تحقيق باشد، به ويژه که اين تحقيق درباره اتهامات مربوط به نقض شديد حقوق بوده باشد.

همچنين اين روش تحقيقاتي، اصول سلامت و سرعت را که در تحقيقات بين المللي به آن نياز است در خود ندارد. يکي ديگر از عيوب مهم سيستم تحقيقاتي اسرائيل اين است که تحقيق جنايي واقعي پس از آن آغاز مي شود که نتيجه گيري از اطلاعات عملياتي انجام شده باشد و حال آنکه سيستم تحقيق اسرائيل فاقد اين اصل است.

122- کميته حقيقت ياب به اين نتيجه رسيده است که ترديدهاي جدي درباره آمادگي اسرائيل براي انجام تحقيقات واقعي، سالم، مستقل، سريع و فعال ـ آن گونه که قوانين بين المللي طلب مي‌کند ـ وجود دارد.

از نظر کميته تحقيقات، سيستم اسرائيل در يک جمله کوتاه، ويژگي‌هاي تبعيض آميز را در خود دارد و به همين سبب دستيابي به عدالت از سوي قربانيان فلسطيني را در اين سيستم بسيار دشوار مي سازد.

29- اقدامات تشکيلات خودگردان در قبال حوادث غزه

123- کميته دليلي نيافته است که نشان دهد مقامات غزه سيستمي براي نظارت عمومي و محاکمه قوانين بين المللي حقوق بشر و اعلاميه جهاني آن تشکيل داده باشد. ناديده گرفته شدن مستمر قوانين بين المللي که در سايه آن گروه هاي مسلح فعاليت نظامي خود را در نوار غزه در قالب شليک موشک ها و خمپاره ها به سوي اسرائيل انجام مي دهند، موجب نگراني کميته حقيقت ياب شده است.

به رغم دريافت گزارش هايي، اما کميته هنوز به اين امر قانع نشده است که مقامات غزه اقدام حقيقي و تاثيرگذاري براي بررسي احتمال نقض قوانين حقوق بشر در چارچوب فعاليت گروه‌هاي مسلح حاضر در نوار غزه، به اجرا گذاشته باشند.

124- به رغم بيانيه‌هاي صادر شده از سوي مقامات غزه و هر گونه اقدام احتمالي که کميته حقيقت ياب از آن ناآگاه است، اين کميته اعتقاد دارد که قتل و شکنجه و بدرفتاري در نوار غزه هنوز بدون انجام تحقيقات باقي مانده است.

ب) اقدامات انجام شده در کرانه باختري

125- درباره نقض قوانين مربوط به حقوق بشر در کرانه باختري نيز بايد گفت که به نظر مي رسد با وجود چند استثناء، اما حوادث مربوط به نقض حقوق بشر به ويژه عليه مخالفان سياسي در اين منطقه به شدت ناديده گرفته مي شود که به تبع آن، مرتکبان اين گونه حوادث محاکمه نمي شوند. علاوه بر آن، وزارت کشور تشکيلات خودگردان تصميمات دادگاه عالي اين تشکيلات درباره لزوم آزادي شماري از افراد بازداشت شده يا بازگشايي تعدادي از دفاتري که مقامات تشکيلات خودگردان آن را پلمپ کرده اند، ناديده گرفته و حاضر به اجراي آنها نشده است.

126- در چنين شرايطي، کميته نمي تواند تدابيري را که تشکيلات خودگردان براي محاکمه متهمان به نقض قوانين بين المللي حقوق بشر بپذيرد و بر اين باور است که اين تشکيلات بايد بيشتر به تعهدات و مسئوليت هاي خود در قبال حمايت از حقوق افراد عمل کند و اين مسئوليت‌ها از اصلي ترين وظايف مقامات تشکيلات خودگردان فلسطين است.

30- رهبري بين المللي

127- از آنجا که اسرائيل آمادگي آن را ندارد که تحقيقاتي متناسب با معيارهاي بين المللي انجام دهد، کميته از يک اقدام بين المللي به عنوان تنها راه موجود در برابر کشورها، جهت تحقيق درباره نقض احکام و قوانين کنفوانسيون ژنو (مصوب سال 1949ميلادي) و براي جلوگيري از فرار از مجازات و به منظور انجام مسئوليت بين المللي (فصل هشتم) حمايت مي کند.

4) غرامت ها

128- قانون بين المللي بر اين موضوع تاکيد دارد که هر گاه يکي از قوانين بين المللي ناديده گرفته شد، عامل يا عاملان بايد غرامت ناشي از خسارت هاي بوجود آمده را پرداخت کند. از نظر کميته حقيقت ياب، ساختار قانون فعلي و مصوبات موجود در اسرائيل زمينه مناسبي ـ اگر زمينه‌اي وجود داشته باشد ـ براي درخواست پرداخت غرامت به فلسطينيان در اختيار هيچ کس قرار نمي دهد.

بر اين اساس جامعه جهاني وظيفه دارد ابزارهاي اضافي يا جايگزيني براي پرداخت غرامت به آن دسته از غيرنظاميان فلسطيني که در جريان عمليات نظامي اسرائيل آسيب و خسارت ديده‌اند، فراهم آورد. (فصل بيست و نهم)

ه: نتايج و توصيه ها

129- کميته در فصل سي ام اين گزارش که در آن خلاصه اي از نتيجه گيري هاي حقوقي آورده شده، درباره تحقيقات انجام شده نتيجه گيري کرده است.

130- همچنين، کميته براي شماري از نهادهاي سازمان ملل و اسرائيل و تشکيلات خودگردان و جامعه جهاني درباره موارد زير توصيه هايي ارائه کرده است:

الف: محاکمه متهمان به نقض خطرناک قوانين بين المللي حقوق بشر

ب: غرامت ها

ج: نقض خطرناک حقوق بشر

د: محاصره و بازسازي

ه: استفاده از سلاح ها و اقدامات نظامي

و: حمايت از مؤسسات حقوق بشر و مدافعان اين حقوق

ز: پيگيري توصيه هاي کميته حقيقت ياب

اين توصيه ها در فصل سي و يکم گزارش به صورت مشروح آمده است.