به گزارش ایسنا، شبکه خبری دویچه وله در تحلیلی می‌نویسد: «اوایل ماه جاری میلادی، شاه محمود قریشی، وزیر خارجه پاکستان سازمان همکاری اسلامی را مورد انتقاد شدیدی قرار داد و آن را به ناکامی در حمایت از موضع کشورش در قبال کشمیر متهم کرد. اظهارات قریشی مقام‌های عربستان را که نقش کلیدی در امور این سازمان ایفا می‌کنند، مورد رنجش قرار داده و آنها ۳.۲ میلیارد دلار اعتبار نفتی برای پاکستان را مسدود کرده و از این کشور خواستند تا بخشی از وام سه میلیاردی خود را بدهد.

قریشی می‌گوید: من یکبار دیگر با احترام به سازمان همکاری اسلامی می‌گویم که انتظار داریم نشست وزرای خارجه شورا برگزار شود. اگر نمی‌توانید چنین نشستی برگزار کنید، باید از عمران خان، نخست وزیر پاکستان بخواهم تا کشورهای اسلامی بخواهد تا نشستی را برگزار کنند و آنها در کنار ما در مساله کشمیر قرار بگیرند و از کشمیری‌های سرکوب شده حمایت کنند. ما هم حساسیت‌های خودمان را داریم. باید این را درک کنید. کشورهای حاشیه خلیج فارس باید این را بفهمند.

این دیپلمات ارشد پاکستان به استراتژی چهار بندی برای مساله کشمیر نیز اشاره کرد که شامل "مقابله، افشا سازی و عدم پذیرش تمایلات دهلی؛ بازدارندگی از طریق آمادگی نظامی، حل اختلاف و ایجاد اعتماد؛ عدم انحراف به وسیله اقدامات هند و در نهایت ادامه پروژه‌های یکپاره سازی منطقه‌ای از طریق حضور در کریدور اقتصادی چین-پاکستان، سازمان همکاری شانگهای و سازمان همکاری اقتصادی می‌شود.

نزاع دیپلماتیک پاکستان با عربستان، دولت عمران خان را بر آن داشت تا ژنرال قمر باجوا، رئیس کل ارتش را به ریاض اعزام کند. به نوشته روزنامه داون، سفر رئیس ارتش در پی انتقادهای وزیر خارجه پاکستان از سازمان همکاری اسلامی تحت نفوذ عربستان صورت گرفته است.

آیا پاکستان برنامه واقعی در قبال کشمیر دارد؟

سال گذشته میلادی، نارندرا مودی، نخست وزیر هند به وضعیت ویژه خودمختاری کشمیر پایان داد. خودمختاری این منطقه و قانون اساسی آن و همچنین حقوق ویژه برای ساکنان دائمی آن که اکثریت مسلمان هستند، از بین رفت. همچنین پارلمان هند لایحه‌ای را برای جدایی جامو و کشمیر به دو سرزمین اتحادیه شامل جامو و کشمیر و لداخ تصویب کرد که از سوی دهلی نو به صورت مستقیم اداره می‌شوند.

مودی گفته که این اقدام با هدف پایان دادن به جدایی طلبی و بیرون کردن تروریست‌ها از کشمیر صورت گرفته است. وی همچنین به ماده ۳۷۰ قانون اساسی استناد کرد که به عنوان سلاح ترس و ارعاب به کار برده می‌شود و به این معناست که مردم منطقه از حقوق کلیدی و حفاظت و پشتیبانی که سایر مردم در نواحی دیگر هند از آن برخوردارند، بی بهره می‌مانند.

از ۱۹۸۹، شبه نظامی گرایان افراطی با نیروهای هند در کشمیر تحت کنترل دهلی نو، منطقه‌ای با ۱۲ میلیون جمعیت که ۷۰ درصدشان مسلمان هستند، درگیری دارند. هند و پاکستان از زمان استقلال سه جنگ با یکدیگر داشتند که دو تای آنها بر سر کشمیر بوده چون هر دو کشور مدعی مالکیت تمامی این منطقه هیمالیا هستند.

اسلام آباد اقدامات دهلی نو را در لغو وضعیت ویژه کشمیر محکوم کرده و به متحدانش در جهان اسلام تاکید دارد تا اقدامی علیه هند انجام دهند. کارشناسان می‌گویند، پاکستان نتوانسته حمایت زیادی را بابت وضعیت کشمیر در سطح جهانی به دست بیاورد.

مایکل کوگلمان، کارشناس مسائل جنوب آسیا در مرکز وودرو ویلسون برای نبخگان مستقر در واشنگتن می‌گوید: اسلام آباد به دنبال جلب حمایت بابت انتقادهایش از هند است در حالیکه واقعا خودش هیچ برنامه‌ای برای کشمیر ندارد. پاکستان در یک سال گذشته تنها از حمله بین‌المللی دیپلماتیک بهره برده اما این تلاش برای کشوری چون پاکستان جدید نیست که مدت‌هاست به دنبال مطرح کردن مساله کشمیر در مجامع بین‌المللی است و این تلاش‌ها نتیجه‌ای را که به دنبالش بوده و می‌خواسته، در پی نداشته است.

این کارشناس ادامه داد: تمامی این تلاش‌ها به این سوال می‌رسد؛ اگر کارزار دیپلماتیک بین‌المللی به جایی نرسد، نقشه دوم چیست؟

کارشناسان می‌گویند، سیاست خارجی پاکستان در قبال کشمیر و هند فاقد شفافیت است و اقدامات اخیر این کشور نظیر پرده برداری از یک نقشه جدید که نشان می‌دهد تمامی منطقه مورد مناقشه جامو و کشمیر جزو قلمروی پاکستان است، تنها کاربرد داخلی دارد.

راجه قیصر احمد، استادیار روابط بین‌الملل در دانشگاه محمدعلی جناح در اسلام آباد می‌گوید: این وضعیت به یک دیپلماسی سلطه‌جو نیاز دارد. بجز چین، مالزی و ترکیه هیچ کشوری از پاکستان درباره کشمیر حمایت نمی‌کند.

ولی نصر، استاد امور بین‌الملل در دانشگاه جانز هاپیکنز نیز می‌گوید: بعید است که ریاض اقدامی علیه هند بابت سیاست دهلی در قبال کشمیر انجام دهد. عربستان، هند را یک شریک تجاری مهم می‌داند و ترجیح می‌دهد تا روابطش با هند و پاکستان داشته باشد اما مشخص است که تمایلی به حمایت از پاکستان در مساله کشمیر ندارد. شیوه مجازات کردن پاکستان نیز نشانگر این واقعیت است که اسلام آباد قدرت نفوذی کمی در قبال ریاض دارد.

پاکستان به دنبال متحدان جدید

در غیاب حمایت از جانب کشورهای قدرتمند عربی، پاکستان حالا به دنبال تعمیق روابطش با سایر قدرت‌هاست.

کوگلمان می‌گوید: افزایش همکاری و ارتباط پاکستان با ایران، مالزی و ترکیه و بیش از همه روسیه همزمان با تعمیق روابط بین هند و آمریکا با دورنمای کاهش روابط بین هند و روسیه، دورنمایی است که در ماه‌های آتی شاهد هستیم. فکر نمی‌کنم که درباره خسارت‌های به وجود آمده در روابط پاکستان با عربستان غلو کنیم اما این گرد و خاک کردن‌ها نشان می‌دهد که یک چارچوب سیاست خارجی در حال شکل‌گیری است که مجددا روابط عمیق پاکستان را با پکن و در عین حال، افزایش روابط روسیه با کشورهای اکثرا مسلمان خارج از حوزه خلیج فارس را تایید می‌کند.

در میان این تغییرات پویا در منطقه، وزیر خارجه پاکستان سفر دو روزه خود به چین را در روز پنجشنبه آغاز کرد که آن را برای تعمیق شراکت استراتژیک بین دو کشور بسیار مهم خواند و در پیامی ویدئویی پیش از ترک کشورش به قصد پکن گفت:‌ هدف از این سفر اجرای دیدگاه رهبری نظامی و سیاسی پاکستان است.

کارشناسان می‌گویند، پاکستان می‌خواهد نقش کلیدی در پدیدآیی ائتلاف به رهبری چین داشته باشد که احتمالا شامل ایران هم می‌شود.

راجه قیصر احمد، استادیار روابط بین‌الملل در دانشگاه محمدعلی جناح در اسلام آباد می‌گوید: در گذشته، اسلام آباد تلاش کرد تا به چین، روسیه و برخی از کشورهای جنوب شرق آسیا نزدیک شود اما بجز چین هیچ کشوری هند را بابت تغییر موضعش در قبال کشمیر ترغیب نکرد. پاکستان باید در نظر داشته باشد که داشتن روابط نزدیک با یک کشور، به معنای تضمین اجماع نظر درباره همه مناقشات بین‌المللی نیست.

کارشناسانی که دویچه وله با آنها گفتگو کرده این دیدگاه را داشتند که تمایل اسلام‌آباد برای بودن به عنوان بخشی از ائتلاف‌های منطقه‌ای جدید ممکن است به معنای نتیجه‌ای دلخواه یا یافتن راه حلی دائمی برای این مناقشه دیرپا با هند نباشد. همچنین، پاکستان ممکن است با خشمگین کردن عربستان و سایر متحدان حاشیه خلیج فارس خطر انزوای بیشتر دیپلماتیک را به جان بخرد.»

انتهای پیام