چلنگری یعنی آهنگری سبک و محلی که در آن اشیاء سبک ‌وزنی مانند میخ‌ طویله، میخ سرکج، نیم ‌ذرع بزازی، انبر و سیخ و سه‌پایه‌ی آهنی، زنجیر و سیخانک، قلم، سنبه، منقل آهنی، چفت‌وریزه، تملیک، اسکنه، مقار، درفش، جوالدوز و امثال این‌ها می‌ساختند.

چلنگرها معمولاً تنها و بدون شاگرد کار می‌کردند. از جمله کارهای دیگر این چلنگران، ساختن انواع نعل بود. از نعل‌های کوچک و نعل‌های سوراخ‌دار میخ‌خور تا نعل‌های سه‌پایه‌ میخ سرخود.

به گزارش ایسنا، کوچه پس کوچه‌های شهرهای تاریخی چون سرایان را که در خراسان جنوبی رد کنی، به بازاری تاریخی می‌رسی، بازاری که به نام میثم مشهور است و در آن کارگاه‌های چلنگری را می‌بینی که انگار غبار زمانه بر روی آن‌ها ننشسته، آن‌ها هنوز عطر قدیم را می‌دهد.

همان گذشته‌ای که مردم در مقابل مغازه‌شان صف می‌کشیدند تا وسیله‌ای را برای آنان درست کنند، اما اکنون از آن همه استقبال و شور و حال خبری نیست، ولی هنوز هم چلنگرها به کار خود ادامه می‌دهد، گاهی حتی نه برای کسب روزی برای بلکه دل خود!

با آنان که سخن می‌گویی از تغییر زمانه گله ندارند، تنها از فراموشی این هنر می‌ترسند، هنری که سال‌های سال برای بودنش، نفس کشیدنش و ماندنش نسل به نسل تلاش شده، تلاشی از جنس رزق حلال.

آنان از کمبود مواد اولیه لازم برای هنری که قدمتش از آهنگری بیشتر است، می‌گویند، از ذوقی که از گرانی مواد اولیه برای روشن ماندن کوره‌هایشان کور می‌شود.

چلنگرها از درآمد بسیار کم این شغل در بی رونقی می‌گویند، درآمدی که حتی کفاف هزینه رفت و آمد و حتی مواد اولیه را نمی‌دهد. آنان تنها به خاطر اینکه دیگر نمی‌توانند پس از 50 تا 60 سال زندگی کردن با این شغل از آن دست بکشند، از این حرفه جدا نمی‌شوند.

اما در روزهای اخیر مسئولان برای فراموش نشدن این هنر دست به کار شده‌اند. از اعطای تسهیلات گرفته تا آموزش این هنر هه دست به دست هم خواهند داد تا این هنر برای نسل‌های آتی از بین بماند.

اعطای تسهیلات به متقاضیان

حسین عباس زاده، معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی خراسان جنوبی در گفت‌وگو با ایسنا از فعالیت ۱۱ کارگاه چلنگری در شهرستان سرایان خبر داد.

وی با بیان اینکه علاوه بر کارگاه‌های فعال در شهرستان سرایان، ۲۰ کارگاه فعال چلنگری در سطح استان نیز فعالیت می‌کنند، افزود: کارگاه‌های چلنگری شهرستان سرایان در محل بازار تاریخی میثم (کاروانسرای تاریخی) تجمیع شده‌اند.

معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی خراسان جنوبی تصریح کرد: برای رونق کسب و کار این رشته هنری و جلوگیری از منسوخ شدن آن، تسهیلاتی تخصیص یافته است و مجوز تولیدی به متقاضیان فعالیت و ایجاد کسب و کار در این رشته اعطا می‌شود.
عباس زاده با اشاره به اینکه این رشته زمینه را برای اشتغال ۳۰ نفر در سطح استان فراهم کرده است، اظهار کرد: استان چهار نشان ملی کیفیت در زمینه تولیدات سفال و سرامیک دریافت کرده است.

وی بیان کرد: مجوزهای کارگاهی و مجوزهای مشاغل خانگی(مستقل و پشتیبان) در زمینه تولیدات سفال و سرامیک صادر شده است.

معاون صنایع دستی و هنرهای سنتی خراسان جنوبی یادآور شد: دوره‌های آموزشی سفالگری در حال برگزاری است و اقداماتی در راستای توسعه کارگاه‌های سفالگری در شهرستان‌های بیرجند، سرایان، فردوس، نهبندان، خوسف و طبس انجام شده است.

شاید هنرهایی چون چلنگری نیاز امروز جامعه نباشند، اما جزئی از میراث این کشورند همچون باغ‌ها و بناهای تاریخی؛ بنابراین نباید بگذاریم ترکی به دیوار تولید این میراث گرانبها بیفتد.

انتهای پیام