حال و هوای محرم در شهرهای ایران/ کاشان

چرا کاشانی‌ها در ششمین روز شهادت امام عزاداری می‌کنند؟

با اتمام دهه اول ماه محرم و گذر از روز عاشورا، در دهه دوم این ماه و به مرور تا پایان ماه صفر، عزاداری‌ها برای شهادت امام حسین(ع) به اشکال متفاوتی در نقاط مختلف کشور جریان دارد. یکی از این رسوم «آیین شش امام» است که تنها در شهر کاشان برگزار می‌شود؛ آیینی که در گذر زمان همچنان بخشی از فرهنگ مردم این منطقه مانده و حفظ شده است.

حال و هوای محرم در شهرهای ایران/ کاشان

کاشانی‌ها این داغ را با «جریده» بر دوش می‌کشند

رسم و رسوم وابسته به آیین‌های ماه محرم با وجود شباهت‌هایی که در نقاط مختلف به هم دارند، اما در عین حال با شیوه خاص همان منطقه برگزار می‌شود. در هر شهر و روستا، مردم با آیین‌ها و رسم‌هایی که نسل به نسل منتقل شده است، سوگواری خود برای شهادت امام حسین (ع) را نشان می‌دهند.

حال و هوای محرم در شهرهای ایران/ قجرآب سفلی؛ ملایر

همسایه؛ مهمان قرض می‌دهی؟!

رسم و رسوم وابسته به آیین‌های ماه محرم با وجود شباهت‌هایی که در نقاط مختلف به هم دارند، اما در عین حال با شیوه خاص همان منطقه برگزار می‌شود. در هر شهر و روستا، مردم با آیین‌ها و رسم‌هایی که نسل به نسل منتقل شده است، سوگواری خود برای شهادت امام حسین (ع) را نشان می‌دهند.

حال و هوای محرم در شهرهای ایران/ حسین‌آباد ناظم؛ ملایر

از ساز مخصوص عزای جوانان تا مُهر و موم کردن حلیم نذری!

رسم و رسوم وابسته به آیین‌های ماه محرم با وجود شباهت‌هایی که در نقاط مختلف به هم دارند، اما در عین حال با شیوه خاص همان منطقه برگزار می‌شود. در هر شهر و روستا، مردم با آیین‌ها و رسم‌هایی که نسل به نسل منتقل شده است، سوگواری خود برای شهادت امام حسین (ع) را نشان می‌دهند. ایسنا در یک سلسله گزارش قصد دارد تا به رسوم خاص برخی شهرهای کشور بپردازد.

حال و هوای محرم در شهرهای ایران/ گناباد؛ خراسان رضوی

سفره‌ها و غذاهای نذری پای ثابت ماه محرم

نذری دادن و برپاکردن سفره‌های نذری یکی از مهم‌ترین آداب وابسته به مراسم‌های مذهبی به‌ویژه ماه محرم است که در شهرهای مختلف کشور به شیوه‌های متفاوت برگزار می‌شود. فرهنگیار منطقه گناباد استان خراسان رضوی به تشریح این آداب پرداخته است.

حال و هوای محرم در شهرهای ایران/ گناباد؛ خراسان رضوی

بیمه عمر یک ساله زیر سایه نخل عزاداری محرم!

رسم و رسوم وابسته به آیین‌های ماه محرم با وجود شباهت‌هایی که در نقاط مختلف به هم دارند، اما در عین حال با شیوه خاص همان منطقه برگزار می‌شود. در هر شهر و روستا، مردم با آیین‌ها و رسم‌هایی که نسل به نسل منتقل شده است، سوگواری خود برای شهادت امام حسین (ع) را نشان می‌دهند. ایسنا در یک سلسله گزارش قصد دارد تا به رسوم خاص برخی شهرهای کشور بپردازد.

حال و هوای محرم در شهرهای ایران/ همدان؛ کبودرآهنگ

از یک شیوه عزاداری منسوخ‌شده تا حاجت‌خواهی با عَلَم

رسم و رسوم وابسته به آیین‌های ماه محرم با وجود شباهت‌هایی که در نقاط مختلف به هم دارند، اما در عین حال با شیوه خاص همان منطقه برگزار می‌شود. در هر شهر و روستا، مردم با آیین‌ها و رسم‌هایی که نسل به نسل منتقل شده است، سوگواری خود برای شهادت امام حسین (ع) را نشان می‌دهند. ایسنا در یک سلسله گزارش قصد دارد تا به رسوم خاص برخی شهرهای کشور بپردازد.

حال و هوای محرم در شهرهای ایران/ زنجان؛ صایین قلعه

ماه محرم در زنجان چگونه است؟

فرهنگیار واحد فرهنگ مردم مرکز تحقیقات صدا و سیما درباره آداب و رسوم ماه محرم در شهر زنجان توضیحاتی ارائه کرد.

حج در آیینه آداب و رسوم / از توبه «بی‌بی بنفشه» تا یک بدرقه جانانه

شاید رفتن به یک مسافرت عادی آداب چندانی نداشته باشد، اما سفر برای زیارت خانه خدا به‌ویژه حج واجب از گذشته با شرایط سختی همراه بود که این سفر را به یک کار خاص تبدیل می‌کرد؛ کاری که نیاز به مقدمه و موخره داشت و با توجه به سختی‌های مسیر شاید حتی سفری بی‌بازگشت بود، اما با این حال مسلمانانِ ایرانی با به جا آوردن آدابی مخصوص، رهسپار سفری می‌شدند که هیچ‌کس نمی‌دانست، قرار است به چه سرانجامی برسد.

حال و هوای رمضان در شهرهای ایران/ خراسان جنوبی؛ خیض دشت بیاض

از «شوخوانی» تا رسم خاص جلسات ختم قرآن ماه رمضان در خضری دشت بیاض

واجب بودن «روزه گرفتن» در ماه مبارک رمضان مهم‌ترین عاملی است که سبب شده تا این ماه قمری در مقایسه با سایر ماه‌ها متفاوت بوده و به دنبال همین تفاوت، ماه رمضان مملو از آداب و رسوم مختلفی در گستره جغرافیای ایران باشد؛ رسومی که با وجود شباهت‌ها، اما می‌توان گفت حتی شهر به شهر متفاوت است. از این رو ایسنا درنظر دارد تا به شکل جزئی‌تر به این آداب در شهرهای کوچک بپردازد؛ آدابی که برخی از آنها فراموش شده و برخی دیگر همچنان با وجود تغییرات کوچکی به قوت خود باقی‌ است.

آیین‌های فیض‌طلبی؛ مجموعه‌ای از سنت‌های شاد و در معرض فراموشی

ماه رمضان به عنوان ماه بندگی، اخلاص و مهمانی خدا در ایران با آیین‌های ویژه‌ای گره خورده که این ماه را به گنجینه‌ و مجموعه‌ای ارزشمند از آداب و ادبیات تبدیل کرده است؛ به‌ویژه آنکه اکثر این آیین‌ها در بستر خانواده شکل می‌گیرند و تمامی اعضای خانواده از خرد و کلان با اشتیاق تمام در آن تشریک مساعی می‌کنند. مجموعه‌ آیین‌های «فیض‌طلبی» نیز بخش مهمی از این آداب است که هرچند برخی از آنها فراموش شده و یا به قوت گذشته برگزار نمی‌شوند، اما مدیر واحد فرهنگ مردم مرکز تحقیقات صداوسیما به شکل مفصل درباره آنها به ایسنا توضیح داده است.

حال و هوای رمضان در شهرهای ایران/ فارس؛ آباده

از نامگذاری خاص روزهای آخر ماه رمضان تا پخت نان «بَلبَلوک» به نیت سلامتی

واجب بودن «روزه گرفتن» در ماه مبارک رمضان مهم‌ترین عاملی است که سبب شده تا این ماه قمری در مقایسه با سایر ماه‌ها متفاوت بوده و به دنبال همین تفاوت، ماه رمضان مملو از آداب و رسوم مختلفی در گستره جغرافیای ایران باشد؛ رسومی که باوجود شباهت‌ها، اما می‌توان گفت حتی شهر به شهر متفاوت است. از این رو ایسنا درنظر دارد تا به شکل جزئی‌تر به این آداب در شهرهای کوچک بپردازد؛ آدابی که برخی از آنها فراموش شده و برخی دیگر همچنان با وجود تغییرات کوچکی به قوت خود باقی‌ است

آیا «۷» عدد مقدسی است؟

چیدن سفره هفت‌سین و قرار دادن ۷ جزء در آن، مهم‌ترین مواجهه ما ایرانیان با عدد هفت است. هرچند همه چیز در این نقطه به پایان نمی‌رسد، چراکه می‌توان رد پای مهم دانستن این عدد را حتی در باورهای مذهبی هم پیدا کرد و همین موضوع نیز سبب شده است اهمیت عدد هفت چنان در باور عامه مردم ایران نهادینه شود که حتی برخی از آداب و مناسکی که به جا می‌آورند را حول محور این عدد تنظیم کنند. اما چرا عدد ۷ تا این اندازه مهم شده است؟

حال و هوای رمضان در شهرهای ایران/ بوشهر؛ جَم

آیین «نون‌پوشی» کودکان بوشهری‌ در شب‌های قدر

مراسم شب‌های قدرِ ماه مبارک رمضان فرصتی برای شب زنده‌داری با هدف دعا و نیایش و انجام مناسک خاص خود است. گاهی عمل به این فرایض دینی چنان با فرهنگ عامه، آمیخته شده که رسومی مخصوص به خود را ایجاد کرده است که در کنار تمام شباهت‌هایی که دارند، در شهرهای مختلف نیز با تفاوت‌هایی اجرا می‌شوند.

حال و هوای رمضان در شهرهای ایران/ خوزستان؛ بهبهان

از تهیه ریسمان ۱۰۰ گره برای دفع چشم‌زخم تا «کَلّه به کُم» بهبهانی‌ها در شب‌های قدر

مراسم شب‌های قدرِ ماه مبارک رمضان فرصتی برای شب زنده‌داری با هدف دعا و نیایش و انجام مناسک خاص خود است. گاهی عمل به این فرایض دینی چنان با فرهنگ عامه، آمیخته شده که رسومی مخصوص به خود را ایجاد کرده است که در کنار تمام شباهت‌هایی که دارند، در شهرهای مختلف نیز با تفاوت‌هایی اجرا می‌شوند.

آیین‌های شب هفدهم و بیست و هفتم رمضان؛

مراسم حاجت‌خواهی‌ ناشناسِ زنان کرمانی با آیین «کلیدزنی»

حاجت‌خواهی با شیوه‌های مختلف به‌ویژه در ماه‌های قمری از جمله ماه مبارک رمضان سبب شکلگیری آداب و رسوم خاصی شده است که پای ثابت اکثر آنها نیز زنان هستند؛ «کلیدزنی» یکی از همین آیین‌های حاجت‌خواهی است که در گذشته به مناسبت شب هفدهم یا بیست و هفتم ماه رمضان در میان زنان کرمانی رواج داشته است و یک پژوهشگر فرهنگ عامه درباره علت اجرای این آیین در شب هفدهم ماه رمضان و نحوه برگزاری این مراسم توضیحاتی ارائه کرد.

آداب و رسوم نیمه ماه رمضان؛ بخش دوم

جزئیات یک جشن در «لیلةالرمضان» و تدارک ویژه برای تازه‌عروس و دامادها!

ماه مبارک رمضان از آغاز تا پایان مملو از آداب و رسومی است که با رسیدن به نیمه آن و همزمان با آغاز مناسبت‌هایی همچون ولادت امام حسن مجتبی (ع) به شکل پررنگ‌تری نمایان می‌شوند. آدابی که البته برخی از آنها به ورطه فراموشی سپرده شده و در گذر زمان دیگر همچون گذشته اجرا نمی‌شود. با این وجود برخی از آنها نیز هنوز در نقاط مختلفی از کشور برگزار می‌شود و یک پژوهشگر فرهنگ عامه به آنها پرداخته است.

آداب و رسوم نیمه ماه رمضان؛ بخش نخست

از ماجرای مَلِکی که گندم در شکم‌ها می‌گذارد تا مشارکت ۷۰ فاطمه در پخت یک آش!

ماه مبارک رمضان از آغاز تا پایان مملو از آداب و رسومی است که با رسیدن به نیمه آن و همزمان با آغاز مناسبت‌هایی همچون ولادت امام حسن مجتبی (ع) به شکل پررنگ‌تری نمایان می‌شوند. آدابی که هرچند برخی از آنها در گذر زمان دیگر همچون گذشته اجرا نمی‌شود، اما هنوز هم در نقاط مختلفی از کشور برگزار می‌شود و یک پژوهشگر فرهنگ عامه به آنها پرداخته است.

حال و هوای رمضان در شهرهای ایران/ اصفهان؛ خوانسار ۲

«هُم هُم» خوانساری‌ها در ماه رمضان و ماجرای دوختن یک کیسه پر شگون!

واجب بودن «روزه گرفتن» در ماه مبارک رمضان مهم‌ترین عاملی است که سبب شده تا این ماه قمری در مقایسه با سایر ماه‌ها متفاوت بوده و به دنبال همین تفاوت، ماه رمضان مملو از آداب و رسوم مختلفی در گستره جغرافیای ایران باشد؛ رسومی که باوجود شباهت‌ها، اما می‌توان گفت حتی شهر به شهر متفاوت است. از این رو ایسنا درنظر دارد تا به شکل جزئی‌تر به این آداب در شهرهای کوچک بپردازد؛ آدابی که برخی از آنها فراموش شده و برخی دیگر همچنان با وجود تغییرات کوچکی به قوت خود باقی‌ است.

حال و هوای رمضان در شهرهای ایران/ اصفهان؛ خوانسار

از «روزه‌دوزی» تا «گول‌ماس» خوریِ خوانساری‌ها در ماه رمضان!

واجب بودن «روزه گرفتن» در ماه مبارک رمضان مهم‌ترین عاملی است که سبب شده تا این ماه قمری در مقایسه با سایر ماه‌ها متفاوت بوده و به دنبال همین تفاوت، ماه رمضان مملو از آداب و رسوم مختلفی در گستره جغرافیای ایران باشد؛ رسومی که باوجود شباهت‌ها، اما می‌توان گفت حتی شهر به شهر متفاوت است. از این رو ایسنا درنظر دارد تا به شکل جزئی‌تر به این آداب در شهرهای کوچک بپردازد؛ آدابی که برخی از آنها فراموش شده و برخی دیگر همچنان با وجود تغییرات کوچکی به قوت خود باقی‌ است.

آیین‌های پیشواز یک مهمانی یک‌ماهه/ بخش نخست

از حاجت‌خواهی در آستانه ماه رمضان تا زنانه و مردانه شدن روزە پیشواز!

از آخرین روزهای ماه شعبان کم کم همه چیز رنگ و بوی دیگری به خود می‌گیرد؛ از حال و هوای خانه‌ها گرفته تا فضای بزرگ شهر همه خود را برای ماه مهمانی خدا آماده می‌کنند؛ ۳۰ روزی که شبیه روزهای عادی دیگر نیست و همین تفاوت هم سبب شکل‌گیری خرده‌فرهنگ‌هایی شده است که از پیش از آغاز ماه رمضان زندگی‌ها را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد. اکنون یک پژوهشگر فرهنگ عامه ضمن تشریح آداب و رسوم مخصوص پیشواز ماه مبارک رمضان پرداخته و همچنین راهکاری برای جلوگیری از فراموشی این آیین‌ها ارائه داده است.

بخش دوم گفت‌وگو با امین‌الله علیمرادی

سنت‌های ایرانی اعتکاف را بشناسیم

ماه رجب مملو از مناسبت‌های مختلف مذهبی است که علاوه بر انجام مناسک واجب یا مستحبِ مرتبط با آن سبب شکل‌گیری رفتارهایی در فرهنگ عامه مردم ایران شده است. اعتکاف از مهم‌ترین مراسم‌ ماه رجب است که با رسم و رسوم متفاوتی در نقاط مختلف کشور برگزار می‌شود؛ موضوعی که یک پژوهشگر فرهنگ عامه به آن پرداخته است.

آیین‌های ایرانی حاجت‌خواهی در ۱۳ رجب؛ از آش مخصوص تا آردِ قرضی همسایه!

ماه رجب مملو از مناسبت‌های مختلف مذهبی است که علاوه بر انجام مناسک واجب یا مستحبِ مرتبط با آن سبب شکل‌گیری رفتارهایی در فرهنگ عامه مردم ایران شده است. خرده فرهنگ‌ها و آیین‌هایی که به مرور در باور افراد ریشه دوانده و امروزه بخش مهمی از فرهنگ هر قوم را شکل داده است؛ موضوعی که یک پژوهشگر فرهنگ عامه با تاکید بر رسم و رسوم وابسته به ولادت امام علی (ع) بیشتر به آن پرداخته است.

لیلة‌الرغائب در ایران؛ از کارهایی به قصد بخت‌گشایی تا حلواپزون برای اموات!

شاید عنوان «شب آرزوها» به واسطه یک برنامه تلویزیونی در اواسط دهه ۸۰ سر زبان‌ها افتاده و معروف شده باشد، اما اولین شب جمعه ماه رجب به عنوان «لیلة‌الرغائب» سال‌هاست که در میان مردم شناخته شده است و برخی افراد خود را مقید به انجام اعمال مستحبی یاد شده برای آن می‌دانند؛ موضوعی که سبب شکل‌گیری رسم و رسومی خاصی برای این مناسبت مذهبی در فرهنگ عامه مردم شده است. رسومی شامل یاد کردن از اموات، حلواپزون، قرائت قرآن، خیرات پشمک و... که یک پژوهشگر فرهنگ عامه به تفصیل درباره آن به ایسنا توضیح داده است.