به گزارش ایسنا، حمل و نقل پایدار، ضرورت انکارناپذیری است که نامزدهای انتخابات و به خصوص انتخابات ریاست جمهوری باید برای آن برنامه داشته باشد. امروزه حمل و نقل یکی از اجزای لاینفک مهم اقتصاد ملی محسوب می‌شود و به دلیل داشتن نقش زیربنایی تأثیر فراوانی بر فرآیند رشد اقتصادی کشور دارد.
این بخش دربرگیرنده فعالیت‌هایی است که به شکلی گسترده در تمامی زمینه‌های تولید، توزیع و مصرف کالا و خدمات جریان دارد، حمل و نقل در مجموعه فعالیت‌های اقتصادی نقش غیرقابل انکاری دارد و از دیرباز توسعه اقتصادی در گروی توسعه بازرگانی بوده وتوسعه بازرگانی نیز وابسته به پیشرفت فناوری های حمل ونقل بوده است.
مساله حمل و نقل در کشور ما همواره به عنوان یک چالش مطرح شده و به نوعی می توان اذعان داشت که حمل و نقل ما دچار یک بیماری است که صرفا با تدابیر کلان دولت قابل حل خواهد بود. طی سال های گذشته دولت ها عملا به این مساله آنطور که باید و شاید نپرداختند، در حالی که کشورهای توسعه یافته تمرکز خود را در این بخش گذاشته و با اقدامات راهبردی موجبات رشد اقتصادی را فراهم آورده اند. لذا در این برهه از کشور و در حالی که انتخابات ریاست جمهوری را در پیش داریم، آنچه که از کاندیدهای ریاست جمهوری انتظار می رود و تا کنون هم به آن پرداخته نشده، برنامه هایی هست که هر یک از این عزیزان برای توسعه حمل و نقل باید داشته باشند.
بی تردید موفقیت در مدیریت حمل و نقل نیازمند برنامه ریزی مطلوب در جهت توسعه حمل و نقل پایدار است. در پایداری حمل و نقل سه شاخص کاهش آلودگی هوا، کاهش آلودگی صوتی و کاهش مرگ و میر و ضایعات ناشی از تصادفات مطرح است که برای به ثمر رسیدن آن بایستی دولت عملا و بصورت فعال در خصوص چالش های موجود برنامه کلان و راهبردی داشته باشد.
دولت آتی مدیریت ترافیک و حمل‌ونقل را یکپارچه کند
باید یکی از اولویت‌های دولت آتی، یکپارچه کردن مدیریت ترافیک و حمل‌ونقل باشد، باید بپذیریم که عدم یکپارچگی در مدیریت ترافیک و حمل ونقل همیشه یکی از آفت های این حوزه در کشور بوده و تا کنون این مساله حل نشده و نیازمند تصمیم شجاعانه و قاطع دولت است. مدیریت فعلی حمل و نقل در کشور ما چند وجهی است . این مدیریت در شهرها به عهده شهرداری و پلیس راهنمایی و رانندگی است و در بیرون شهری به عهده سازمان راهداری و پلیس راه است.
تجربه نشان داده در اغلب موارد تفکرات ناهمسو بین سازمان ها باعث ایجاد تداخل در برنامه ریزی و شکست شده و حتی در خیلی از موارد منجر به هدر رفتن هزینه ها نیز شده است. هرگاه تفکرات این سازمان ها همسو شده، شاهد رشد و ضعیت ترافیک بودیم و عکس آن نیز صادق است.
بسیاری از کشورهای توسعه‌یافته و درحال توسعه موضوع حمل‌ونقل درون‌شهری و برون‌شهری را با هم و به‌صورت یکپارچه می‌بینند ولی در کشور ما این دو مدیریت به‌صورت جداگانه اعمال می‌شود. در اکثر کشورها یا شهرداری‌ها در حوزه حمل‌ونقل اختیار بیشتری دارند یا موضوع حمل‌ونقل تحت اختیار یک نظام مرکزی و یکپارچه قرار دارد و یا قدرت شهرداری‌ها در این زمینه بالاست یا استقرار مدیریت شهری به‌گونه‌ای است که مدیریت حمل‌ونقل به‌صورت جامع، آن شهرداری‌ها را هم پوشش می‌دهد. به بیان دیگر برای یک بار هم که شده ضروری است تا دولت مساله عدم یکپارچگی در مدیریت ترافیک و حمل و نقل را حل کند، چرا که عملا این شکاف باعث عدم رشد حمل و نقل و به تبع آن مانعی بزرگ برای توسعه اقتصادی خواهد شد.
با پایان کرونا، شهرها به پارکینگ تبدیل می‌شوند
یکی از چالش‌ها و مشکلاتی که امروزه با آن مواجه هستیم، افزایش تقاضای سفر در کل کشور به ویژه کلان شهرها است. تقاضایی که منجر به ایجاد ترافیک سنگین در برخی از ساعات و معابر می‌شود. این مساله همیشه دغدغه مدیران بوده اما تا کنون هیج اقدام علمی در خصوص کاهش تقاضا صورت نپذیرفته است. آمارها حاکی از آن است که روند تقاضای حمل و نقل رو به فزونی بوده و اگر اقدام موثری در این خصوص به عمل نیاید به زودی و به ویژه با حل مشکل کووید ۱۹ ، معابر شهری ما تبدیل به پارکینگی از خودروها شده و علاوه بر افزایش نارضایتی شهروندان، افزایش آلودگی هوا و صوتی را نیز در پی خواهد داشت.
در کنار این معضل، مصرف بی رویه سوخت را نیز باید در نظرداشت که با توجه به وضعیت اقتصادی، نهایتا منجر به زیان هنگفت اقتصادی به کشور خواهد شد. بنابراین ضروری است تا کاندیداهای ریاست جمهوری نگاه ویژه ای به بحث مدیریت تقاضای سفر در سطح کلان داشته و برنامه ریزی های کوتاه ، میان و بلند مدتی را برای حل این مساله داشته باشند.
زوج و فرد در کاهش تقاضای سفر اثر قابل ملاحظه‌ای نداشت
شاید ساده ترین روش برای حل این مساله ایجاد محدودیت های ترافیکی از جمله زوج یا فرد و همچنین اخذ عوارض باشد اما تجربه زوج یا فرد تهران نشان داد با اجرای این طرح نه فقط تقاضای سفر کاهش قابل ملاحظه ای نداشت، بلکه مردم را به اعمال جرم پوشش و دستکاری پلاک سوق داد و دیدگاه درآمدسازی دستگاه های ذینفع را در میان مردم رواج داد.
در این حوزه علاوه بر دولت، شوراهای شهر و مدیریت شهری نیز نقش موثری دارند.برای مدیریت تقاضای سفر لازم است توسعه حمل و نقل عمومی از سوی مدیریت شهری در دستورکار قرارگرفته و این مهم باید مورد توجه وحمایت دولت نیز قرار بگیرد. آمارها نشان می دهد روند استفاده از وسایل نقلیه شخصی به دلایل مختلفی رو به افزایش است.
اولین چالش در این خصوص پرداخت هزینه مورد نیاز برای تهیه و افزایش وسایل نقلیه عمومی و جایگزین کردن آن با ناوگان فرسوده است، در سال های گذشته به دلایل مختلف دولت به وظایف قانونی خودر در قبال پرداخت بخشی از درآمدهای معین شده از جمله جرائم پرداخت شده رانندگی از سوی مردم به ارگان های ذی‌مدخل از جمله شهرداری ها عمل نکرد و درنتیجه ما شاهد عدم توسعه یا توسعه کند ناوگان حمل و نقل عمومی بودیم. از این رو دولت جدید باید با هدف توسعه ناوگان عمومی به حمایت از شهرداری ها بپردازد.
توسعه ایستگاه ها و پایانه ها بر اساس تقاضای سفر و کاهش فاصله ایستگاه ها به منظور دسترسی سریعتر مسافران، افزایش سطح رفاه و آسایش در وسایل نقلیه عمومی به منظور جذب مسافر، به‌کارگیری سامانه های هوشمند به ویژه اطلاع رسانی به مسافر در قبل، حین و بعد از سفر و قیمت گذاری هزینه با هدف تشویق مسافران به استفاده از حمل و نقل عمومی را از دیگر اولویت‌هایی است که با هماهنگی میان دولت و مدیریت شهری می‌توان آن را محقق کرد.
از حمل و نقل غیرموتوری مانند دوچرخه غفلت نشود
در این راستا نیاز است به حمل و نقل غیرموتوری مانند دوچرخه توجه شود و تحقق این مهم نیازمند توسعه پیاده راه ها، مسیرهای دوچرخه، ایمن سازی، بهبود مبلمان شهری، ایجاد پیوستگی راه ها، آرام سازی ترافیک، ایجاد پارکینگ های دوچرخه، آموزش کاربران و از همه مهمتر ایجاد سیاست های تشویقی و برنامه های ورزشی است و باید به طور جدی‌تری در دستورکار قرار بگیرد.
برنامه ریزی در جهت افزایش توان عملیاتی ادارات و سازمان‌ها در پیاده سازی دورکاری ، توسعه دفاتر دولت الکترونیک و حمایت از بخش خصوصی به منظور استفاده حداکثری از پتانسیل های موجود، توسعه آموزش مجازی در کلیه سازمان های دولتی و غیر دولتی و آموزش عالی، توسعه ناوگان تاکسیرانی و حمایت از رانندگان تاکسی به ویژه تعویض تاکسی های اسقاطی که آمار قابل توجهی در کشور دارند از جمله موارد موثر در کاهش تقاضای سفر و در پی آن مدیریت ترافیک، کاهش سوانح و کاهش آلودگی هواست.
از دیگر راهکارها برای مدیریت ترافیک تدوین قوانین سخت گیرانه در احداث مراکز تجاری و مسکونی بزرگ مثل مال ها بر اساس وضعیت ترافیکی محلی است ، همچنین با همراهی دولت و مدیریت شهری باید مراکز جذب پرتقاضا مانند نمایشگاه‌های بین‌المللی، ورزشگاه‌ها و ... از درون شهرها به خارج از شهر منتقل شوند.
نقش محله محوری در کاهش ترافیک و حوادث ناشی از آن
از سوی دیگر تغییر در دیدگاه مردم در استفاده از حمل و نقل عمومی و ریلی به جای حمل و نقل شخصی نیازمند آموزش به ویژه در مهدکودک ها، مدارس و همچنین استفاده از ظرفیت رسانه است. الزام کلیه ادارات و سازمان های دولتی و به ویژه بزرگ به استفاده از سرویس حمل و نقل. در سال های اخیر اکثر ارگان ها نسبت به حذف سرویس ایاب و ذهاب اقدام کرده که این مساله منجر به افزایش استفاده از خودروی شخصی کارکنان شده و نتیجتا تقاضای سفر، مصرف سوخت، تولید آلاینده های زیست محیطی و میانگین زمان سفر را افزایش داده است.
دولت حمل و نقل ریلی را مورد توجه قراردهد
توسعه حمل و نقل ریلی در کشور و اعمال سیاست های تشویقی و جذب مسافر از دیگر از اولویت‌های ضروری برای دولت آینده است، برابر آمارهای بین المللی، سرانه کشورهای توسعه یافته از حمل و نقل ریلی بسیار بالاتر از کشور ماست و عملا این مساله بخاطر فقدان برنامه ریزی مطلوب دولت در این زمینه است. بدیهی است با افزایش سرانه استفاده از حمل و نقل ریلی نه تنها با روانسازی جریان ترافیکی جاده ها و افزایش رضایتمندی مواجه خواهیم بود، بلکه بدلیل کاهش مصرف سوخت، کاهش آلاینده ها ، کاهش تعطیلات، کاهش هزینه ها، دولت با رشد اقتصادی مواجه خواهد گشت و این مساله نگاه ویژه ای را به این بخش می طلبد.
تا کنون در دولت های قبلی آنطور که باید و شاید به این مساله پرداخته نشده و اگر هم بعضا اقداماتی شده کافی نبوده و به دلایل مختلفی از جمله عدم حمایت دولت از بخش خصوصی ، ثمره ای را در پی نداشته است. یکی از الزاماتی که در حمل و نقل ریلی باید لحاظ کرد هزینه خدمات آن است که با توجه به اوضاع کنونی اقتصادی مردم، زمینه جذب مسافران را فراهم نساخته است. بدیهی است که به منظور رشد این بخش، قیمت گذاری و همچنین ارایه تسهیلات باید به نحوی باشد که مسافران را در انتخاب این مدل سفر در مقایسه با خودروی شخصی ترغیب کند. اما در شرایط کنونی حمل‌ونقل شخصی جاده‌ای برای خانوارها خیلی اقتصادی‌تر است و در واقع ما حمل‌ونقل عمومی را با هیچ مکانیزمی نتوانستیم با حمل‌ونقل شخصی قابل رقابت کنیم.
واقعیت آن است که درحال‌حاضر در کشور هیچ برنامه تدوین شده قابل عرضه‌ای برای آوردن سهم حمل‌ونقل شخصی به سمت حمل‌ونقل عمومی نداریم، این یک چالش بزرگ وعمده محسوب می‌شود. بنابراین ضروری است تا دولت بعدی نگاه ویژه ای را به حمل و نقل ریلی چه درون شهری با استفاده از خطوط مترو و چه راه آهن داشته باشد. حمل و نقل ریلی ایمنی بیشتری هم در مقایسه با حمل و نقل جاده‌ای داشته و می‌توان با توجه به آن آمار جانباختگان حوادث رانندگی را نیز کاهش داد.
انتهای پیام
نظرات