مریم کهوند،در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به ارزیابی خود از اولین دوره برگزاری حضوری دانشگاه بعد از کنترل همه‌گیری کرونا و چالش‌های اجتماعی آن گفت: علی‌رغم همه چالش‌ها و مشکلات، پس از ۲ سال برگزاری غیرحضوری کلاس‌ها، ورود دانشجویان به دانشگاه وجوه مثبتی داشت که قابل‌تأمل و امیدوارکننده بود. دانشجویان از نظر روحی روانی وضعیت بهتری پیدا کرده بودند و من شخصاً این احساس را دارم که در مقایسه با کلاس‌هایی که خود من در آن دوره به شکل آنلاین داشتم و البته راندمان بدی هم نداشت، نحوه ارتباط برقرار کردن من با دانشجوها و متقابلاً دانشجوها با من خیلی متفاوت بود. برای مثال در کلاس مجازی خیلی وقت‌ها این تردید به وجود می‌آمد که آیا واقعاً دانشجوها سر کلاس حضور دارند؟
وی ادامه داد: بعضی از دانشجویان در آن شرایط و به دلیل حضور طولانی‌مدت در خانه، در معرض افسردگی قرار گرفته بودند اما بعد از بازگشت به دانشگاه، دانشجویان شور و انرژی روانی بیشتری پیدا کرده بودند و این موضوع ملموس بود.
به گفته این استاد دانشگاه، یکی از وجوه مثبت برگزاری حضوری، این است که دانشجویان می‌توانند تولید داشته باشند. این موضوع در رشته ما که یک رشته تجسمی است و فعالیت در کارگاه‌ها خروجی فیزیکی دارد، نمود بییشتری دارد، یعنی دانشجو دست به تولید اثر هنری می‌زند و طراحی انجام می‌دهد. به‌این‌ترتیب جنبه‌های فیزیکی کار خیلی اهمیت پیدا می‌کند. درست است که فایل‌های الکترونیکی، فایل‌های دیجیتالی و تصویر کتابچه، پوستر و ماکت همیشه در فضای مجازی به‌عنوان تکالیف بچه‌ها مبادله می‌شود ولی در شیوه حضوری این خود، انرژی فوق‌العاده‌ای را با خودش می‌آورد که ما برای دو سال از این روش محروم بودیم.
مدیرگروه ارتباط تصویری دانشگاه هنر تاکید کرد: آموزش حضوری نیز چالش‌های مربوط به خود را دارد. تقریباً مشکلاتی که پیش از کرونا در رابطه با مواردی مثل فضای کوچک دانشکده تجسمی یا نداشتن بسیاری از امکانات و تجهیزات در کارگاه‌ها همچون کمبود فضای آموزشی مناسب، نداشتن وسایل کمک آموزش و داشتن محدودیت در استفاده از اساتید مدعو وجود داشت، نسبت به قبل بیشتر شده است. ما دو سال در آموزش حضوری وقفه داشتیم و در این دو سال شرایط اقتصادی کشور خیلی تغییر کرده و در دانشگاه هم که جامعه کوچکی از این سرزمین به حساب می‌آید، این مسئله بیشتر خود را نشان داده است.
دستاوردهای حضوری شدن آموزش چشمگیرتر از مشکلات آن بود
کهوند افزود: دانشجویانی داشتیم که دو سال از آغاز به تحصیل آن‌ها می‌گذشت اما هنوز دانشگاه را ندیده بودند و یا به‌عبارت‌دیگر وارد جامعه نشده بودند. این موضوع روی برقراری ارتباط آن‌ها با محیطی که در آن قرار گرفته بودند ایجاد مشکل می‌کرد. اما با وجود بحران‌هایی که داشتیم اما دستاوردهای حضوری شدن به مراتب چشمگیرتر از مشکلات آن بود.
مدیرگروه رشته ارتباط تصویری دانشگاه هنر درباره امکان ارائه هم‌زمان آموزش حضوری و مجازی برای دروس مختلف رشته‌های گروه ارتباط تصویری و رویکرد خود به این موضوع گفت: آموزش مجازی در حال حاضر فقط می‌تواند کارکرد جایگزینی داشته باشد. به این مفهوم که در دو سال گذشته آموزش مجازی ما بر چارچوب‌های رسمی این نوع آموزش در دنیا استوار نشده بود. به این دلیل که ما برای این مسئله آماده نشده بودیم و صرفاً حالت کلاس جبرانی پیدا کرده بود. شخصاً درحالی‌که فکر می‌کردم بیشترین تلاش و انرژی خود را به نسبت آنچه در کلاس‌های حضوری داشتم، برای داشتن یک کلاس خوب مجازی صرف می‌کنم، اما بازدهی کلاس حداکثر ۶۰ درصد بود.
کهوند در همین رابطه ادامه داد: با وجود چنین شرایطی آموزش مجازی را برای رشته‌های عملی مناسب نمی‌دانم، مگر اینکه ناچار به قبول آن شویم. تا زمانی که ما با ماهیت و ذات آموزش مجازی و برخط آشنایی دقیقی نداشته باشیم، ویژگی‌های آن را نشناسیم و برای آن آموزش نبینیم، در این زمینه موفقیت قابل‌توجهی هم کسب نمی‌کنیم. البته در پژوهشی که قبلاً انجام داده بودم و در دو همایش هم آن را مطرح کردم، سعی کردم به این موضوع بپردازم که آنچه ما در دو سال گذشته به عنوان آموزش مجازی داشتیم، صرفاً یک راه حل جایگزین بود برای اینکه وقفه در روند آموزش اتفاق نیفتد.
وی افزود: آموزش از راه دور، آموزش آنلاین، آموزش برخط، آموزش مجازی یا هر کدام از اسم‌هایی که در این‌باره قائل باشیم، پیش از اینها حدود چند دهه پیش مطالعات و کار جدی درمورد آن آغاز شده است و قبل از شروع کووید ۱۹ در خیلی از کشورها و دانشگاه‌ها معنی داشته است. سبک و سیاق، هدف‌گذاری، برنامه‌ریزی، شرح درس‌ها و ایده و اجرای آن با آموزش مستقیم متفاوت است؛ بنابراین اشتباه نکنیم، ما فقط سامانه‌های الکترونیکی و برخط را به‌عنوان درگاه آموزش انتخاب کردیم، و این به این معنا نیست که ما کاملا آموزش مجازی را تجربه کردیم.
مدیرگروه رشته ارتباط تصویری دانشگاه هنر در مورد نسبت سرفصل‌های دروس گروه ارتباط تصویری با استانداردهای جهانی توضیح داد: در حال حاضر برنامه‌ای که در گروه ما اجرا می‌شود برنامه‌ای است که از سال ۹۴ اجرا می‌شده و از طرف وزارتخانه به گروه و دانشکده ابلاغ شده است، چه برای مقطع کارشناسی ارتباط تصویری و چه برای کارشناسی ارشد ارتباط تصویری و کارشناسی تصویرسازی. این برنامه‌ای است که حدود هفت سال پیش بازنگری شده و عده‌ای از اساتید مجرب روی آن کار کرده‌اند، آن را نسبت به برنامه قبلی سامان داده‌اند و برخی از محتواها و دروس را در آن تغییر دادند. در مجموع نمی‌توان گفت که نزدیکی یا ارتباطی به برنامه‌ها و استانداردهای جهانی ندارد و از طرف دیگر نمی‌توان گفت که کاملاً بر آن‌ها منطبق است.
کهوند در رابطه با برنامه درسی سال تحصیلی ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ توضیح داد: درین زمینه ما برنامه آماده برای اجرا داریم. حدود چهار سال پیش، یک برنامه مدون دوره کارشناسی و کارشناسی ارشد رشته ارتباط تصویری برای گروه آموزشی خود آماده کردیم و به معاونت آموزشی ارائه دادیم. موضوع از این قرار بود که معاونت آموزشی انتهای سال ۹۵ ابلاغیه‌ای منتشر کرد و از همکاران هیئت‌علمی دانشگاه در هر رشته‌ای دعوت کرد برای بازنگری برنامه درسی رشته خودشان در قالب یک طرح پژوهشی اقدام کنند که در گروه ما من و دکتر افشار مهاجر که یک سال پیش بازنشسته شدند، این برنامه مقطع کارشناسی و کارشناسی ارشد را طی یک بازه زمانی دوساله از نو نوشتیم. کار بسیار سخت و زمان‌بر بود ولی درنهایت با مشورت و همکاری افراد دیگر گروه به ثمر نشست و ارائه شد. اما ضرورت دارد که پیاده‌سازی آن در دانشگاه توسط مراتب اجرایی معاونت آموزشی و ارتباطی که با وزارت خانه دارد صورت گیرد.
این استاد دانشگاه هنر در مورد پویایی مدرسان و هیئت‌علمی دانشگاه در حوزه پژوهش گفت: اگر فعالیت‌های علمی و پژوهشی را در نوشتن مقاله و تألیفات، متون دانشگاهی یا آنچه به اسم علمی و پژوهشی رایج است خلاصه کنیم، تمام اساتیدی که در دانشگاه‌ها فعال هستند، این کار را انجام می‌دهند. به عبارتی من فکر می‌کنم که تحقیقات دانشگاهی تقریباً فعالیتی شده است که همه آن را انجام می‌دهند ولی اجازه دهید در مورد اینکه این تحقیقات چقدر فایده‌مند است و چقدر به تولید علم منجر می‌شود، صحبت نکنم. من فکر می‌کنم برای ارزیابی یا گفتگو درباره کیفیت آن سازوکارهایی نیاز است، وگرنه این کار را تقریباً همه انجام می‌دهند.
بخش زیادی از پژوهش‌ها به تولید علم منجر نمی‌شود
کهوند ادامه داد: متأسفانه بخش زیادی از این فعالیت‌های در ظاهر پژوهشی را نمی‌توان پژوهشی دانست. بخش زیادی از آن‌ها صرفاً نگارشی است و در خیلی از مواقع به تولید علم منجر نمی‌شود. به دلایل زیادی که همه می‌دانیم. شاید یکی از این دلایل همان ملاک‌هایی باشد که برای ارتقاء و ترفیع اعضاء هیئت‌علمی دانشگاه‌ها تعریف شده و باعث می‌شود کم‌کم این موضوع از ماهیت خود فاصله بگیرد. ولی بااین‌وجود حتماً پژوهش‌هایی انجام می‌شود که هدفمندتر است. حتماً پژوهش‌هایی انجام می‌شود که خیلی وابسته به این مناسباتی که گفتیم نیست. ازاین‌جهت امیدوارم که ما وضعیت روبه مطلوبی داشته باشیم.
مدیرگروه رشته ارتباط تصویری دانشگاه هنر افزود: رویکردی که من به عنوان عضو هیئت‌علمی به پژوهش‌ها دارم، ترکیبی است از فعالیت‌هایی که هم بتواند نیاز آموزش روز را تأمین کند، یعنی به روز کردن کلاس‌ها و غنی‌تر کردن محتوای آموزشی که در کلاس‌ها پیاده می‌کنم و از طرف دیگر فعالیت‌هایی که به عنوان یک هیئت‌علمی سطح علمی من را هم ارتقا دهد. فعالیت‌های پژوهشی اساتید را ملزم می‌کند که خودشان را به روز نگه دارند و سطح دانش حرفه‌ای خود را افزایش دهند. اما متأسفانه به دلیل معیارها و چهارچوب‌های ارزیابی و استانداردهایی که الآن در وزارتخانه وجود دارد، بخش عمده‌ای از فعالیت‌های استادان صرف این می‌شود که مقاله‌ها و امور پژوهشی را انجام دهند که باعث ارتقا رتبه علمی آن‌ها شود.
کهوند افزود: این به این معناست که فرضاً یک عضو هیات علمی از رتبه استادیاری یا دانش یاری یا غیره ارتقا پیدا کنند. ولی اینکه چقدر این فعالیت‌ها به طور مستقیم منجر به بهتر شدن فضای علمی شود، موضوع دیگری است. به دلیل اینکه استانداردهای ارزیابی بسیاری از این مقالات، استانداردهای است که نسبت مستقیم یا مرتبطی با استقبال عموم مخاطبان ندارد. بعضاً ممکن است یک مقاله علمی و ترویجی برای خوانندگان حرفه‌ای و تخصصی، مفیدتر از یک مقاله علمی واقع شود.
وی ادامه داد: به نظر من، ما به ترکیبی از این دو احتیاج داریم. اگر بخواهم مثال خیلی واضحی در این زمینه داشته باشم بخشی از حرفه طراحی گرافیک که بخش زیادی از آن وابسته به فنّاوری است، به رسانه مرتبط است و کلیه آثار طراحی و گرافیک از طریق رسانه منتشر می‌شود. بنابراین فنّاوری همان‌طور که برای رسانه مهم و حیاتی است و پیشرفت‌ها و توسعه آن روی کیفیت رسانه تأثیر می‌گذارد، در شیوه طراحی هم به همین صورت است. به همین دلیل نیاز است که بخشی از مطالعات ما در جهت به روز کردن دانش حرفه‌ای ما در رابطه با فنّاوری و پیشرفت‌ها آن در رشته گرافیک باشد. قاعدتاً پیشبرد بخشی از این پژوهش‌ها هم نیاز به حمایت و پشتیبانی دارد.
انتهای پیام
نظرات