به گزارش ایسنا، جنگل‌های مانگرو در بیشتر نقاط جهان یکی از منابع گردشگری پرتقاضا هستند و به عنوان یک مکان طبیعت‌گردی می‌توانند زمینه‌ای را برای توسعه انواع فعالیت‌های گردشگری دریایی و ساحلی را فراهم کنند.
جنگل‌های مانگرو خمیر-قشم نیز به‌دلیل ماهیت جزیره‌ای-ساحلی، تنوع زیستی بالا، چشم‌اندازها و جاذبه‌های طبیعی متعدد برای حضور طبیعت‌گردان و جذب گردشگران قابلیت زیادی دارد. با توجه به این‌که این منطقه یکی از کانون‌های عمده گردشگری ساحلی است، ضرورت دارد که برنامه‌ریزی مناسبی از نظر اقلیم گردشگری و زمان مطلوب حضور گردشگران در این منطقه فراهم شود.
وضعیت آب‌وهوایی یک منطقه از جمله مهم‌ترین عوامل جذب گردشگر است و همچنین می‌تواند تضعیف‌کننده جذب گردشگر هم باشد. گردشگران در محیط‌های طبیعی معمولاً در جستجوی اقلیمی هستند که در آن نارضایتی از آب‌وهوا و وضعیت دمایی نداشته باشند.
بر همین اساس آگاهی از شرایط اقلیمی در مقصد گردشگری از مهم‌ترین اطلاعات موردنیاز گردشگران طبیعت است تا بتوانند از نظر زمان سفر، نوع لباس، نوع فعالیت و تجهیزات مورد نیاز و ... برنامه‌ریزی داشته باشند.
بر همین اساس دو شاخص «اقلیم آسایش گردشگری» و شاخص «آب‌وهوای تعطیلات» در حوزه گردشگری تعریف شده است. شاخص اقلیم آسایش گردشگری؛ یک شاخص کمّی است که در آن عوامل اقلیمی مرتبط با گردشگری از جمله حداکثر ماهانه دمای روزانه، میانگین دمای روزانه، حداقل رطوبت نسبی، بارش، تعداد ساعات آفتابی و سرعت باد، ادغام می‌شود. منظور از آسایش در این شاخص، مجموعه شرایطی است که از نظر دمایی و رطوبتی برای حداقل ۸۰ درصد از افرادی که به‌طور تصادفی انتخاب و در آن شرایط قرار داده می‌شوند، مساعد باشد.
شاخص آب‌وهوای تعطیلات نیز یکی دیگر از شاخص‌های اقلیم گردشگری است. در این شاخص واژه «تعطیلات» برای برجسته کردن هدف گردشگری و گذراندن اوقات فراعت انتخاب شده است. این شاخص نسبت به شاخص اقلیم آسایش گردشگری از پیچیدگی‌های بیشتری برخوردار است و با توجه به ویژگی‌های بازار گردشگری مورد سنجش قرار می‌گیرد.
با توجه به اهمیت شرایط آب‌وهوایی و اقلیمی در فعالیت‌های گردشگری، پژوهشگران گروه محیط‌زیست دانشگاه تهران، با انجام یک مطالعه به بررسی اقلیم گردشگری در جنگل‌های مانگرو خمیر-قشم (منطقه حفاظت‌شده حرا) پرداختند و زمان مناسب گردشگری در این محیط طبیعی را مورد بررسی قرار دادند.
در این پژوهش، جنگل‌های مانگرو خمیر-قشم (منطقه حفاظت‌شده حرا) به عنوان بزرگ‌ترین رویشگاه طبیعی حرا در حوزه خلیج فارس که مساحتی بیش از هفت هزار و ۷۰۰ هکتار دارد، مورد بررسی قرار گرفت. این منطقه در حوزه سه شهرستان خمیر، قشم و بندر لنگه قرار گرفته است.
پژوهشگران برای انجام این پژوهش، داده‌های اقلیمی مورد نیاز را از ایستگاه سینوپتیک قشم در بازه زمانی سال‌های ۱۹۹۶ تا ۲۰۲۱ میلادی صورت ماهانه از سازمان هواشناسی کشور تهیه کردند.
بهترین زمان برای حضور گردشگران در جنگل‌های حرا
بررسی‌های بازه زمانی ۲۵ ساله این منطقه نشان داد که منطقه حفاظت‌شده حرا در ماه‌های آذر، دی و بهمن شرایط عالی را بر اساس شاخص اقلیم آسایش گردشگری دارد و ماه‌های خرداد، تیر، مرداد، شهریور و مهر نیز نامطلوب‌ترین شرایط اقلیمی این منطقه را دارد.
در ماه‌های آذر، دی و بهمن شرایط اقلیمی این منطقه در وضعیت آسایش و ماه‌های خرداد تا مهر، بسیار گرم و خیلی گرم قرار دارد.
بر اساس یافته‌های این پژوهش، بهترین زمان برای حضور گردشگران در این منطقه ماه‌های آذر، دی، بهمن و همچنین اسفند و فروردین است. از نظر فصلی نیز بهترین فصل زمستان و کم‌ترین میزان مطلوبیت در فصل تابستان است.
بررسی‌های شاخص اقلیم تعطیلات در منطقه جنگل‌های مانگرو خمیر-قشم نشان داد که در این بازه زمانی ۲۵ ساله؛ بالاترین ضریب مربوط به ماه اسفند در شرایط عالی است و کم‌ترین ضریب این شاخص نیز در ماه مرداد با شرایط قابل قبول اختصاص یافته است. بر اساس این شاخص؛ در ماه‌های فروردین، اردیبهشت و آبان، این منطقه در شرایط خوب، در ماه‌های خرداد، تیر، شهریور و مهر در وضعیت قابل قبول و در ماه‌های آذر، دی و بهمن در وضعیت خیلی خوب قرار دارد. از نظر فصلی نیز بهترین فصل مربوط به زمستان است و فصل تابستان مطلوبیت کم‌تری دارد.
به طور کلی نتایج بررسی هر دو شاخص حاکی از آن است که از پاییز تا اواخر فصل زمستان، از نظر اقلیمی بهترین زمان برای گردشگری در این منطقه است. در مقابل از اواخر بهار تا فصل تابستان، به دلیل گرمای شدید، رطوبت بالا و شرجی بودن آب‌وهوای منطقه، شرایط برای حضور گردشگران مطلوب نیست. اقلیم منطقه حفاظت‌شده حرا در ماه‌های آذر، دی، بهمن و اسفند برای حضور گردشگران شرایط مطلوبی دارد و در سایر ماه‌ها، از نظر اقلیمی دارای وضعیت قابل قبول و کم است.
پژوهشگران این مطالعه معتقدند که با توجه به رشد روز افزون صنعت گردشگری و توسعه طبیعت‌گردی در جنگل‌های مانگرو خمیر-قشم، برنامه‌ریزی مناسب می‌تواند به حفاظت از این منطقه، تامین زیرساخت‌ها و امکانات مناسب برای گردشگران در فصول پربازدید و ایجاد شرایطی برای احساس آسایش و رضایت در گردشگران کمک کند.
در انجام این پژوهش، پروانه سبحانی و افشین دانه‌کار پژوهشگران گروه محیط زیست دانشگاه تهران با یکدیگر مشارکت داشتند و یافته‌های این پژوهش اسفندماه ۱۴۰۱ به صورت مقاله علمی با عنوان «تعیین اقلیم مناسب گردشگری در جنگل‌های مانگروی ایران با استفاده از شاخص اقلیم آسایش گردشگری (TCI) و شاخص اقلیم تعطیلات (HCI)» در نشریه محیط زیست طبیعی دانشگاه تهران منتشر شده است.
انتهای پیام
نظرات