این روزها، مسئله آب دیگر تنها دغدغه کشاورزان نیست و به بحرانی ملی تبدیل شده است؛ ضمن اینکه صنعت این روزها با مشکل کم‌آبی روبرو است و از سویی، "آب" برای صنعت یک ضرورت هم به حساب می‌آید و صدای صنعتگران از کم‌آبی برخاسته است. بحران آب حالا در میانه خطوط تولید، زنگ خطر توقف را به صدا درآورده و صنایع بزرگی چون فولاد، سیمان و کاشی‌سازی را در مناطق مرکزی کشور با تهدید جدی روبه‌رو کرده است.
خانه صنعت، معدن و تجارت ایران طی سال‌های اخیر، همیشه دغدغه‌دار تولید و اشتغال ملی بوده و مجدد امسال هم هشدار می‌دهد که بی‌توجهی به مدیریت منابع آب، بی‌توجهی به آینده صنعت کشور است.
عبدالوهاب سهل‌آبادی- رئیس خانه صمت ایران- در گفت‌وگو با ایسنا، با نگاهی بی‌پرده به ضعف‌های سیاست‌گذاری، نبود آمایش سرزمینی، جانمایی غلط صنایع و تأخیر در بهره‌گیری از فناوری‌های نوین آب‌بر پرداخته و تصریح کرد: مسئله آب نباید همچون سوخت، به حال خود رها یا صرفاً به بخش خصوصی سپرده شود؛ چراکه مردم و همچنین صنعت، هر دو از این تصمیمات ناصحیح آسیب خواهند دید.
به‌جای برنامه‌ریزی، منابع را از دست دادیم
وی ضمن تاکید بر اینکه صنعت، زنده به آب است، اظهار کرد: این جمله شاید در نگاه اول ساده به نظر برسد، اما واقعیت در حقیقت همین است که بدون آب، نه تنها کشاورزی، بلکه بسیاری از صنایع کشور از نفس خواهند افتاد. امروز ما با بحران جدی در مدیریت منابع آبی به‌ویژه در مناطق مرکزی کشور روبه‌رو هستیم و صنعت با بی‌آبی دست‌وپنجه نرم میکند. متأسفانه به‌جای برنامه‌ریزی، منابع‌مان را هدر داده‌ایم؛ نه آمایش سرزمینی درستی انجام دادیم، نه از رودخانه‌ها و سیلاب ها به‌درستی بهره‌برداری کردیم. در نتیجه ما ساماندهی منابع را از دست داده‌ایم.
سهل‌آبادی در رابطه با نقش صنایع فولادی در این بحران، خاطرنشان کرد: منابع آبی کشور را عمدتاً در اختیار صنایعی گذاشته‌ایم که خودشان بزرگ‌ترین مصرف‌کننده آب هستند؛ از جمله صنایع فولادی. نکته نگران‌کننده اینجاست که بسیاری از این صنایع در مناطقی بدون امکان تامین پایدار آب یعنی در مرکز ایران و بدون توجه به اقلیم و ظرفیت‌های زیستی، ایجاد شده‌اند؛ حال نه‌تنها این تصمیمات غلط را اصلاح نکردیم که همان صنایع را هم توسعه داده‌ایم. این رویکرد، در بلندمدت امنیت آب و امنیت صنعتی کشور را توامان تهدید میکند.
رئیس خانه صمت ایران ادامه داد: یک نمونه، این موضوع استان یزد است. یزدی که تا دیروز برای تامین آب شرب خود نیازمند کمک استان اصفهان بود، امروز آب صنایع خود را نیز از اصفهان می‌گیرد. این یعنی، اضافه‌برداشت از یک منبع که خود، دچار تنش آبی است. در حقیقت باید پذیرفت که با این شیوه نمی‌توان آینده‌ای پایدار برای توسعه صنعتی رقم زد.
این مقام صنعتی در پاسخ به اینکه راه‌حل چیست و اینکه آیا انتقال آب راه‌حل مناسبی است؟ تصریح کرد: در حال حاضر، انتقال آب از خلیج فارس و دریای عمان به سمت کرمان، یزد و اصفهان در حال انجام است؛ اما بسیاری از کارشناسان و فعالان محیط زیست معتقدند که این طرح‌ها، اکوسیستم منطقه را دچار آشفتگی خواهد کرد. ضمن اینکه ما تجربه‌های تلخی همچون خشک شدن دریاچه ارومیه را هم داریم. سدسازی‌های غیراصولی، حفر بی‌رویه چاه و نبود نظارت، نتیجه‌ای جز از بین رفتن زیست‌بوم‌ها، نداشت؛ بنابراین چنانچه قرار باشد دوباره همین مسیر را برویم، صنعت را فدای طبیعت کرده و طبیعت را هم فدای صنعت؛ این بازی باخت-باخت است.
سهل‌آبادی در خصوص استفاده مجدد از آب در صنعت، نیز معتقد است که در زمینه بازیافت آب، باید بسیار جدی‌تر از گذشته عمل کنیم. هرچند اقدامات خوبی آغاز شده، اما باید اذعان کنیم که ما در این زمینه دیر به فکر افتادیم. پساب‌های صنعتی باید به‌صورت کامل به چرخه تولید بازگردند و بازچرخانی در مقیاس وسیع‌تری اجرا شود. این نیاز به تجهیزات جدید، حمایت دولتی و فرهنگ‌سازی دارد. بدون سرمایه‌گذاری در این حوزه، مدیریت آب ممکن نخواهد بود.
وی افزود: بنابراین قطعا باید به سمت استفاده از ماشین‌آلاتی برویم که نیاز کمتری به آب دارند. صنعت ما باید پیشرفته شود. نمی‌توان با تکنولوژی دهه‌های گذشته، بحران‌های قرن جدید را مدیریت کرد. آب دیگر یک منبع در دسترس و ارزان نیست، بلکه یک سرمایه حیاتی و استراتژیک است. اگر صنایع ما نخواهند خودشان را با این واقعیت وفق دهند، در رقابت منطقه‌ای و جهانی عقب خواهند ماند. پیشنهاد ما این است که از این پس باید در جانمایی صنایع، دقت ویژه‌ای به شاخص‌های اقلیمی، آبی و محیط‌زیستی داشته باشیم. صنایع آب‌بر باید در اطراف خلیج فارس و دریای عمان مستقر شوند. باید از آب دریا استفاده کرد، بازچرخانی را جدی گرفت و از تجربیات جهانی بهره برد. در کنار آن، باید بارش‌ها، سیلاب‌ها و منابع فصلی را به شکل مؤثر مدیریت کنیم. نباید بگذاریم به دلیل ضعف ساختاری در مدیریت منابع، سیل بیاید و برود و بعد از آن، تجربه بی‌آبی هم داشته باشیم.
انتهای پیام
نظرات