آیت‌الله محمدحسین احمدی فقیهی یزدی، رئیس مؤسسه آموزش عالی اجتهاد چهارشنبه ۲۷ فروردین در اولین همایش ملی «بررسی اخلاقی فقهی و حقوقی درمان ناباروری» که به‌ همت جهاد دانشگاهی واحد قم، در تالار شهید احمدی‌روشن دانشگاه قم برگزار شد، با بیان تفصیلی مبانی فقهی و فلسفی روش‌های نوین درمان ناباروری، گفت: فقه بدون اصول فقه، فقهی بی‌اصول است. برای استنباط احکام مسائل نوپدیدی مانند اجاره رحم یا شبیه‌سازی، باید ابتدا به سراغ معانی و مفاهیم قرآنی و روایی برویم.

تکوین؛ پایه شناخت تشریع

این استاد حوزه با اشاره به نظریه شیخ انصاری در زمینه ارتباط نظام آفرینش (تکوین) و قوانین شرعی (تشریع)، تأکید کرد: همان‌گونه که مرحوم شیخ انصاری فرمودند، هر آنچه در تشریع می‌بینیم، ریشه در تکوین دارد. اگر تکوین را نادرست بشناسیم، احکام الهی را نیز نمی‌توانیم به درستی درک کنیم. امروز موضوع‌شناسی، بویژه با توجه به کلام امام خمینی(ره) مبنی بر تأثیر زمان و مکان در اجتهاد، نقشی کلیدی در حل مسائل پیچیده فقهی مانند درمان ناباروری دارد.

تفکیک احکام تکلیفیه و وضعیه؛ کلید حل تعارضات

وی در بخش دیگری از سخنانش به تفکیک «احکام تکلیفیه» (مانند حرمت یا وجوب) از «احکام وضعیه» (مانند آثار حقوقی) پرداخت و افزود: حرمت تکلیفی یک عمل، لزوماً به معنای باطل بودن آن از نظر وضعی نیست. برای نمونه، در مسئله اجاره رحم، ممکن است از نظر تکلیفی منع شرعی وجود داشته باشد، اما اگر این عمل واقع شد، باید آثار حقوقی آن را با دقت بررسی کرد. این رویکردی است که مراجع بزرگی مانند آیت‌الله سیستانی و مقام معظم رهبری نیز بر آن تأکید داشته‌اند.

هشدار درباره نقض کرامت انسانی

این استاد حوزه با انتقاد از نگاه تجاری به درمان ناباروری، تصریح کرد: برخی می‌پندارند خرید و فروش تخمک و اسپرم، همانند معاملۀ اعضای بدن است، اما این نگاهی سخیف و نادرست است. قرآن می‌فرماید: وَلَقَدْ کَرَّمْنَا بَنِی آدَمَ. انسان حتی در مرحله نطفه، از کرامتی ذاتی برخوردار است و باید مراقب بود تا نقض کرامت انسان نشود. اگر زنی ۹ ماه فرزندی را در رحم پرورش می‌دهد، باید حقوق او به‌طور شایسته تأمین شود، اما این موضوع را نمی‌توان به بازاری برای خرید و فروش تبدیل کرد.

تأکید بر نقش قانون اساسی و فقه

وی در پایان با اشاره به جایگاه قانون اساسی و نظارت فقهی-حقوقی شورای نگهبان، تصریح کرد: قانون اساسی جمهوری اسلامی با محوریت حاکمیت الهی، حاکمیت فردی و ملّی، در طول حاکمیت الهی است. در مسئله درمان ناباروری هم با رعایت حاکمیت الهی باید انجام گیرد.

وی همچنین بیان کرد: فقه شیعه با پویایی خود می‌تواند به این چالش‌ها پاسخ دهد، همان‌گونه که امام خمینی(ره) با نوآوری‌های فقهی، به حلّ مسائل مهم در جمهوری اسلامی پرداختند.

احمدی فقیه یزدی در سخنان خود با گرامی‌داشت یاد و خاطره مرحوم دکتر کاظمی آشتیانی، از وی به عنوان یکی از چهره‌های ممتاز علمی یاد کردند.

وحدت حوزه و دانشگاه؛ ضرورتی انکارناپذیر

استاد حوزه علمیه قم در ادامه با اشاره به روابط سازنده بین نهادهای حوزوی و دانشگاهی، خاطرنشان کرد: جهاد دانشگاهی به عنوان یکی از نهادهای پیشرو در تحقق وحدت حوزه و دانشگاه، نقش بی‌بدیلی داشته است. همان‌گونه که مقام معظم رهبری بر «جهاد علمی» تأکید فرموده‌اند، این امر زمانی محقق می‌شود که حوزه و دانشگاه در کنار یکدیگر حرکت کنند.

وی همچنین از تلاش‌های معاونت پژوهش حوزه علمیه، در تقویت این ارتباط تقدیر کرد و افزود: این تعاملات باید به صورت مستمر و نظام‌مند توسعه یابد تا شاهد حل چالش‌های علمی و فقهی کشور باشیم.

انتهای پیام