نخستین اجلاس بین‌المللی «حقوق بشر در رهیافت شرقی» که با حضور نخبگان، اساتید حوزه و دانشگاه و شخصیت‌های علمی از کشورهای مختلف در قم برگزار شد، امروز چهارشنبه ۱۰ اردیبهشت با سخنرانی جمعی از صاحب‌نظران به کار خود پایان داد.

این اجلاس به همت دانشگاه باقرالعلوم (ع) و سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در مرکز همایش‌های بین‌المللی غدیر قم برگزار شد و به دنبال ارائه دیدگاهی نوین و متکی بر مبانی شرقی در حوزه حقوق بشر بود.

حجت‌الاسلام والمسلمین احمد واعظی، مسئول دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم در این مراسم، به پنج محور اصلی در تحلیل حقوق بشر غربی و ارائه الگوی جایگزین در منظومه فکری شرق پرداخت.

وی ریشه‌های فلسفی و فکری حقوق بشر مدرن را مورد بررسی قرار داد و آن را محصول سنت لیبرالیسم غربی و مدرنیته دانست و گفت: سنتی که با تکیه بر مفاهیمی چون فردگرایی، مالکیت خصوصی و تساهل، نگاهی خاص به انسان و جامعه دارد.

واعظی، فردمحوری افراطی، عقلانیت انحصاری لیبرال، عدم شمول عقلانیت‌های دیگر و ابزار شدن این مفاهیم برای سلطه سیاسی و اقتصادی قدرت‌های غربی را از نواقص ساختاری حقوق بشر غربی دانست.

وی تصریح کرد: عقلانیت حاکم بر این نظام حقوقی، با طرد دیدگاه‌های فلسفی و دینی دیگر، از جمله آموزه‌های اسلامی و شرقی، عملاً زمینه گفت‌وگو و تفاهم را محدود ساخته و فرهنگ‌های غیرغربی را به حاشیه می‌راند.

مسئول دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم همچنین گفت: مؤسسات حقوق بشری به دلیل وابستگی به منابع مالی و ساختار سیاسی غرب، در عمل دچار تناقضات فاحش و استانداردهای دوگانه شده‌اند؛ به‌گونه‌ای که تخلفات متحدان غربی نادیده گرفته می‌شود اما منتقدان مورد هجمه قرار می‌گیرند.

واعظی بیان کرد: شرق به‌عنوان خاستگاه ادیان بزرگ الهی، ظرفیت بالقوه‌ای در ارائه الگوی بدیل از حقوق بشر دارد؛ الگویی که می‌تواند با تأکید بر جمع‌گرایی، اخلاق، عدالت و معنویت، تصویری جامع‌تر از انسان و جامعه ارائه دهد.

وی با اشاره به جنگ‌های مذهبی در اروپا و ظهور جریان‌های تکفیری در دنیای اسلام، تأکید کرد: قرائت‌های انحصارطلبانه از دین، مانع تعامل ادیان و شکل‌گیری حقوق بشر فراگیر می‌شود؛ اما می‌توان با تفسیری عقلانی و اخلاقی از دین، به تعامل رسید.

مسئول دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم با اشاره به ظرفیت‌های آموزه‌های اسلامی برای تولید حقوق بشر شرقی، اظهار کرد: از جمله اصل برابری ذاتی انسان‌ها، عدالت و قسط، پذیرش حقوق طبیعی در کنار حقوق الهی و نقش پویای فقه در پاسخ به نیازهای زمانه است.

وی تصریح کرد: در اندیشه اسلامی، مفاهیم مشترکی همچون «بنی‌آدم»، قسط و عدالت اجتماعی، می‌تواند بستر تعامل با دیگر ادیان و فرهنگ‌ها را فراهم کند و زمینه‌ساز تدوین نظامی جامع‌تر و عادلانه‌تر از حقوق بشر شود.

واعظی در پایان، از همه اندیشمندان و ادیان خواست که در جهت کشف و تبیین نقاط مشترک تلاش کنند تا بتوانند زمینه گفت‌وگوی مؤثر میان ملت‌ها و ادیان را در پرتو حقوق بشر شرقی ایجاد کنند.

انتهای پیام