به گزارش ایسنا، در دنیای پرتحول امروز، آموزش تنها به انتقال اطلاعات علمی محدود نمی‌شود. دیگر نمی‌توان دانش‌آموزان را صرفاً در قالب نمره و فرمول و کتاب ارزیابی کرد. جهانِ امروز، نسلی را می‌طلبد که در کنار توانمندی علمی، صاحب خلاقیت، مسئولیت اجتماعی، مهارت‌های فرهنگی، دغدغه‌مندی زیست‌محیطی و روحیه حل مسئله باشد؛ نسلی که نه‌تنها بداند، بلکه بیندیشد، بیافریند و عمل کند. در این میان، مدارس استعدادهای درخشان، با درک درست از نیازهای فردای کشور، رویکردی متفاوت را برگزیده‌اند. آن‌ها به دنبال پرورش انسان‌هایی چندساحتی هستند؛ انسان‌هایی که با اتکا به دانش، اخلاق، پژوهش و بینش، بتوانند آینده‌ای بهتر برای خود و جامعه بسازند.
دبیرستان دولتی دخترانه فرزانگان شماره ۳ تهران، یکی از این نمادهای روشن این نگاه تحول‌گراست. در این مدرسه، پژوهش یک واژه خشک درسی نیست، بلکه زیستی پویا و جاری در جریان روزانه زندگی دانش‌آموزان است. هر دانش‌آموز، یک پژوهشگر بالقوه است که یاد می‌گیرد چگونه از دنیای پیرامون سؤال بپرسد، چگونه با خلاقیت به پاسخ برسد و چگونه با اراده، راه‌حل‌هایی کاربردی برای چالش‌های واقعی پیدا کند. در این فضا، خلاقیت نه‌تنها مجاز، بلکه تشویق‌شده است. نهال‌های نوآوری از دل پروژه‌هایی می‌رویند که با دغدغه‌های محیط زیستی، انرژی پاک، تصفیه آب، آلودگی صوتی، نانو فناوری و حتی هنر و ادبیات درهم‌آمیخته‌اند.
اما این دستاوردها تنها حاصل تلاش دانش‌آموزان نیست. همدلی پدر و مادرها، برنامه‌ریزی معلمان و حمایت مسئولان آموزش‌وپرورش، همگی سهمی اساسی در شکل‌گیری این موفقیت دارند. از سوی دیگر، حضور خیران مدرسه‌ساز مانند دکتر سیدمحمدرضا حظیره یزدی، که نه‌تنها در ساخت فضاهای آموزشی مشارکت می‌کنند، بلکه به‌صورت عملی حامی تحصیل فرزندان مناطق محروم‌اند، نشان می‌دهد که آموزش، زمانی ثمر می‌دهد که هم‌افزایی ملی پشت آن باشد.
نمایشگاه پژوهشی فرزانگان ۳، تنها ویترینی برای طرح‌ها و دستاوردها نیست؛ نمایش‌نامه‌ای از امید، علم و آینده‌نگری‌ست. وقتی دختری نوجوان، از پوست انار جاذب رنگ می‌سازد، یا از ضایعات کشاورزی پنل صوتی تولید می‌کند، یعنی آینده، همین حالا در حال شکل‌گیری است.
مدارس فرزانگان (سمپاد)، پرورش‌دهنده دانش‌آموزان چندساحتی
در همین خصوص سیدطاهره دروگر، مدیر دبیرستان دخترانه فرزانگان در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به رویکرد جامع مدارس سمپاد گفت: یکی از ویژگی‌های برجسته مدارس سمپاد این است که تک‌بعدی نیستند و تمام ساحت‌های تربیتی را برای رشد دانش‌آموزان در نظر می‌گیرند. دانش‌آموزانی که از این مدارس فارغ‌التحصیل می‌شوند، تنها در حوزه آموزش مهارت ندارند، بلکه در زمینه‌های پژوهشی، پرورشی و فرهنگی نیز بسیار توانمند هستند.
ایده‌پروری، هدف اصلی درس پژوهش
وی با اشاره به درس پژوهش در پایه دهم اظهار داشت: درس پژوهش فرصتی است تا دانش‌آموزان با فرایند ایده‌پردازی آشنا شوند. هدف ما از این درس، پرورش ایده‌های نوآورانه‌ای است که بتواند در جهت حل مسائل و مشکلات مختلف جامعه مؤثر باشد. همین رویکرد سبب شده است که دانش‌آموزان ما طرح‌های بسیار خلاقانه و دستاوردهای علمی قابل‌توجهی ارائه دهند.
نمایشگاه پژوهش، فرصتی برای ارائه دستاوردها
این مقام مسئول با بیان اینکه نمایشگاه پژوهشی، فرصتی برای عرضه دانسته‌ها و توانمندی‌های دانش‌آموزان است، گفت: در این نمایشگاه، علاوه بر حضور اولیا، از افراد متخصص و علاقه‌مند نیز دعوت می‌شود تا از نزدیک با طرح‌های دانش‌آموزان آشنا شوند و در صورت امکان، از آنان حمایت کنند. این حضور، انگیزه‌ای برای دانش‌آموزان ایجاد می‌کند تا در آینده بتوانند در خدمت کشور خود باشند.
موفقیت‌های چشمگیر در سطح ملی و بین‌المللی
دروگر در ادامه افزود: خوشبختانه سال‌هاست که این برنامه را با موفقیت اجرا می‌کنیم. دانش‌آموزان ما پس از ورود به دانشگاه نیز از موفق‌ترین‌ها در زمینه پژوهش، مقاله‌نویسی و حتی نگارش رساله و پایان‌نامه هستند. لازم به ذکر است که پژوهش‌های ما محدود به داخل کشور نیست؛ دانش‌آموزان در نمایشگاه‌ها و رقابت‌های بین‌المللی نیز شرکت می‌کنند و موفق به کسب رتبه‌های برتر می‌شوند.
حضور فعال در جشنواره‌ها و جذب حامی
وی با اشاره به جشنواره‌های داخلی نیز اظهار داشت: به‌تازگی جشنواره شایستگان برگزار شد که حدود ۱۰ نفر از دانش‌آموزان فرزانگان شماره سه موفق به کسب رتبه در آن شدند. همچنین در سال گذشته، حدود شش تا هفت طرح از سوی دانش‌آموزان ما به ثبت رسید و برای برخی از این طرح‌ها، حمایت مالی از سوی حامیان جذب شد تا در ساخت دستگاه‌های پژوهشی، به دانش‌آموزان کمک شود.
فعالیت در حوزه‌های متنوع علمی و هنری
مدیر دبیرستان فرزانگان شماره ۳ با اشاره به تنوع موضوعی طرح‌ها گفت: طرح‌های ارائه‌شده در حوزه‌های مختلفی از جمله شیمی، میکروبیولوژی، هوش مصنوعی، نجوم، معماری و حتی ادبیات بوده‌اند. سال گذشته، برخی از دانش‌آموزان ما موفق به چاپ کتاب نیز شدند. این تنوع بیانگر ظرفیت بالای دانش‌آموزان در زمینه‌های گوناگون است.
قدردانی از خانواده‌ها و مسئولان
این مقام مسئول با قدردانی از حمایت خانواده‌ها، انجمن اولیا و مربیان و مسئولان خاطرنشان کرد: از تمام اولیا و مسئولانی که همواره حامی دانش‌آموزان سمپاد بوده‌اند، تشکر می‌کنم. امیدوارم با ادامه این حمایت‌ها، بتوانیم نسلی از دانش‌آموزان پرورش دهیم که برای آینده کشور مفید و مؤثر باشند.
مدرسه‌سازی، گامی برای ارتقای فرهنگ و زندگی مردم
سید محمدرضا حظیره یزدی، خیر مدرسه‌ساز، نیز در حاشیه بازدید از دستاوردهای پژوهشی دبیرستان دخترانه فرزانگان شماره سه، با اشاره به انگیزه خود برای ورود به حوزه مدرسه‌سازی اظهار داشت: من معتقدم اگر انسان‌ها از نظر فرهنگ و تحصیل پیشرفت کنند، زندگی‌شان نیز در تمام ابعاد بهتر خواهد شد. به همین دلیل تصمیم گرفتم به جای هر نوع کار خیری، در مسیر ارتقای سطح آموزش و پرورش مردم گام بردارم؛ آن هم در محروم‌ترین نقاط کشور.
ساخت مدرسه در مرزهای محروم ایران
وی با اشاره به شرایط دشوار برخی مناطق مرزی افزود: در استان‌هایی مانند سیستان و بلوچستان، به‌ویژه در مناطق مرزی با افغانستان و پاکستان، مدارسی ساخته‌ام که پیش‌تر، بچه‌های مستعد آن مناطق در شرایط بسیار سختی درس می‌خواندند. نه تخته سیاه داشتند، نه فرش، نه حتی کلاس مناسب. بچه‌ها روی زمین خاکی می‌نشستند و به دیوارهای گلی و مخروبه تکیه می‌کردند.
دکتر حظیره یزدی ادامه داد: خداوند به من توفیق داد تا در همان مناطق مدارسی بسازم که دارای امکانات بهداشتی، کلاس‌های مجهز و محیطی در شأن دانش‌آموزان باشد. خاطره‌ای که هیچ‌گاه از ذهنم نمی‌رود، شبی بود که دانش‌آموزان تا غروب مقابل مدرسه تازه‌ساز ایستاده بودند و با شوق به آن نگاه می‌کردند. فردا قرار بود برای نخستین‌بار در یک فضای واقعی آموزشی، درس بخوانند. این یکی از خوشحال‌کننده‌ترین لحظات زندگی من بود.
ایمان به تأثیر آموزش در جلوگیری از انحراف جوانان
این خیر مدرسه‌ساز با اشاره به تجربه شخصی خود گفت: من خودم در منطقه‌ای بسیار محروم بزرگ شدم و سختی را لمس کرده‌ام. اما هر زمان که در مسیر خدمت به آموزش قدم گذاشتم، حس آرامش و خوشبختی در من شکل گرفت.
وی ادامه داد: حتی زمانی که در یکی از سفرها، در بازگشت از جنگل‌های آمازون بودم و هواپیما دچار نقص فنی شد، به قدری آرام بودم که به اطرافیان گفتم: اگر اتفاقی بیفتد، خوشحالم چون کارهایی را که دوست داشتم انجام داده‌ام. ایمان دارم اگر دانش‌آموزی در یک روستا، با گفتن یک بسم‌الله درس بخواند و در آینده دکتر یا مهندس شود، من در ثواب آن شریک هستم. این نوجوانان می‌توانستند در مرز افغانستان به جای دانشگاه، به مسیرهای انحرافی کشیده شوند؛ اما حالا در مسیر علم قرار گرفته‌اند.
پشتیبانی مادی و معنوی از دانش‌آموزان محروم
حظیره ای یزدی با اشاره به حمایت عملی از دانش‌آموزان اظهار داشت: به همه دانش‌آموزانی که در این مدارس درس می‌خوانند قول داده‌ام اگر در دانشگاه پذیرفته شوند، شخصاً کمک هزینه تحصیلشان را پرداخت خواهم کرد. به هرکدام از آن‌ها یک کوله‌پشتی شامل لوازم‌التحریر، کتاب و وسایل مدرسه داده‌ام که بتوانند با انگیزه درس بخوانند. چه ثوابی بالاتر از این که انسان آینده‌سازان کشورش را یاری کند
عبادت، خدمت به خلق است
این خیر مدرسه‌ساز در پایان با اشاره به دیدگاه خود درباره معنای عبادت گفت: من بیش از ۹۰ کشور از جمله در قاره آمریکا، آفریقا و اروپا را دیده‌ام و از معابد، کلیساها، مساجد و نیایشگاه‌های زیادی بازدید کرده‌ام. اما به این باور رسیده‌ام که عبادت واقعی چیزی جز خدمت به خلق نیست. عبادت اگر به خدمت نینجامد، مفهوم عبادت را کامل نمی‌کند. از نظر من، انسان بودن، بالاتر از هر مذهب و آیینی است.
آینده علمی کشور در دستان دانش‌آموزان پرتلاش است
همچنین محمدهادی صبوری، مدیر آموزش و پرورش منطقه ۳ تهران، در بازدید از نمایشگاه دستاوردهای پژوهشی فرزانگان ۳، با ابراز خرسندی از حضور در جمع دانش‌آموزان این مدرسه اظهار داشت: بسیار خوشحالم که امروز در جمع فاخر دانش‌آموزان بااستعداد و ممتاز دبیرستان فرزانگان ۳ حضور دارم. بدون تردید، آینده ایران اسلامی به دست توانمند این نوجوانان و دختران عزیزرقم خواهد خورد و امیدواریم روزی پرچم زیبای منقوش به نام الله، به دست آنان در بلندترین سکوهای علمی و پژوهشی جهان به اهتزاز درآید.
نمایشگاه دستاوردهای علمی، نماد تلاش دانش‌آموزان و معلمان
وی با اشاره به برگزاری نمایشگاه علمی دانش‌آموزی در این مدرسه گفت: امروز شاهد نمایشگاهی هستیم که دستاوردهای ارزشمند دانش‌آموزان را به نمایش گذاشته و باعث افتخار و مباهات است. فضای مدرسه سرشار از آرامش، نشاط و انگیزه است. آنچه ما امروز مشاهده کردیم، حاصل زحمات صادقانه همکاران فرهیخته‌ای‌ست که با تمام وجود برای رشد این دانش‌آموزان تلاش می‌کنند و از خودگذشتگی به خرج می‌دهند تا استعدادهای بالقوه دانش‌آموزان به فعلیت برسد.
حمایت همه‌جانبه منطقه از فعالیت‌های علمی، فرهنگی و پژوهشی
این مقام مسئول با تأکید بر پشتیبانی آموزش و پرورش منطقه از فعالیت‌های آموزشی و تربیتی مدارس افزود: در مدرسه فرزانگان، اقدامات بسیار مطلوبی در سه حوزه آموزش، پژوهش و فرهنگ صورت گرفته است. منطقه ۳ با تمام توان حامی برنامه‌های علمی، پژوهشی، فرهنگی و محتوایی این مدرسه و سایر مدارس فعال منطقه است، چرا که باور داریم در سایه تعامل و هم‌افزایی می‌توان به پیشبرد اهداف علمی کشور کمک کرد.
وی ادامه داد: در دولتی که شعارش وفاق و همدلی است، باید با تمام ظرفیت در خدمت عرصه علم و پژوهش باشیم. خوشبختانه با تلاش این دانش‌آموزان مستعد، توانسته‌ایم گام‌های بزرگی در فتح قله‌های علمی برداریم و این افتخاری بزرگ برای همه ماست که خادم و همراه این آینده‌سازان باشیم.
نقش کلیدی خانواده‌ها در موفقیت دانش‌آموزان
صبوری با اشاره به اهمیت مشارکت خانواده‌ها در فرآیند تعلیم و تربیت اظهار داشت: نکته‌ای که مایلم به‌طور ویژه به آن اشاره کنم، حضور پررنگ، با انگیزه و دلگرم‌کننده خانواده‌هاست؛ چه در قالب انجمن اولیا و مربیان و چه در نقش مشاوران همراه مدیریت مدرسه. این همدلی بین مدرسه و خانواده‌ها زمینه‌ساز اتفاقات بسیار مثبت در عرصه‌های علمی، پژوهشی، فرهنگی بوده است.
وی افزود: خانواده‌ها این اعتماد را به ما داشته‌اند که به‌عنوان نمایندگان آنان، فرزندانشان را در مسیر تعالی هدایت کنیم. مدرسه فرزانگان بارها ثابت کرده که در این مسیر چقدر موفق عمل کرده است. اولیا نیز با تمام ظرفیت در کنار مدرسه قرار گرفته‌اند و نقش مهمی در رقم زدن این دستاوردها داشته‌اند. امیدواریم این مسیر با قدرت ادامه پیدا کند.
تحقیق در زمینه استفاده بهینه از انرژی خورشیدی
سلیمان‌زاده، پژوهشگر دانش‌آموزی، در خصوص پژوهش مشترک خود با همکارش ارنیکا احمدزاده گفت: موضوع پژوهش ما یافتن روشی برای استفاده بهینه از انرژی خورشیدی است. همان‌طور که می‌دانید، استفاده از سوخت‌های فسیلی منجر به آلودگی هوا و بروز بیماری‌های قلبی، ریوی و سرطان می‌شود. به همین دلیل، ما به دنبال راه‌حل‌هایی برای کاهش این مشکلات هستیم.
طراحی پنجره‌ای نوآورانه
احمدزاده، پژوهشگر سرتیم این پروژه با اشاره به طراحی پنجره‌ای خاص افزود: سطح شیشه این پنجره به رنگ سیاه است تا انرژی خورشید را بهتر جذب کند. این پنجره از طریق شلنگ سیلیکونی به سطل آب متصل می‌شود. منبع آب ما در واقع یک سطل آب است که درون یک سطل بزرگ‌تر قرار دارد و بین آن‌ها شن قرار داده شده است. این شن به عنوان عایق حرارتی عمل کرده و می‌تواند دما را برای مدت معینی حفظ کند.
عملکرد سیستم و نتایج آزمایش‌ها
این پژوهشگر در ادامه توضیح داد: آب از طریق پمپ آب به داخل پنجره جریان پیدا می‌کند و با استفاده از ترموستات، دمای آب در بازه‌های مشخصی تنظیم می‌شود. بر اساس آزمایش‌هایی که انجام داده‌ایم، این سیستم توانسته است طی تقریباً ۳ ساعت و نیم، دمای آب را به حدود ۲۳ درجه سانتی‌گراد افزایش دهد.
پساب‌های کارخانجات و آسیب به محیط زیست
ستایش حاجی، پژوهشگر دانش‌آموزی، در خصوص مضرات پساب‌های کارخانجات گفت: حساب کارخانجات به طور کلی بسیار مضر برای محیط زیست هستند و یکی از خطرناک‌ترین انواع این پساب‌ها، پساب کارخانجات نساجی است که حاوی ترکیبات بسیار خطرناکی می‌باشد. مهم‌ترین این ترکیبات، رنگ‌های آزاد هستند که از پساب‌ها آزاد می‌شوند.
نیاز به راهکارهای موثر برای حذف رنگ‌ها
این پژوهشگر با اشاره به روش‌های موجود برای حذف رنگ‌ها افزود: روش‌های متعددی برای جذب این رنگ‌ها وجود دارد، اما هیچ‌کدام از آن‌ها ۱۰۰ درصد و قطعی نمی‌توانند این رنگ‌ها را حذف کنند. به همین دلیل، پروژه ما تصمیم گرفت که یک جاذب مقرون به صرفه و زیستی از دل طبیعت طراحی و بسازد تا بتوانیم این رنگ‌ها را جذب کنیم.
استفاده از پوست انار در طراحی جاذب زیستی
حاجی در ادامه توضیح داد: ما با استفاده از پوست انار که خود یک نوع پسماند است و در صنعت مصرف خاصی ندارد، یک بیوکامپوزیت طراحی کردیم. برای هسته این بیوکامپوزیت از نانوذرات آهن استفاده کردیم که به خاطر خاصیت مغناطیسی خود، می‌توانند رنگ‌ها را جذب کنند. با قرار دادن این جاذب در منبع آبی که رنگ‌ها را جذب کرده است، می‌توانیم آن را دوباره با استفاده از خاصیت مغناطیسی بازیابی کنیم و به چرخه مصرف برگردانیم.
نتایج آزمایش‌ها بر روی رنگ‌های مختلف
این پژوهشگر خاطرنشان کرد: ما این آزمایش را بر روی دو نوع رنگ، یعنی رنگ‌های اسیدی و اپوکسی انجام دادیم. نتایج نشان داد که این جاذب توانسته است ۷۵ درصد رنگ‌های اسیدی و تا ۸۵ درصد رنگ‌های اپوکسی را جذب کند.
طراحی و ساخت بیوپنل های اکوستیک با استفاده از باگاس (دورریز کاهی نیشکر)
مهسان کلانتر، دانش آموز پژوهشگر در خصوص آلودگی صوتی گفت: آلودگی صوتی، که ناشی از اصوات مزاحم و آزاردهنده است، به یک معضل جدی در جوامع امروزی تبدیل شده و سلامت روانی و جسمی افراد را به خطر می‌اندازد. این معضل می‌تواند عوارض متعددی از جمله اختلالات خواب، کاهش شنوایی، تنش‌های عصبی و کاهش طول عمر را به دنبال داشته باشد. با توجه به تأثیرات مخرب آلودگی صوتی بر سلامت و رفاه، استفاده از راهکارهایی نظیر عایق‌های صوتی برای کاهش این مشکل ضروری است.
این دانش آموز دبیرستان فرزانگان ادامه داد: هدف اصلی پژوهشمان، طراحی و ساخت بیوپنل‌های آکوستیک با استفاده از باگاس (دورریز کاهی نیشکر) به عنوان یک ماده ارزان قیمت و در دسترس است. باتوجه به اینکه نیشکر به عنوان گیاهی بسیار مهم و استراتژیک در ایران یافت می‌شود و ته مانده کارخانه نیشکر به ماده‌ای به نام باگاس می‌رسد که باگاس ترکیب دور ریزی است و جز ضایعات کشاورزی محسوب می‌شود این ترکیب می‌تواند به عنوان ماده اصلی عایق صوتی مورد استفاده قرار گیرد همچنین این ترکیب کاملاً ارزان قیمت و در دسترس است که می‌توان از ماده ای کم ارزش، یک محصول باارزش که باعث سودآوری کشور می‌شود تولید کرد.
عملکرد و نتایج کار
کلانتر در ادامه توضیح داد: پس از آماده‌سازی پودر دورریز کاه نیشکر و مخلوط کردن آن با نانوذرات مونت‌موریلونیت، این ترکیب هم زده و سانتریفیوژ شد. نمونه نهایی خشک شده و به صورت خمیری در آمد. نانوکامپوزیت حاصل به عنوان عایق صوتی روی سطوح مختلف لایه نشانی شد.نتایج نشان داد که پس از ۷ روز، ۶۸ درصد از ماده بارگذاری شده در محیط آزاد شده و تأثیر قابل‌توجهی بر روند بارگذاری داشته است در نتیجه نانوکامپوزیت های تولید شده قابلیت رهایش کنترل شده ماده بارگذاری شده(باگاس) و عملکرد مؤثر در جذب صوت را دارند.
انتهای پیام
نظرات