عاطفه زارعی یکشنبه 21 اردیبهشت در جمع خبرنگاران، افزود: هفته اسناد ملی از ۱۹ اردیبهشت با شعار «اسناد ملی، روایت ماندگار» آغاز شده است. سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران در این هفته به احصا و شناسایی اسناد دولتی و مردمی در حوزه‌های مختلف می‌پردازد.
مدیریت منطقه‌ای غرب کشور با اشاره به سابقه این سازمان، گفت: قدیمی‌ترین مرکز اسناد استانی در کشور، استان همدان است که فعالیت خود را از سال ۱۳۷۱ آغاز کرده است. این مرکز در ابتدا به عنوان سازمان اسناد ملی ایران فعالیت می‌کرد و در سال ۱۳۸۹ با کتابخانه ملی ادغام شد و به سازمان اسناد و کتابخانه ملی ایران تغییر نام داد.
زارعی فعالیت‌های این سازمان را در سه حوزه اسناد، کتابخانه و پژوهش دانست و افزود: قدمت بحث اسناد به دوره قاجار باز می‌گردد. در سال ۱۲۹۰، شخصی برای نخستین بار در مورد تشکیل سازمان اسناد ملی قانونی پیشنهاد داد و نظامنامه داخلی برای پذیرش کتابخانه در سال ۱۲۸۵ تا ۱۳۰۹ پس از انقلاب مشروطه تدوین شد.
این مقام مسئول با اشاره به اهمیت سازماندهی اسناد دولتی و ارزشیابی آن‌ها، گفت: اسناد سازمان‌ها، حافظه تاریخی سازمانی هستند و نباید امحا شوند. شورای اسناد ایران مصوب کرده است که این اسناد در مرکز اسناد ملی نگهداری، توصیف، سازماندهی و در دسترس محققان قرار گیرند.
وی تاکید کرد: پژوهشگران برای بررسی سیر تاریخی یک موضوع به کتابخانه‌ها و اسناد مراجعه می‌کنند، چرا که اسناد تبلور بقا و کاربرد یک سازمان در طول زمان هستند. بررسی اسناد به ما نشان می‌دهد که آیا یک سازمان در طول تاریخ به فعالیت خود ادامه داده یا تغییر کرده است.
زارعی در ادامه سخنان خود به ریشه‌های تاریخی همدان اشاره و بیان کرد: همدان در دوره‌ای مرکز فرهنگ‌سازی و پرورش روحانیت بوده است. وقتی از اعتقادات و مسائل بومی یک منطقه صحبت می‌کنیم، به ریشه‌ها و تاریخ آن برمی‌گردیم، بنابراین، حفظ تاریخ و اسناد، حفظ هویت ماست.
وی با اشاره به بحث داغ خلیج فارس، افزود: وقتی اسناد موجود در کتابخانه‌ها را بررسی می‌کنیم، چه به زبان فارسی، لاتین یا عربی، همه آن‌ها نام «خلیج فارس» را ذکر کرده‌اند. این نشان‌دهنده اهمیت اسناد در دفاع از هویت ملی است.
مدیر اسناد و کتابخانه ملی منطقه غرب کشور با تاکید بر جایگاه اسناد در نظام دولتی و حکومتی، گفت: اسناد، پشتوانه تصمیم‌گیران و سیاست‌گذاران هستند. با بررسی اسناد می‌توان نقاط قوت، ضعف، چالش‌ها و فرصت‌های سازمان‌ها را شناسایی کرد و راهکارهایی برای آینده ارائه داد.
وی اسناد ملکی، اسناد ازدواج، نامه‌ها، تلگراف‌ها و تلفن‌ها را از جمله اسناد مردمی برشمرد و گفت: هر چقدر در مسیر تکامل اسناد پیش می‌رویم، از سنگ‌نوشته‌ها گرفته تا کاغذهای دست‌ساز، همه این‌ها برای ما سند محسوب می‌شوند.
وی با بیان اینکه اسناد در طول زمان تکامل یافته‌اند، گفت: ماهیت سند تغییر نمی‌کند، اما بستر ارائه آن متفاوت شده است. امروزه ما در عصر پیشرفت هوش مصنوعی هستیم و اسناد در حوزه واسازی در آینده نزدیک مورد استفاده قرار خواهند گرفت.
وی با اشاره به نقش هوش مصنوعی در ارائه اطلاعات، افزود: هوش مصنوعی دیتاهای خود را از اسناد و رفتارهای ما می‌گیرد. هر چقدر منابع اسناد و پایگاه‌های اطلاعاتی غنی‌تر باشد، هوش مصنوعی آگاهی معلوم و بیشتری خواهد داشت و می‌تواند به راحتی اطلاعات را در اختیار ما قرار دهد.
زارعی با اشاره به اینکه هر روایت، صحبت، اثر هنری، شعر یا شی می‌تواند سند باشد، گفت: در سازمان اسناد و کتابخانه ملی، با دو مسئله مدیریت دانش ذهنی و مستندسازی دانش ذهنی مواجه هستیم.
مدیر اسناد و کتابخانه ملی منطقه غرب کشور در ادامه با اشاره به اهمیت مدیریت دانش، گفت: مدیریت مکتوب شامل گزارش‌ها، عملکردها، نشریات و اسنادی است که وجود دارد. این بدان معناست که شما باید سازماندهی، شناسایی و گردآوری کنید و در اختیار پژوهشگران قرار دهید.
وی افزود: سازماندهی اسناد منجر به خلق دانش جدید می‌شود و محتوای اطلاعاتی را برای دانشگاه‌ها آماده می‌کند. به همین دلیل، به دانشجویان و پژوهشگران توصیه می‌کنیم که با مراجعه به اسناد، حافظه تاریخی را در حوزه‌های مختلف مانند صنعت، مشاهیر، فرهنگ، سیاست، اجتماع، کشاورزی و ... بررسی کنند.
به گفته زارعی، با نگاهی به گذشته و بررسی پیشینه، می‌توان به آینده رسید و اسناد، پایگاه بسیار مهمی برای این امر هستند.
مدیر اسناد و کتابخانه ملی منطقه غرب کشور با تاکید بر اینکه همه مردم در ارائه سند سهیم هستند، گفت: حتی یک کشاورز هم می‌تواند سند ارائه دهد. سند ازدواج اطلاعات فرهنگی، مذهبی، اقتصادی و ادبیات یک منطقه را به ما می‌دهد.
وی از همه مردم دعوت کرد در شناسایی و اهدای اسناد به سازمان کمک کنند، چرا که این کمک به اطلاعات کتابخانه برای پژوهشگران است.
این مقام مسئول با اشاره به وجود واحد تاریخ شفاهی در سازمان اسناد و کتابخانه ملی، افزود: این واحد با افراد برجسته در حوزه‌های مختلف مصاحبه‌های عمیق برقرار می‌کند و تجربیات و زندگینامه آن‌ها را ثبت می‌کند.
وی اظهارکرد: این مصاحبه‌ها می‌توانند به سازماندهی، استفاده پژوهشگران و حتی تبدیل شدن به یک اثر فاخر کمک کنند. ما باید این اثر فاخر را به یک پژوهشگر و استاد دانشگاه واگذار کنیم تا دانش ضمنی به دانش مکتوب و صریح تبدیل شود.
زارعی با تاکید بر جایگاه کتابخانه ملی ایران به عنوان کتابخانه مادر، گفت: کتابخانه ملی مسئول سازماندهی اطلاعات و تطبیق استانداردهای سازماندهی اطلاعات با استانداردهای بین‌المللی است و سایر کتابخانه‌ها اطلاعات خود را از کتابخانه ملی دریافت می‌کنند.
مدیر اسناد و کتابخانه ملی منطقه غرب کشور با اشاره به فهرست‌نویسی توضیحی و تحلیلی در کتابخانه ملی، افزود: کتاب‌ها ابتدا به کتابخانه ملی آورده می‌شوند و پس از فهرست‌نویسی توصیفی، اطلاعات آن‌ها در اختیار سایر کتابخانه‌ها قرار می‌گیرد.
وی با بیان اینکه یکی از وظایف کتابخانه ملی، شناسایی و احصای تمام منابع اطلاعاتی منتشر شده در ایران و توسط ایرانیان در خارج از کشور است، اظهارکرد: همه ناشران موظف هستند قبل از انتشار کتاب، شناسنامه آن را از کتابخانه ملی دریافت کنند.
زارعی با تاکید بر اهمیت شناسنامه کتاب، گفت: کتابی که شناسنامه نداشته باشد، هویت ندارد. شناسنامه کتاب شامل مشخصات نویسنده، مترجم، رده‌بندی موضوعی و ... است.
وی با اشاره به اینکه بسیاری از کتاب‌های نفیس و نسخ خطی در طول جنگ‌ها و حوادث دیگر از ایران به تاراج رفته‌اند، خاطرنشان کرد: یکی از وظایف کتابخانه ملی، شناسایی و احضار این کتاب‌ها و بازگرداندن آن‌ها به داشته‌های ملی است.
این مقام مسئول با بیان اینکه نسخ خطی هنگام ورود به کتابخانه ملی، حال خوبی ندارند، گفت: این نسخه‌ها به بخش مرمت منتقل می‌شوند و پس از گندزدایی و رفع آسیب‌ها، در شرایط ایمنی نگهداری می‌شوند.
وی با اشاره به اینکه نسخه‌های اصلی خطی در مخازن نگهداری می‌شوند، تصریح کرد: برای دسترسی پژوهشگران، نسخه‌های اسکن شده و دیجیتالی آن‌ها در اختیارشان قرار می‌گیرد.
زارعی با تاکید بر اهمیت شرایط نگهداری اسناد و نسخ خطی، گفت: دما، رطوبت و مسائل بهداشتی در مخازن نگهداری اسناد به طور کامل کنترل می‌شود.
وی با اشاره به فعالیت طیف گسترده‌ای از متخصصین در کتابخانه ملی، اظهار کرد: ما به دنبال گسترش فضاهایی هستیم که در حال حاضر در حال انجام است.
مدیر اسناد و کتابخانه ملی منطقه غرب کشور از همه پژوهشگران دعوت کرد که پایان‌نامه‌های خود را در پایگاه اطلاعات علمی ثبت کنند، چرا که هر چقدر اطلاعات در پایگاه کتابخانه ملی ثبت شود، میزان استناد و دسترسی‌پذیری به آن بیشتر خواهد بود.
زارعی با بیان اینکه ارزشیابی، مرحله‌ایست که متخصصان فهرست‌نویسی انجام می‌دهند، گفت: هدف ما ذخیره‌سازی صرف اطلاعات نیست، بلکه سازماندهی، ذخیره‌سازی، حفظ و امنیت آن‌ها و در عین حال، اشاعه اطلاعات و دسترسی‌پذیری اطلاعات برای نسل حاضر و آینده است.
وی با بیان اینکه کتابخانه ملی امکان دسترسی به منابع اطلاعاتی را برای مناطق محروم فراهم کرده است، تصریح کرد: اگر در یک روستا، فرد کتابخوانی وجود داشته باشد، ما درخواست‌ها را دریافت و منابع اطلاعاتی را به صورت رایگان ارسال می‌کنیم.
زارعی با اشاره به صدور شابک برای کتاب‌ها، گفت: تمام کتاب‌های عمومی و دانشگاهی در بین‌الملل و ملی دارای شابک هستند و از طریق آن قابل جستجو هستند.
وی امحای اسناد دولتی را به معنای از بین بردن حافظه تاریخی دانست و تاکید کرد: طبق ماده ۵۴۴ قانون مجازات اسلامی، این عمل جرم است.
در پایان این نشست خبری، زارعی از اهدای ۶ جلد کتاب قدیمی، ۱۰۰ قطعه عکس، ۱۱۷۰ سند، ۶۵ نشریه، ۶ عکس و ۱۵۰ مجموعه آلبوم به کتابخانه ملی خبر داد.
انتهای پیام
نظرات