به گزارش ایسنا، سعیدرضا عاملی، عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی امروز در همایش ملی هوش مصنوعی «فرهنگ و رسانه» با تأکید بر اهمیت هوش مصنوعی در تحولات رسانه‌ای و فرهنگی، اظهار داشت: هوش مصنوعی ظرفیت‌های محاسباتی و رویایی برای خلق رسانه جدید و تقویت فرهنگ الهی دارد.

وی با بیان اینکه می توان در قالب چهار مؤلفه، پیوند میان هوش مصنوعی، رسانه و فرهنگ را تبیین کرد، افزود: سه ظرفیت و سه آسیب در این زمینه وجود دارد که به‌طور خلاصه به آن‌ها اشاره خواهم کرد.

درک قابلیت‌های هوش مصنوعی با درک ساختار مغز انسان

این استاد دانشگاه با اشاره به شباهت‌های ساختاری میان مغز انسان و هوش مصنوعی خاطرنشان کرد: برای درک عمیق‌تر قابلیت‌های هوش مصنوعی، ابتدا باید ظرفیت‌های مغز انسان را بشناسیم. مغز انسان دارای ۶۹ میلیارد عنصر در غشاء و ۱۶ میلیون عنصر پیرامونی است که در تعامل با یکدیگر، بیش از ۱۰۰ تریلیون ارتباط ایجاد می‌کنند. هوش مصنوعی بر مبنای شبیه‌سازی همین سازوکارها عمل می‌کند.

عاملی ادامه داد: مدل‌های زبانی بزرگ، از ۷۰۰ میلیارد تا یک تریلیون متغیر را برای پاسخ‌گویی، ترکیب و پردازش اطلاعات به کار می‌گیرند. این یعنی هوش مصنوعی، تراکمی از داده‌های انسانی در سطح جهانی را در اختیار دارد و در عملکرد، قابلیت‌هایی فراتر از انسان از خود نشان می‌دهد.

رسانه جدید، رسانه ریاضی است

وی با تأکید بر ریاضی‌مبنا بودن رسانه‌های نوین گفت: رسانه جدید، رسانه ریاضی است. تفاوت نور دیجیتال با نور آنالوگ نیز در همین نکته نهفته است؛ نور آنالوگ، نوری شیئی است، درحالی‌که نور دیجیتال با پردازش ریاضی معنا پیدا می‌کند. این پردازش ریاضی، توانایی‌های رسانه جدید را چندین برابر کرده است.

عاملی در ادامه افزود: برون‌رفت‌های رسانه‌های نوین به‌مراتب خیره‌کننده‌تر از رسانه‌های سنتی هستند. این رسانه‌ها می‌توانند خلاقیت و تنوع رویایی ایجاد کنند، چراکه ذهن انسان موجودی رویابین است که پیش از هر پدیده‌ای جهانی شده است.

ادغام فراگیر؛ همه چیز در همه چیز

این عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی با اشاره به ویژگی دوم رسانه‌های نوین بیان کرد: ادغام همه چیز در همه چیز یکی از ویژگی‌های برجسته رسانه‌های نوین است. برخلاف صنعت که تولیدی تک‌نگارانه دارد، اکنون با یک شبکه خوشه‌ای مواجه هستیم که همه عناصر با هم در تعامل‌اند. اگر منطقی بر این درهم‌تنیدگی حاکم نباشد، می‌تواند موجب آشوب و گم‌گشتگی انسان در جهان شود.

خلاقیت مولد و هوش مصنوعی عمومی

وی با اشاره به خصلت سوم رسانه‌های نوین گفت: قدرت خلاقیت مولد از ویژگی‌های مهم هوش مصنوعی است. هوش مصنوعی عمومی، برترین سطح هوش موجود در جهان است که می‌تواند در تراز توانایی‌های انسانی کنش و واکنش داشته باشد.

عاملی افزود: هوش مصنوعی قادر است الگوریتم‌هایی متکثر و متنوع تولید کند؛ الگوریتم‌هایی که ریشه در سنت علمی ایران دارند و از دستاوردهای خوارزمی نشأت گرفته‌اند. این هوش با بهره‌گیری از میلیاردها سیناپس و متغیر، قابلیت‌های تازه‌ای را خلق می‌کند.

سیالیت رویایی و زمان مجازی

او چهارمین خصلت را سیالیت رویایی دانست و گفت: در جهان ارتباطات نوین، دیگر هیچ تولیدی در انزوا نیست. همه تولیدات در پیوند با یکدیگر قرار گرفته‌اند. زمان در فضای مجازی مفهومی همزمان و پویا دارد؛ چراکه فاصله و حرکت حذف شده است.

عاملی افزود: پنجمین ویژگی هوش مصنوعی، تابع بودن آن از قانون زمان مجازی است. این بدان معناست که می‌تواند زمان را هم به عقب و هم به جلو حرکت دهد. این ویژگی، امکان خلاقیت‌های رسانه‌ای رویایی را فراهم می‌کند.

این مقام فرهنگی تأکید کرد: برای بهره‌گیری صحیح از این ظرفیت‌های شگفت‌انگیز، نیازمند درک عمیق، تدوین سیاست‌های دقیق و نظارت مؤثر بر حوزه هوش مصنوعی هستیم تا این ابزار در جهت ارتقای فرهنگ الهی به‌کار گرفته شود.

هوش مصنوعی می‌تواند بهشت رسانه‌ای خلق کند

عضو شورای عالی انقلاب فرهنگی، با اشاره به قابلیت‌های نوظهور هوش مصنوعی در ایجاد تحولات عمیق رسانه‌ای و فرهنگی، تأکید کرد: هوش مصنوعی می‌تواند بهشت رسانه‌ای خلق کند؛ فضایی آرمانی و مهدوی که بازنمایی‌کننده آرمان‌های بزرگ و دست‌نیافتنی تلقی‌شده در قالب واقعیت مجازی، واقعیت گسترده، متاورس و سایر فناوری‌های نوین باشد.

وی در توضیح سه قابلیت کلیدی هوش مصنوعی اظهار داشت: نخستین مزیت، توانایی هوش مصنوعی در تبدیل و بازنمایی آرمان‌های الهی به واقعیت رسانه‌ای است؛ اگرچه در فیلم‌های تاریخی مانند زندگی حضرت موسی، حضرت عیسی یا پیامبر اسلام (ص) نیز به بازنمایی پرداخته‌ایم، اما آنچه در اینجا متمایز است، امکان بازنمایی مسیر زندگی با تمام پیچیدگی‌ها و ظرافت‌های آن در بسترهای هوشمند و تعاملی است.

از رسانه تبعیض‌آمیز به رسانه عدالت‌گرا

عاملی با تأکید بر اهمیت عدالت در گفتمان اسلامی و جهانی افزود: دومین قابلیت هوش مصنوعی، تبدیل رسانه تبعیض‌آمیز به رسانه عدالت‌گراست. عدالت مفهومی پذیرفته‌شده از سوی تمامی انسان‌هاست و وابسته به دین خاصی نیست. رسانه هوشمند، رسانه‌ای مقطعی یا محدود به یک مکان نیست. برخلاف ساختار سنتی رسانه‌ها که با مدیریت متمرکز اداره می‌شوند، در اینجا هوش از فضا دریافت می‌کند و متناسب با نیاز محیط واکنش نشان می‌دهد.

وی ادامه داد: در این بستر، مفهوم خبر نیز دگرگون می‌شود. خبر دیگر صرفاً گزارش یک امر محقق‌شده نیست، بلکه به عنصری زنده و پویا تبدیل می‌شود که هم‌زمان در چند بُعد و مکان اتفاق می‌افتد.

خلق رسمی رسانه‌ای بر اساس الگوریتم‌های اولویت‌دار

سومین ظرفیت مورد اشاره عاملی، خلق رسمی و هدفمند رسانه هوشمند بود. او توضیح داد: رسانه هوشمند نسبت به کدها و الگوریتم‌های دارای اولویت حساس است. ما می‌توانیم اولویت‌های فرهنگی و اجتماعی را به الگوریتم‌هایی تبدیل کنیم که مسیر رسانه را به‌سوی اهداف درست هدایت کنند.

سه چالش اساسی در برابر هوش مصنوعی

عاملی  با اشاره به چالش های جدی در حوزه هوش مصنوعی، هشدار دادکه هوش مصنوعی می‌تواند بر اساس اهداف شیطانی طراحی شود و در فرایندهای حساس مانند نظام بانکی یا حکمرانی الکترونیک اختلال ایجاد کند. این هوش توانایی بالایی در دست‌کاری، نفوذ و ایجاد فاصله در ساختارهای موجود دارد.

وی ادامه داد: با خودکار شدن بسیاری از مشاغل ـ که پیش‌بینی می‌شود حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد آن‌ها در آینده نزدیک حذف شوند ـ انسان از فرایندهای ارتباطی کنار گذاشته می‌شود. این وضعیت منجر به تضعیف توانمندی‌های انسانی و شکل‌گیری زیستی منفعل خواهد شد که خطرات فرهنگی و اجتماعی بسیاری به همراه دارد.

عاملی بیان کرد: در اندیشه اسلامی، ارزش عمل وابسته به نیت است. خودکار شدن بیش از حد فرایندها، نیت را از صحنه حذف می‌کند. باید دقت کنیم که چه چیزی را خودکار می‌کنیم و چه چیزی باید انسانی باقی بماند. طبیعت‌زدایی از فرهنگ مسیری خطرناک است که می‌تواند زیست انسانی را دچار گسست کند.

وی گفت: هوش، امتداد خلق خداست؛ هوش مصنوعی نیز بخشی از این امتداد الهی است. باید با تکیه بر منطق الهی، مسیر بهره‌گیری از این فناوری را تنظیم کنیم.

انتهای پیام