کاهش نرخ ارز، سیاست‌های انقباضی پولی دولت، ابهامات ناشی از مذاکرات بین‌المللی، ضعف نظارت در نظام توزیع و انحصار واردات به‌وسیله چند فعال عمده، از جمله دلایلی است که کارشناسان و فعالان صنفی برای تحلیل وضعیت فعلی بازار بر آن تأکید دارند. باتوجه به روند نزولی، قیمت برخی اقلام مانند لوبیا چیتی به‌دلیل وجود حباب قیمتی و سیاست‌های غیرکارشناسی بوده و ثبات یا کاهش قیمت در برخی محصولات، نشانه بهبود وضعیت بازار نیست، بلکه نتیجه رکود، کمبود نقدینگی و نبود برنامه‌ریزی دقیق در زنجیره تأمین است. حال، تا زمانی که وزارت جهاد کشاورزی به آمار واقعی تولید و مصرف داخلی دسترسی نداشته باشد، نمی‌توان راهکار عملیاتی برای مدیریت بازار ارائه داد. از سوی دیگر، نبود الگوی کشت منسجم و مشخص برای هر منطقه و بی‌توجهی به آمایش سرزمین باعث شده تولید داخلی از حالت اقتصادی خارج شود و ایران که زمانی صادرکننده حبوبات بود، به واردکننده عمده تبدیل شود. در این میان، انحصار در روند ثبت سفارش واردات به‌وسیله برخی گروه‌ها، موجب شده رقابت سالم از بازار حذف شود و همین موضوع نیز بر افزایش غیرمنطقی قیمت‌ها و ایجاد نابرابری در توزیع نقش داشته است. در نتیجه بازار حبوبات نیازمند دخالت مؤثر دولت، شفاف‌سازی نظام آماری و بازتعریف سیاست‌های حمایتی در بخش تولید و توزیع است تا از فشار بر معیشت خانوارهای ایرانی کم شود.
سیدمسعود بحق، رئیس اتحادیه برنج و خواروبار اصفهان در خصوص وضعیت فعلی بازار حبوبات که یک فاز رکودی به خود گرفته است، به ایسنا می‌گوید: نه‌تنها این صنف، بلکه دیگر اصناف نیز دچار این چالش شده‌اند که این رکود بیشتر ناشی از سیاست‌هایی است که به موضوع مذاکرات باز می‌گردد، همچنین کاهش نرخ دلار انتظار کاهش بیشتر قیمت اجناس در بازار را بیشتر می‌کند.
وی می‌افزاید: سیاست‌های انقباضی پولی که دولت در ماه‌های گذشته اتخاذ کرده است(این سیاست‌ها به شکل اصولی خود را هفت تا هشت ماه بعد در بازار نشان می‌دهند)، درحال‌حاضر در آن بازه زمانی قرار داریم که به موجب آن ماهیت بازار در شرایط فعلی رکودی است.
رئیس اتحادیه برنج و خواروبار اصفهان درباره لوبیا(لوبیا چیتی) که قیمت آن درحال‌حاضر کاهش پیدا کرده است، بیان می‌کند: کشاورزان برای تأمین هزینه‌هایی همچون آماده‌سازی زمین، خرید بذر، سم، کود و دیگر ملزومات شروع به فروش بار خود کرده‌اند تا علاوه‌بر تأمین مالی قادر به کشت، برداشت و ارائه آن به بازار در مهر سال جاری باشند. فاز رکودی و موضوع مذاکرات موجب کاهش قیمت حبوبات از جمله لوبیا چیتی شده است.
بحق درباره قیمت عمده حبوبات مطرح می‌کند: قیمت عمده‌فروشی لوبیا چیتی خارجی ۲۷۰هزار تومان و نوع داخلی آن حدود ۳۰۰هزار تومان است و این درحالی است که قیمت‌ها تا ۵۰هزار تومان کاهش پیدا کرده‌اند.
وی می‌افزاید: قیمت حدودی عمده دیگر اجناس ازجمله لوبیا سفید۲۲۰هزار تومان(بدون تغییر نسبت به دوماه گذشته)، لوبیا قرمز ۱۵۰ هزار تومان(حدود ۱۵هزار تومان کاهش)، لوبیا چشم‌بلبلی ۱۳۰ هزار تومان(بدون تغییر)، ماش خارجی(وارداتی) ۱۱۵هزار تومان و داخلی ۱۲۰هزار تومان(بدون تغییر)، عدس درشت(دو نوع روس و کانادایی موجود است)عدس روس ۱۰۰هزار تومان و کانادایی ۱۱۵هزار تومان، لپه ۱۴۵هزار تومان(کاهش ۲۰هزار تومانی)، نخود ۱۰۸هزار تومان(کاهش هفت تا هشت هزار تومانی) و لوبیا کشاورزی(لوبیای مله‌ای) ۲۸۰هزار تومان(کاهش ۴۰هزار تومانی) است.
رئیس اتحادیه برنج و خواروبار اصفهان در خصوص علت کاهش و ثبات برخی از اقلام می‌گوید: علت اصلی کاهش قیمت برخی اقلام لوبیاچیتی و لوبیاقرمز، حباب قیمتی و رشد خارج از قواعد اقتصادی است در مقابل اقلامی نظیر عدس وارداتی که قیمت آن‌ها از ابتدا معادل‌تر و بدون حباب بوده است، تغییر قیمت خاصی نداشته‌اند.
بحق مطرح می‌کند: تا زمانیکه جهاد کشاورزی به مقدار تولید دسترسی نداشته باشد، نمی‌توان راهکار مؤثری ارائه داد، چراکه آمار غلط، منتهی به کار غلط و نتیجه غلط خواهدشد.
وی ادامه می‌دهد: تا زمانی که وزارت جهاد کشاورزی راهکار مشخص و اجرایی ارائه ندهد، نمی‌توان انتظار بهبود وضعیت را داشت، چراکه وزرات جهاد باید ابتدا به‌طور دقیق بررسی کند که سطح زیر کشت هر محصول چقدر بوده و اگر سطح زیرکشت پایین است، آن را افزایش دهد، اگر کشت آن محصول صرفه اقتصادی ندارد، به‌روشنی اعلام کند و محصول جایگزین را پیشنهاد دهد. ضروری است، جهاد به موضوع آمایش سرزمین بپردازد و براساس ظرفیت‌های منطقه‌ای، الگوی کشت مناسب ارائه دهد.
رئیس اتحادیه برنج و خواروبار اصفهان اظهار می‌کند: وزارت جهاد کشاورزی باید به‌صورت شفاف اعلام کند که میزان تولید داخلی کشور از یک محصول چه میزان و مصرف کشور چقدر است و چه میزان نیاز به واردات وجود دارد که هیچ‌یک از این اقدامات به‌وسیله جهاد کشاورزی به‌طور جدی دنبال نمی‌شود.
بحق با بیان اینکه ایران در گذشته یکی از صادرکنندگان حبوبات بوده، اما امروز به واردکننده این محصولات تبدیل شده است، متذکر می‌شود: یکی از عوامل اصلی در کاهش تولید داخلی حبوبات کم‌آبی است، اما می‌توان با مدیریت منابع و بهره‌گیری هوشمندانه از اراضی دیم، تا حدی تولید را افزایش داد؛ البته نباید نقش محدودیت‌های آبی را در این زمینه نادیده گرفت. در بُعد خارجی نیز مشکلاتی ازجمله ثبت سفارش‌ها وجود دارد که این روند به‌صورت ناعادلانه میان واردکنندگان توزیع می‌شود. برخی از افراد با تشکیل تشکل‌ها و انجمن‌های خاص، انحصار ثبت سفارش‌ها را در اختیار گرفته و امکان رقابت سالم را از دیگر فعالان این حوزه سلب می‌کنند.
وی ادامه می‌دهد: یکی از دلایل اصلی نرسیدن قیمت‌ها به سطح واقعی، محدود بودن واردات به دست چند واردکننده عمده است، این افراد با در اختیار داشتن سهم عمده‌ای از بازار، نقش اصلی در قیمت‌گذاری دارند و در نتیجه این تمرکز، قیمت‌ها به‌طور غیرمنطقی افزایش پیدا می‌کند. برای حل این مشکل راهکارهایی وجود دارد، اگر موضوع واردات این کالاها به‌ویژه اقلامی مانند حبوبات، برای دولت اهمیت دارد، می‌تواند وارد عمل شود؛ به این صورت که دولت بار وارداتی این افراد را خریداری کرده و از طریق فروشگاه‌های زنجیره‌ای و شبکه‌های توزیع، به‌طور مستقیم به دست مصرف‌کننده برساند تا از ایجاد واسطه‌های متعدد و افزایش قیمت جلوگیری شود، اما اگر دولت درحال‌حاضر این موضوع را حیاتی تلقی نمی‌کند، حداقل باید از طریق نهادهای نظارتی، روند توزیع و قیمت‌گذاری را به‌دقت رصد کند تا اطمینان حاصل شود که کالاها با قیمت منطقی به دست مصرف‌کننده می‌رسند. در این میان، وزارت جهاد کشاورزی نیز وظایف و مسئولیت‌هایی دارد که باید برای بهبود نظام توزیع و کاهش نواقص موجود، اقدامات مؤثری انجام دهد تا معیشت و سفره مردم از نوسانات و ناکارآمدی‌ها آسیب نبیند.
انتهای پیام
نظرات