به گزارش ایسنا آلودگی پلاستیک، تأثیرات مرگبار بحران‌های سه‌گانه زمین را تشدید می‌کند که شامل بحران تغییرات اقلیمی، بحران طبیعت و از بین رفتن زمین و تنوع زیستی و بحران آلودگی و زباله می‌شود. در سطح جهان تخمین زده شده که سالانه ۱۱ میلیون تن زباله پلاستیکی به اکوسیستم‌های آبی نشت می‌کند، در حالی که میکروپلاستیک‌ها به دلیل استفاده از پلاستیک در محصولات کشاورزی، از فاضلاب و محل‌های دفن زباله در خاک جمع می‌شوند.
اگرچه آلودگی پلاستیکی یک نگرانی عمده است اما یکی از قابل حل‌ترین چالش‌های زیست‌محیطی امروز نیز هست که راه‌حل‌های واضحی برای آن وجود دارد. به همین خاطر سازمان ملل در روز جهانی محیط زیست سال جاری بر لزوم پایان دادن به آلودگی‌های پلاستیکی تاکید می‌کند. روز جهانی محیط زیست از سوی برنامه محیط زیست سازمان ملل متحد (UNEP) رهبری و از سال ۱۹۷۳ سالانه برگزار می‌شود و به بزرگترین بستر جهانی برای اطلاع‌رسانی در مورد محیط زیست تبدیل شده است. سال جاری این کمپین با الهام گرفتن از طبیعت و نمایش راه‌حل‌های دنیای واقعی، افراد، سازمان‌ها، صنایع و دولت‌ها را به اتخاذ شیوه‌های پایدار که باعث تغییر سیستماتیک می‌شوند، تشویق می‌کند.
روز جهانی محیط زیست امسال دقیقاً دو ماه قبل از آن فرا می‌رسد که کشورها دوباره برای ادامه مذاکره در مورد یک معاهده جهانی برای پایان دادن به آلودگی پلاستیک گرد هم آیند.
کیسه‌ها و بطری‌های پلاستیکی بلای جان محیط زیست
کیسه‌های پلاستیکی و بطری‌های پلاستیکی دو نمونه از پرمصرف‌ترین محصولات پلاستیکی هستند. کیسه‌های پلاستیکی علاوه بر آلودگی بصری، خسارات جبران‌ناپذیری به اکوسیستم‌های طبیعی وارد می‌کند. این کیسه‌ها به‌راحتی توسط باد جابه‌جا و در سطح طبیعت پخش می‌شود. پیش‌تر تحقیقات نشان داده بود ۹۰ درصد پرندگان دریایی مواد پلاستیکی بلعیده‌اند، به‌طوری که احتمالا حداقل بخشی از آن در بدن این حیوانات باقی‌مانده است. این تحقیقات که در نشریه «پی ان ای اس» منتشر شده بود، اشاره می‌کند که احتمالا تا سال ۲۰۵۰ می‌توان در هر لاشه پرنده یک قطعه پلاستیک پیدا کرد.
کیسه‌های پلاستیکی علاوه بر آسیب مستقیم به محیط زیست، وارد خاک و با کاهش کیفیت خاک، مانع از رشد گیاهان می‌شود همچنین ریزپلاستیک‌ها که در نتیجه تجزیه پلاستیک‌ها تولید شده، وارد زنجیره غذایی انسان و حیوانات می‌شوند و مشکلاتی نظیر اختلالات هورمونی و آسیب‌های دیگری را ایجاد می‌کند.
بطری پلاستیکی نیز به دلیل سبکی، دوام بالا، دسترسی آسان و قیمت ارزان بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. براساس گزارش‌ها، روزانه میلیون‌ها بطری پلاستیکی در سراسر جهان مصرف و دور ریخته می‌شود. این زباله‌ها به دلیل ساختار شیمیایی خود به سختی تجزیه می‌شوند و در طبیعت باقی می‌مانند.
طبق تحقیقات، مدت‌زمان لازم برای تجزیه یک بطری پلاستیکی در شرایط طبیعی ممکن است تا ۴۰۰۰ سال طول بکشد. این امر نشان می‌دهد که یک بطری دورریخته‌شده امروزی ممکن است تا هزاران سال آینده همچنان در محیط باقی بماند و به یک تهدید جدی برای اکوسیستم‌های طبیعی تبدیل شود.
راهکارهای کاهش مصرف پلاستیک
با توجه به اثرات مخرب پلاستیک، اقداماتی برای سامان دادن به آن شده است. یکی از این اقدامات آیین‌نامه کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی در سال ۱۴۰۱ تدوین شد اما در زمان اجرای آن، موانعی به وجود آمد که مانع عملیاتی شدن این سیاست شد علاوه بر آن اقداماتی مقطعی مانند ممنوعیت توزیع کیسه پلاستیکی درفروشگاه‌های زنجیره‌ای در هفته زمین سال گذشته انجام شد.
از سوی دیگر در سال‌های اخیر، کمپین‌های متعددی با شعارهایی ماند «نه به کیسه پلاستیکی» به راه افتاد. با این حال تأثیر این کمپین‌ها در کاهش مصرف کیسه‌های پلاستیکی به نظر محدود بوده است که عدم پیگیری مستمر، نبود زیرساخت‌های مناسب و فرهنگ‌سازی ناکافی از جمله عواملی هستند که مانع از موفقیت کامل این برنامه‌ها شده‌اند.
برای کاهش مصرف کیسه‌ها و بطری‌های پلاستیکی در ایران، باید اقدامات مشخصی اجرا شود. نخستین گام، فرهنگ‌سازی و آموزش عمومی است. رسانه‌ها، مدارس و دانشگاه‌ها باید به‌طور مداوم درباره مضرات آن‌ها اطلاع‌رسانی کنند. افزایش آگاهی مردم، اولین و مهم‌ترین راهکار در تغییر الگوی مصرف است البته باید جایگزین مناسبی نیز از سوی نهادهای متولی معرفی شود. در این زمینه به نظر می‌رسد تولید و عرضه کیسه‌های پارچه‌ای یا زیست‌تخریب‌پذیر با قیمت مناسب به جای کیسه‌های پلاستیکی می‌تواند مردم را به استفاده از این محصولات ترغیب کند علاوه بر آن مردم به استفاده از بطری‌های چندبار مصرف تشویق شوند، اگر چه که یکی دیگر از اقدامات ضروری، توسعه زیرساخت‌های بازیافت در کشور است چراکه می‌تواند از حجم زباله‌های پلاستیکی بکاهد.
بیشتر بخوانید:
یک بطری آب به قیمت جان محیط زیست
مصرف کیسه‌های پلاستیکی؛ چالش‌ها و راهکارها
از اجرای آیین‌نامه ممنوعیت توزیع رایگان کیسه پلاستیکی چه خبر؟
ممنوعیت توزیع کیسه پلاستیکی درفروشگاه‌های زنجیره‌ای
انتهای پیام
نظرات