به گزارش ایسنا، در حالی‌که ایران درگیر بحران کم‌آبی و تنش‌های اقلیمی روزافزون است، مفهوم «کشت فراسرزمینی» بیش از گذشته به عنوان راهکاری استراتژیک برای تأمین امنیت غذایی و پایداری منابع مطرح می‌شود. این راهبرد که با عنوان «واردات آب مجازی» نیز شناخته می‌شود، به معنای واردات محصولاتی است که در تولید آن‌ها در کشور میزبان، مقدار زیادی آب مصرف شده، اما در کشور واردکننده، بدون تحمیل فشار بر منابع آبی داخلی، مورد استفاده قرار می‌گیرند.

در واقع، با انتقال تولید کالاهای پرمصرف آبی به سرزمین‌هایی با منابع غنی‌تر و اقلیم مناسب‌تر، کشورهایی مانند ایران می‌توانند بدون اتکا به ذخایر محدود خود، بخشی از نیازهای استراتژیک غذایی را تأمین کنند. با توجه به شرایط اقلیمی شکننده ایران، سیاست‌گذاری هدفمند در حوزه کشت فراسرزمینی می‌تواند نه‌تنها ضامن امنیت غذایی، بلکه راهکاری برای عبور از بحران منابع آب و توازن در واردات نهاده‌های کشاورزی و پروتئینی باشد.

در بحران‌های ژئوپلیتیکی و به‌ویژه در شرایط جنگ، یکی از نخستین و مؤثرترین اهرم‌های فشار علیه کشورها، هدف قرار دادن زنجیره تأمین غذاست. محدودیت در واردات کالاهای اساسی، تحریم‌های غذایی، مختل شدن مسیرهای حمل‌ونقل، یا حتی نابودی زیرساخت‌های تولید داخلی، می‌توانند یک ملت را در برابر کمبود شدید مواد غذایی و نارضایتی عمومی آسیب‌پذیر کنند.

اینجاست که کشت فراسرزمینی، فراتر از یک ابزار اقتصادی، به عنوان راهبردی دفاعی برای حفاظت از امنیت غذایی اهمیت پیدا می‌کند. با سرمایه‌گذاری هوشمندانه در کشورهای دارای منابع غنی آب، خاک و اقلیم مساعد، می‌توان بخشی از نیازهای حیاتی کشور را در خارج از مرزها تولید و در شرایط اضطراری به‌سرعت تأمین کرد. به عبارتی، کشت فراسرزمینی نه‌تنها از فشار بر منابع داخلی می‌کاهد، بلکه به کشور امکان می‌دهد در زمان تحریم یا جنگ، از وابستگی کامل به تولید داخلی یا واردات از کشورهای غیرهمسو رها شود. این مدل می‌تواند یک «پشتوانه استراتژیک غذایی» در زمان بحران ایجاد کند و قدرت چانه‌زنی دیپلماتیک کشور را نیز افزایش دهد.

پیمان عالمی - رئیس اتاق اصناف کشاورزی - در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اهمیت کشت فراسرزمینی در شرایط فعلی کشور اظهار کرد: کشت فراسرزمینی به ارتباطات دیپلماتیک و سیاسی کشور وابسته است؛ در حالی‌که از نظر ظرفیت و پتانسیل انسانی، نیروهایی که توانایی انجام این نوع کشت را داشته باشند، در کشور وجود دارد و آنچه اکنون اهمیت دارد، بررسی و رصد سیاست‌های دیپلماتیک و روابط ما با کشورهایی است که ظرفیت انجام کشت فراسرزمینی در آن‌ها فراهم است.

وی افزود: با توجه به بحران سیاسی و جنگی موجود در کشور، همچنین شرایط اقلیمی داخلی، موضوع کشت فراسرزمینی برای ما اهمیت دوچندان دارد و آماده‌ایم با برنامه‌ریزی مناسب از این ظرفیت به نحو احسن استفاده کنیم. البته یکی از چالش‌های این حوزه، مسئله حمل و نقل است که می‌تواند مانعی برای انتقال محصولات به داخل کشور باشد. این موضوع نیز به شرایط سیاسی و ارتباطات ما با کشورهای هدف بستگی دارد و باید دید آن کشورها تا چه اندازه اجازه و شرایط لازم برای انتقال محصولات را فراهم می‌کنند.

عالمی ادامه داد: در بحث کشت فراسرزمینی، موضوعاتی مانند حمل و نقل، گمرک، چگونگی انتقال نهاده‌ها و محصولات به داخل کشور و میزان همکاری آن کشورها با ما، همگی تحت تأثیر روابط سیاسی و مواضع آن‌هاست. برخی کشورها ممکن است ارتباطاتشان با ما تقویت شود و برخی دیگر به دلیل مواضع خاص یا تحت‌تأثیر استعمار، از همکاری عقب‌نشینی کنند. بنابراین ما باید بر اساس ارزیابی مواضع این کشورها، سیاست‌های خود را تنظیم، تعدیل و متناسب با شرایط آن‌ها، برنامه‌ریزی کنیم.

وی با بیان اینکه باید در انتخاب کشور هدف، هم بُعد جغرافیایی و هم ظرفیت کشت کالاهای استراتژیک در آن منطقه مدنظر قرار گیرد، تصریح کرد: هدف ما از کشت فراسرزمینی، در اولویت قرار دادن کالاهای استراتژیک است تا بتوانیم نیازهای غذایی کشور را در شرایط بحرانی پوشش دهیم. هرچند در شرایط موجود، شاید هنوز زود باشد که درباره کشورهای هدف به‌صورت شفاف اعلام نظر شود، اما لازم است با توجه به وضعیت سیاسی کشور، نشست‌ها و برنامه‌ریزی‌های جدیدی در این حوزه انجام شود.

رئیس اتاق اصناف کشاورزی افزود: ما باید با جدیت بیشتر نسبت به گذشته، یکپارچگی نظری و تطابق جدیدی در سیاست‌گذاری کشت فراسرزمینی ایجاد کنیم. اعلام تصمیمات اجرایی بدون بررسی‌های کارشناسی کافی ممکن نیست، اما نیاز به برنامه‌ریزی دقیق، پیش‌بینی‌های لازم و اصلاح سیاست‌ها کاملاً احساس می‌شود.

عالمی در پایان، در پاسخ به این پرسش که چه کالاهایی برای سرمایه‌گذاری در کشت فراسرزمینی مناسب‌تر هستند؟  گفت: اگر چه برای تولیدکننده، صرفه اقتصادی اهمیت دارد، اما ما باید سیاست‌ها را طوری تدوین کنیم که تولید کالاهای استراتژیک و ارزاق اصلی مردم، برای تولیدکننده هم توجیه اقتصادی داشته باشد. باید نقشه راهی مشخص طراحی شود تا فعالان این حوزه، ضمن بهره‌مندی اقتصادی، در تأمین امنیت غذایی کشور نیز نقش‌آفرینی کنند.

انتهای پیام