فرامرز عامل بردبار در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: در زمان گذشته که عکاسی از مرحله آنالوگ به دیجیتالی نرسیده بود، صداقت در امر عکاسی بالا بود و مردم نسبت به آن چیزی که به ثبت رسیده بود اعتماد داشتند حتی در بین عکاسان نیز در حین مواجهه آن‌ها با یک اثر با کیفیت مناسب در دسته‌بندی‌های مختلف از جمله سیاسی، اجتماعی، هنری و ... در واقعیت ثبت آن لحظه خاص دچار شک نمی‌شدند.

وی اضافه کرد: در عکاسی امروزی اخلاق بر عکس‌های ژانر مستند و تاریخی ما حاکم است. اگر بازه زمانی ۳۰ یا ۴۰ سال گذشته را مدنظر قرار دهیم، در برخورد با تصاویر ثبت شده از آن دوران واقعیت را حتی با وجود ضریب خطا قبول می‌کنیم پس شاید بتوان گفت حتی با وجود ویرایش‌های پس از ثبت عکس، تصاویر به دست آمده از دهه‌های گذشته دارای سندیت است..

عامل بردبار ادامه داد: در عکاسی امروزی عکاس با توجه به سبکی که در آن فعالیت می‌کند باید در چارچوب‌های اخلاقی قرار بگیرد. به عنوان مثال در عکاسی خبری می‌توانیم از ابزارهایی مثل برش عکس، تغییر شارپنس و کنتراست که به سندیت تصویر صدمه‌ای وارد نمی‌کند استفاده کنیم. باتوجه به پیشرفت تکنولوژی حتی اگر شناسنامه عکس حذف شود، خوشبختانه با وجود نرم‌افزارهای قدرتمند این امکان فراهم شده تا تغییراتی که خلاف قانون در عکس اعمال شده است مشخص شوند.

عکاسی راهی برای ثبت تصویری وقایع تاریخی

دبیر سابق عکس روزنامه قدس اظهار کرد: عکاسی بخش مهمی از هویت فردی و اجتماعی افراد را شکل می‌دهد و اگر به سبک عکاسی تاریخی نگاهی بندازیم که مردم نسبت به تصاویر موجود اعتماد داشته باشند باعث ماندگاری هرچه بیشتر عکس‌ها خواهد شد. به همین جهت می‌توان گفت که مورخان و عکاسان از لحاظ ثبت وقایع تاریخی به دو شیوه مکتوب و تصویری هم‌ردیف هستند. اگر چنانچه افرادی که در حوزه عکاسی خبری فعالیت دارند تمامی آن چیزی را که به ثبت رسانده‌اند را در قالب یک منسجم و دقیق آرشیو کنند، مجموعه بسیار مهم و باارزشی برای آیندگان و افرادی که تمایل دارند درباره فرهنگ ایران بیشتر بدانند، به جا خواهد ماند. در بحث تهیه و ساخت فیلم نیز آرشیو عکس‌های موجود از زمان‌های گذشته می‌تواند در طراحی فضا و صحنه راهگشا باشد تا تصویر دقیق‌تری نسبت به سوژه‌ای که مربوط به زمان حال نیست نیز ارائه دهند.

عامل بردبار با بیان اهمیت عکاسی خبری ادامه داد: بنا به عقیده من عکس یک رسانه بسیار قوی است که جدای از تاثیرات فرهنگی و اجتماعی بر جامعه می‌تواند باعث تحولات مهم شود. در جریان جنگ آمریکا و ویتنام عکسی از وقوع یک اعدام خیابانی منتشر شد که باعث برانگیخته شدن احساسات جامعه آمریکا و اعلام خبر شکست از سوی دولتمردان آمریکایی در پی فشارهای شدید سیاسی شد. هنگام وقوع مسائلی از این قبیل حتما لازم نیست عکسی که تهیه می‌شود از استاندارهای فنی برخوردار باشد و با توجه به دسترس بودن دوربین‌های گوشی همراه امکان بازتاب واقعیت از سوی افراد عادی و آماتور فراهم است. در جریان جنگ غزه اگر انتشار تصاویر مستند و خبری همراه با اعمال فشارهای سیاسی و محدودیت نباشد واکنش جامعه جهانی را در پی خواهد داشت.

وی با بیان اینکه عکاسی تاریخی می‌تواند تلنگری بر حافظه جمعی هر جامعه شود، خاطرنشان کرد: در برخی موارد انتشار یک عکس تاریخی منجر به احیای حافظه مشترک مردم می‌شود که ممکن است آن ‌را به فراموشی سپرده باشند. درحال حاضر که با مشکلات کمبود برق و آب روبه‌رو هستیم اگر نگاهی به عکس‌هایی از حدودا ۲ دهه قبل بیندازیم متوجه می‌شویم که زنگ خطر کمبود منابع از همان دوران به صورت تصویری به صدا درآمده بود.

عکس ابزاری مؤثر در فرهنگ‌سازی‌ است حتی اگر عوامل آن ناشناخته بمانند

عامل بردبار همچنین در خصوص فرهنگ‌سازی از طریق عکاسی گفت: اگر یک عکس به عنوان رسانه بتواند تاثیرگذار باشد عکاسان نیز از جایگاه بالاتری برخوردار خواهند شد، حتی اگر مردم نسبت به این موضوع آگاه نباشند. البته که این موضوع تنها به حرفه عکاسی ختم نمی‌شود و اگر یک فیلم به موفقیت دست پیدا کند ممکن است عوامل فیلم و دستاوردهای آن برای مردم تاحدی ناشناخته باقی بماند. اگر اعتقاد داشته باشیم که عکس یک رسانه قدرتمند است این امکان را فراهم می‌آورد که در جامعه باعث فرهنگ‌سازی شود.

این عکاس پیشکسوت افزود: برخی افراد با هدف ثبت لحظاتی از خود و محیط پیرامون برای افزایش دنبال‌کنندگان و محبوبیت در فضای مجازی عکاسی می‌کنند، در حالی که گروهی دیگر با هدف خدمت به مردم و میهن به ثبت تصاویر می‌پردازند. جامعه عکاسان خبری که این کار را به ‌صورت جدی و حرفه‌ای دنبال می‌کنند، سرعت انتشار را اولویت می‌دانند؛ هرچند ممکن است تصاویر اولیه از نظر فنی ضعیف‌تر باشند، اما اطلاع‌رسانی و اثرگذاری اجتماعی اهمیت بیشتری دارد. برای نمونه در زلزله بم عکاسان خبری پیش از نیروهای امدادی در صحنه حاضر شدند و انتشار سریع تصاویر باعث بسیج کمک‌های داخلی و بین‌المللی شد.

وی با اشاره به تهدیدهای هوش مصنوعی در این حوزه اظهار کرد: با گسترش ابزارهای هوش مصنوعی، تنها عکاسان نگران آینده کاری خود نیستند؛ چرا که توان بالای این فناوری باعث شده افراد در مشاغل مختلف نیز نسبت به امنیت شغلی خود احساس خطر کرده و آن را یک فاجعه بدانند.

عامل بردبار گفت: در آینده‌ای نزدیک حرفه نویسندگی به شکل کنونی ادامه نخواهد داشت؛ چراکه حتی افراد با سواد اندک می‌توانند با کمک هوش مصنوعی متون ضعیف و ابتدایی خود را به نوشته‌ای درست و اصولی تبدیل کنند. بسیاری از فعالان حوزه عکاسی نیز ورود هوش مصنوعی به عرصه هنر را پایان این حرفه می‌دانند، اما به باور من آنچه انسان را از هوش مصنوعی متمایز می‌سازد «ذکاوت و خلاقیت» است؛ ویژگی‌هایی که هیچ ابزار دیجیتالی قادر به بازتولید آن نخواهد بود.

این عکاس تصریح کرد: در دورانی که شاهد کنار رفتن دوربین‌های آنالوگ به واسطه ورود دوربین‌های دیجیتالی بودیم مسئله به‌روزشدن بیشتر از هر زمانی دیگری اهمیت یافت که باعث ضعف در مسیر عکاسی نشد. هوش مصنوعی به عنوان یک ابزار کاملا قدرتمند در راه کمک به بشریت رشد پیدا می‌کند اما اتفاق نگران کننده این است که در کنار موضوع خدمت به انسان‌ها، از طراحی چارچوب اخلاقی و قوانین برخوردار نشده است.

وی افزود: شایسته است که قبل از ورود ابزارهای این چنینی فرهنگ‌سازی درستی برای این موارد انجام شود تا مردم نحوه استفاده درست و اصولی را یاد بگیرند. به طورکلی نمی‌توان جلوی پیشرفت علم را فقط به این خاطر که ممکن است سبب دردسر شود، گرفت.

عامل بردبار گفت: عکاسی خبری ارتباط مستقیمی با زمان دارد و هرچه تصاویر سریع‌تر منتشر شوند، مخاطبان زودتر از رخدادها مطلع می‌شوند؛ در حالی‌که در عکاسی هنری ممکن است انتشار یک تصویر با فاصله زمانی انجام گیرد. گاهی نیز جامعه با گذشت زمان به ارزش واقعی یک عکس پی می‌برد و این موضوع می‌تواند برای عکاس دستاوردهای مثبتی به همراه داشته باشد. حتی ممکن است عکسی از نظر تکنیکی در سطح بالایی نباشد، اما به دلیل اهمیت موضوع در سطح جهانی دیده شود و جوایز متعددی کسب کند.

انتهای پیام