منبت‌کارانی که بی‌ادعا، سال‌هاست چراغ این میراث کهن را روشن نگه داشته‌اند و با وجود چالش‌های بسیار، عشق به چوب و نقش همچنان در رگ‌های این هنر جاری است؛ از کارگاه‌های کوچک و پرشور تا پژوهشکده‌های علمی و جشنواره‌های ملی، همه یک پیام روشن دارند: «مبل منبت ملایر، آماده جهشی تازه برای فتح بازارهای جهانی است.»

بیش از ۹۰۰۰ هنرمند و استادکار فعال در کارگاه‌های کوچک و بزرگ این شهر مشغولند و حاصل هنر دست‌هایشان، سالانه در ۶۰۰ نمایشگاه و فروشگاه تخصصی مبل منبت عرضه می‌شود.

کارگاه‌های دودگرفته، صداهای آشنا از مغار و چکش و جوانانی که با وجود همه دشواری‌ها به این مسیر وارد می‌شوند، تصویری از تداوم سنتی اصیل را ترسیم می‌کند. در کنار آن، دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی، تلاش می کنند تا با رویکرد علمی، کیفیت و استانداردهای جهانی را به این صنعت بیفزایند.

امروز ملایر با برگزاری جشنواره‌های ملی و حضور در نمایشگاه‌های داخلی و بین‌المللی، بیش از هر زمان دیگری به آینده‌ای روشن امیدوار است؛ آینده‌ای که در آن، مبل منبت ایرانی نه تنها زینت‌بخش خانه‌های ایرانی، بلکه در صدر انتخاب مشتریان جهانی قرار گیرد

مصطفی میرزایی، یکی از همین هنرمندان است که سه دهه از عمرش را وقف این هنر کرده است؛ نخستین اثرش یک دسته گل چوبی بود که به عنوان کاردستی به مدرسه برد و با استقبال معلمان و همکلاسی‌ها مواجه شد. همین تشویق‌ها باعث شد مسیرش را ادامه دهد.

او از روزهای کودکی شروع کرد و گفت: مادرم اولین کسی بود که مرا به این راه تشویق کرد؛ بعد از مدرسه نیمه‌وقت به کارگاه منبت‌کاری می رفتم و همان جا بود که کنار یک استادکار باتجربه، این هنر را یاد گرفتم.

منبت یعنی رویاندن گل و بوته بر روی چوب

به گفته میرزایی، منبت در لغت به معنای «نبات» است؛ یعنی رویاندن گل و بوته بر روی چوب. کاری که با ابزار ساده و دستان هنرمند انجام می‌شود و روش‌های مختلفی مثل گود، کم‌گود، برجسته و نقش‌برجسته دارد.

وی ادامه داد: به طور کلی سه نوع منبت داریم که شامل رولیف یا ریز و سوزنی با عمق یک تا سه میلیمتر، بارولیف یا منبت مبلمان با عمق یک میلی متر تا پنج سانتیمتر و اورولیف است؛ منبت دیگری هم داریم از نوع منبت پیکره که به صورت ذهنی و انتزاعی ساخته می‌شود.

به گفته این استاد منبت کار، ملایر به نوع خاصی از منبت شناخته می‌شود؛ بارولیف یا منبت درشت که نمونه‌های تاریخی‌اش هنوز در موزه‌ها نگهداری می‌شود.

وی با بیان اینکه مستندترین اثر منبت ملایر مربوط به دوران زندیه‌ است، افزود: درب امام‌زاده "هام و سام" در شهر سامن و ضریح چوبی آنان که در حال حاضر در موزه شهرستان نگهداری می‌شود؛ آن زمان با ابزارای کاملا ابتدایی شبیه تیشه و قلم کار می‌کردند ولی امروز با مغار و چکش و روی چوب‌هایی مثل گردو و گلابی همچنان کار به شکل دستی انجام می شود.

برای او، سال‌ها شاگردی در کارگاه کوچک و دودگرفته، از شیرین‌ترین لحظات زندگی بوده است. البته انتقال این هنر به کارآموزان هم برایش لذتی برابر داشته است اما یک نگرانی هم دارد.

به گفته میرزایی متأسفانه امروز کمتر جوانان حاضرند شاگردی کنند. بیشتر به دنبال درآمد راحت هستند؛ با این حال، افرادی هم هستند که از روی عشق وارد این راه می شوند و همین باعث تداوم هنر منبت است.

وقتی از او درباره تکنولوژی و دستگاه‌های CNC پرسیدیم، نگاه امیدوارانه‌ای داشت و گفت: هیچ وقت نمی شود با تکنولوژی جنگید؛ دستگاه فقط بخشی از کار را انجام میدهد، ولی طراحی و پرداخت نهایی همچنان کار دست هنرمند است.

میرزایی درباره آینده این هنر،  گفت: برای روشن ماندن چراغ صنعت مبلمان منبت باید همه فعالان پای کار باشند؛ حمایت مسئولان هم در زمینه های تأمین چوب و تشکیل تعاونی‌های قوی لازم است؛ در این صورت هم می‌توانیم تولیدات باکیفیت‌تر و ارزان‌تر ارائه دهیم و هم به بازار جهانی راه پیدا کنیم.

مردم به منبت های گل ریز و ظرفیت روی آوردند

عضو هیئت رئیسه انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان مبل منبت استان همدان نیز در ادامه با اشاره به ظرفیت‌های این صنعت، گفت: کارهای کلاسیک، منبت، راحتی و انواع سرویس خواب در کارگاه‌های مبلمان ملایر تولید می‌شود.

مهدی محمودی در گفت وگو با ایسنا، اظهار کرد: مشتریان ما علاوه بر عموم مردم، بسیاری از نمایشگاه‌های مبلمان در سطح کشور هستند که محصولات تولیدی ملایر را خریداری و عرضه می‌کنند.

وی با اشاره به وضعیت فروش در سال‌های اخیر، افزود: طی جشنواره‌های اخیر فروش خوبی داشتیم، اما وضعیت صادرات مطلوب نیست؛ با وجود تشکیل انجمن صادراتی با سابقه ای حدودا هشت ساله و حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی، به دلیل شرایط سیاسی کشور، صادرات همچنان ضعیف است.

محمودی تغییر سلیقه مشتریان را یکی از عوامل اثرگذار بر تولید دانست و بیان کرد: در سال‌های اخیر مردم بیشتر به منبت‌های گل‌ریز و ظریف و همچنین ارگونومی مبلمان توجه دارند.

به گفته وی بیشتر سفارشات در ملایر، مبلمان است اما در کنار آن تابلو، صنایع دستی کوچک و اکسسوری‌ها هم می‌تواند بازار خوبی داشته باشد که نیازمند تقویت است.

قطعی برق، باعث کندی تولید و فروش شده است

این فعال صنف مبلمان با اشاره به مشکلات موجود در بازار گفت: وضعیت بازار ملتهب است؛ قطعی برق باعث کندی روند تولید و فروش شده و نوسانات نرخ ارز و رکود نیز شرایط را دشوارتر کرده است. با این حال تلاش ما همواره بهبود وضعیت بازار است.

وی افزود: فروش در دو بخش داخلی و صادراتی انجام می‌شود؛ اگر موانع سیاسی برطرف و دولت حمایت کند، امکان صادرات مطلوب وجود دارد و بازاریابی، تبلیغات و همکاری شرکت‌های بازرگانی نیز می‌تواند کمک شایانی به توسعه صادرات کند.

تامین مواد اولیه؛ یکی از چالش‌های اصلی مبلمان ملایر

محمودی به تأمین مواد اولیه به‌عنوان یکی از چالش‌های اصلی اشاره کرد و گفت: مشکل جدی ما تهیه چوب باکیفیت است؛ به دلیل طرح تنفس ده‌ساله جنگل‌های شمال، فعلاً نمی‌توانیم از این مناطق چوب تهیه کنیم و عمدتاً از کشورهای روسیه، گرجستان و ترکیه وارد می‌کنیم و به همین دلیل، نوسانات نرخ دلار باعث افزایش چشمگیر قیمت مواد اولیه شده است.

وی حضور در نمایشگاه‌ها را از عوامل مهم در رونق فروش دانست و خاطرنشان کرد: حضور در نمایشگاه‌های ملی و بین‌المللی و همچنین فعالیت در فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی روند تبلیغات مبلمان را رشد داده است.

برگزاری جشنواره مبلمان منبت، نقش مهمی در معرفی مبلمان ملایر دارد

محمودی از حضور فعالان این هنر صنعت در نمایشگاه‌های داخلی و خارجی از جمله اکسپوی دبی و نمایشگاه صنایع دستی تهران خبر داد و گفت: حضور در این نمایشگاه‌ها با استقبال و بازخورد خوبی همراه بود؛ جشنواره‌های مبلمان نیز از سال ۹۶ تاکنون نقش مهمی در معرفی پتانسیل‌های ملایر داشته‌اند.

وی با اشاره به برگزاری ششمین جشنواره مبلمان منبت که شهریور ماه امسال در ملایر برگزار خواهد شد، تصریح کرد: یکی از بهترین اقدامات سال‌های اخیر، برگزاری جشنواره مبلمان منبت بوده که حتی برخی فروشگاه‌ها را از رکود نجات داده است.

محمودی با بیان اینکه تبلیغات تلویزیونی نقش بسزایی در معرفی مبلمان ملایر ایفا کرده است، افزود: برای رونق بازار مبلمان منبت، هم‌افزایی همکاران در این حوزه و داشتن نقشه راه هدفمند ضروری است و نباید تنها به برگزاری یک جشنواره سالانه بسنده شود.

نقش دولت در حمایت از صنایع کوچک، ضعیف است

عضو هیئت رئیسه انجمن تولیدکنندگان و صادرکنندگان مبل منبت استان همدان، نقش دولت و نهادهای فرهنگی در حمایت از صنایع کوچک و متوسط را در سطح کلان کشوری ضعیف ارزیابی کرد و گفت: این در حالی است که در کشور ترکیه، دولت در سه دهه گذشته به طور مستمر از این صنعت حمایت کرده و اکنون صادرات مبلمان ترکیه به ۱۶۲ کشور دنیا صورت می‌گیرد.

وی هدف اصلی تولیدکنندگان و صادرکنندگان مبلمان ملایر را حفظ این هنر-صنعت و انتقال آن به نسل‌های آینده دانست و خاطرنشان کرد: نسل‌های آینده با ایده‌های خلاقانه و جدید، این صنعت را شکوفا خواهند کرد و ما نیز تلاش می‌کنیم هر روز آن را تقویت کنیم.

برنامه‌ریزی برای ارتقاء کیفیت مبلمان منبت ملایر در گرید جهانی

به گفته رئیس مرکز تحقیقاتی مبلمان منبت دانشگاه ملایر، این مرکز که از سال ۱۳۹۸ فعالیت خود را با هدف توسعه علمی و فناورانه صنعت مبلمان آغاز کرده است، اکنون با تکیه بر اعضای هیأت علمی جوان، آزمایشگاه‌های تخصصی و همکاری با صنعتگران، برای تدوین نقشه راه مبل و منبت استان و ارتقاء کیفیت مبلمان ایرانی در سطح جهانی برنامه‌ریزی می‌کند.

روح‌الله کریمی در گفت‌وگو با ایسنا، اظهار کرد: این مرکز در سال ۱۳۹۸ با دو گروه پژوهشی «مهندسی صنایع مبلمان» و «اقتصاد و بازاریابی» تشکیل و در ساختمانی مجزا در دانشگاه ملایر راه‌اندازی شد.

کریمی ادامه داد: این مرکز به عنوان یک نهاد پژوهشی با نگرشی فراگیر نسبت به تحقیقات در حوزه مبل و منبت، برای توسعه این صنعت قابل اتکا در کشور فعالیت می‌کند و با بهره‌گیری از نیروی انسانی متخصص، آزمایشگاه‌ها و کارگاه‌های خاص، پژوهش‌های مورد نیاز صنعت مبلمان ایران را انجام می‌دهد.

به گفته وی، اعضای هیأت علمی مجرب و جوان، به همراه آزمایشگاه‌های استاندارد و همکاری مؤسسات فعال در حوزه مبل و منبت ملایر، بستر لازم را برای اجرای دوره‌های آموزشی، طرح‌های تحقیقاتی، مشاوره تخصصی و برگزاری دوره‌های ویژه فراهم کرده‌اند.

کریمی تحقیق در زمینه تأمین مواد اولیه چوبی و غیرچوبی بهینه، توسعه مهارت‌های نوین طراحی، ایجاد روش‌های نوین مدیریت کارگاهی، گسترش ارتباط با مراکز صنعتی داخلی و خارجی، توسعه روش‌های مبتنی بر رایانه در طراحی مبلمان، ایجاد اشتغال پایدار و ارائه خدمات آموزشی و کارگاهی را از جمله مهم‌ترین مأموریت‌های مرکز برشمرد.

رئیس مرکز تحقیقاتی مبلمان منبت دانشگاه ملایر تأکید کرد: این مرکز تاکنون نقش مهمی در فرآیند جهانی شدن صنعت مبل و منبت داشته و در حال حاضر برنامه‌ریزی برای استفاده بیشتر از این برند جهانی در جهت ارتقاء کیفیت مبلمان ایرانی در گرید جهانی را در دستور کار دارد. وی تصریح کرد: زیرساخت‌ها و دستگاه‌های مورد نیاز فراهم شده و مرکز آمادگی اجرای طرح‌های تحقیقاتی و تدوین نقشه راه مبل و منبت استان را دارد.

کریمی با بیان اینکه مرکز تحقیقات همچنین آماده بررسی مشکلات تولید و صادرات در قالب طرح‌های پژوهشی و ارائه راهکار به صاحبان صنایع است، افزود: در این راستا ایجاد کارگاه کنترل کیفیت مبلمان با همکاری اداره استاندارد و مرکز آموزش فنی و حرفه‌ای را در دستور کار دارد.

راه اندازی بخش استانداردسازی مبلمان در آینده ای نزدیک

به گفته وی به زودی مرکز آموزش و تحقیقات استانداردسازی مبلمان با هدف آموزش جوانان با بهره‌گیری از استادکاران تجربی و متخصصان دانشگاهی راه‌اندازی خواهد شد.

کریمی با اشاره به چالش‌های موجود بیان کرد: متأسفانه تاکنون اقدام مؤثری در حوزه صادرات مبل و منبت ملایر صورت نگرفته است.

وی نبود مواد اولیه استاندارد، کمبود متریال مناسب برای سبک‌های مختلف مبلمان و ضعف در استانداردسازی را از جمله مشکلات اصلی این صنعت دانست.

رئیس مرکز تحقیقاتی مبلمان منبت دانشگاه ملایر ادامه داد: مرکز تحقیقات قصد دارد با برگزاری دوره‌های مهارتی، آموزش نیروی کار متخصص و حرکت به سمت برندسازی و استانداردسازی، این موانع را برطرف کند.

اقدامات جدی در زمینه استانداردسازی مبل ملایر صورت نگرفته است

کریمی از اعلام آمادگی این مرکز برای همکاری با افراد پیشرو و علاقه‌مند در صنعت مبلمان خبر داد و مطرح کرد: تاکنون بسیاری از کارآفرینان به مرکز مراجعه کرده و همکاری خود را آغاز کرده‌اند.

به گفته وی، توسعه این صنعت همچنین می‌تواند نقش مهمی در جذب گردشگر، تقویت نقدینگی در بازار مبل ملایر، ایجاد رقابت مثبت میان تولیدکنندگان و در نهایت ارتقاء کیفیت تولیدات ایفا کند.

کریمی خاطرنشان کرد: هرچند طی سال‌های گذشته مبل ملایر به بازار جهانی شناخته شده، اما اقدامات جدی در زمینه استانداردسازی صورت نگرفته است و این حوزه همچنان نیازمند تلاش مضاعف است.

رئیس مرکز تحقیقاتی مبلمان منبت دانشگاه ملایر یادآور شد: مرکز تحقیقات مبلمان منبت دانشگاه ملایر با بهره‌گیری از تجربه استادکاران و طراحان سنتی در کنار متخصصان دانشگاهی، تحقیقات مؤثری در حوزه استانداردسازی و شناسایی نیاز بازار بین‌المللی انجام خواهد داد تا گام مهمی به سوی صادرات برداشته شود.

ملایر آماده برگزاری ششمین جشنواره ملی مبلمان منبت

رئیس اتحادیه درودگران مبل منبت ملایر از برگزاری ششمین جشنواره ملی مبلمان منبت در این شهرستان خبر داد و آن را یک رویداد بزرگ ملی توصیف کرد.

یدالله کریمی در گفت وگو با ایسنا با بیان اینکه جشنواره از ۱۱ تا ۳۱ شهریور برگزار می‌شود، این رویداد را فرصتی مغتنم برای خریداران و همچنین جبران رکود فروش مبلمان منبت دانست.

کریمی با بیان اینکه تدابیر لازم برای هر چه باشکوه‌تر برگزار شدن این جشنواره اندیشیده شده است، افزود: گردش مالی پنجمین جشنواره بیش از ۱۵ هزار میلیارد ریال بود و پیش‌بینی می‌کنیم این رقم امسال به بیش از ۲۰ هزار میلیارد ریال برسد.

رئیس اتحادیه درودگران مبل منبت ملایر برگزاری این جشنواره را فرصتی مناسب برای توسعه گردشگری و جذب گردشگران در ملایر دانست و تاکید کرد: تلاش ما بر این است که نقاط ضعف جشنواره‌های قبلی برطرف شود تا جذب و ماندگاری خریداران و گردشگران افزایش یابد.

رونق فروش مبلمان و خارج شدن از رکود با برگزاری جشنواره

کریمی تبلیغات را رکن مهم موفقیت جشنواره خواند و بیان کرد: ۳۰ هزار ثانیه تبلیغات تلویزیونی در قالب ۶۰۰ تیزر از شبکه‌های مختلف رسانه ملی از پنجم شهریور آغاز می‌شود. همچنین تبلیغات از طریق سایر رسانه‌ها، فضای مجازی و تبلیغات محیطی نیز انجام خواهد شد.

وی تصریح کرد: علاوه بر معرفی هنرصنعت مبلمان منبت ملایر، ظرفیت‌های گردشگری، تاریخی و فرهنگی شهرستان نیز معرفی می‌شود.

رییس هیات مدیره بازار مبل ملایر اظهار امیدواری کرد: با برگزاری ششمین جشنواره تابستانی، فروش مبلمان منبت رونق می‌گیرد و کارگاه‌ها و واحدهای تولید و فروش از رکود خارج می‌شوند.

کریمی یادآور شد: با وجود مشکلات اقتصادی، نوسانات ارز و تامین مواد اولیه، چرخه تولید کارگاه‌های مبل منبت ملایر متوقف نشده و جشنواره‌ها می‌توانند محرک فروش بیشتر باشند.

پرداخت تسهیلات ۱۵۰ میلیون تومانی به خریداران مبلمان

وی درباره حمایت از خریداران بیان کرد: برای تسهیل خرید، امسال تسهیلات یک میلیارد و ۵۰۰ میلیون ریالی با بهره پایین در نظر گرفته شده است که خریداران از سراسر کشور می‌توانند از آن بهره‌مند شوند.

رییس اتحادیه درودگران مبل منبت ملایر اسکان مسافران را یکی از مهم‌ترین ارکان برگزاری جشنواره دانست و گفت: مراکز اقامتی، هتل‌ها، خوابگاه‌های دانشجویی و مراکز آموزش و پرورش برای اسکان مسافران آماده شده‌اند.

کریمی با تاکید بر اینکه تمام تلاش ما جلب رضایت خریداران و گردشگران است، مطرح کرد: نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد ۸۰ درصد مسافران سال گذشته از جشنواره رضایت داشتند و امسال هدف ما رسیدن به صد درصد رضایت‌مندی است.

کریمی همچنین مناطق چهارگانه فروش مبل و منبت را شامل بازار تخصصی شهید مطهری، شهرک صنعتی مبلمان منبت حاجی‌آباد، بلوار شهید بهشتی و خیابان کارآفرین ذکر کرد و افزود: تمام واحدهای نمایشگاهی در طول جشنواره فعال خواهند بود.

رییس اتحادیه درودگران مبل منبت ملایر بر نظارت مستمر و کنترل کیفیت واحدهای مبل و منبت تاکید کرد و گفت: واحد شکایات و رسیدگی به تخلفات به طور دائم فعال است و هموطنان می‌توانند شکایات خود را از طریق سامانه ۱۲۴ یا واحدهای نظارت بر اصناف و اداره صنعت و معدن ثبت کنند تا در اسرع وقت رسیدگی شود.

کریمی با اشاره به تبلیغات محیطی افزود: بیلبوردهایی در تهران، اتوبان‌ها و استان‌های همجوار نصب خواهد شد. حدود ۶۰۰ واحد نمایشگاهی و فروشگاهی در ملایر فعال هستند و دوره‌های آموزشی مختلفی برای فروشندگان و ارتقای نحوه برخورد با مشتری برگزار شده است.

انتهای پیام