به گزارش ایسنا، صرع به عنوان یک بیماری مزمن، در مقایسه با بسیاری از بیماری‌های غیرواگیر دیگر، هم در کودکان و هم در جوانان شیوع بیشتری دارد. آمارها نشان می‌دهند که حدود نیم تا یک درصد جمعیت جهان به این بیماری مبتلا هستند. در ایران، مطالعات مختلف نرخ بالاتری را گزارش کرده‌اند و حتی در کودکان و نوجوانان ایرانی نیز حدود ۳ درصد شیوع این بیماری مشاهده شده است. این موضوع نگرانی‌های فراوانی را به همراه داشته، زیرا بیماران مبتلا به صرع تنها با چالش‌های ناشی از حملات تشنجی روبه‌رو نیستند، بلکه اغلب دچار مشکلات روانی و رفتاری نیز می‌شوند. این اختلالات از افسردگی و اضطراب گرفته تا اختلالات شدیدتری مانند روان‌پریشی می‌توانند زندگی روزمره این بیماران را مختل کنند.
از سوی دیگر، شواهد نشان می‌دهند که بین صرع و مشکلات روانی یک رابطه دوطرفه وجود دارد. یعنی گاهی بروز مشکلات روانی می‌تواند بر روند کنترل بیماری تأثیر بگذارد و حتی شدت حملات را افزایش دهد. همچنین داروهای ضدصرع نیز ممکن است با درمان‌های روان‌پزشکی تداخل پیدا کنند و وضعیت بیماران را پیچیده‌تر سازند. به همین دلیل بررسی دقیق میزان شیوع این اختلالات در بیماران مبتلا به صرع، برای برنامه‌ریزی درمانی و بهبود کیفیت زندگی آنان، ضرورتی جدی دارد.
در این رابطه، سیدحمید پاکزاد مقدم، استادیار مراقبت‌های ویژه پزشکی در دانشگاه علوم پزشکی رفسنجان، به همراه سه همکار دیگر از همان دانشگاه و با همکاری پژوهشگرانی از دانشگاه علوم پزشکی ارتش و دانشگاه علوم پزشکی تهران، مطالعه‌ای جامع را طراحی و اجرا کردند. آنان با انجام یک مرور نظام‌مند و متاآنالیز، به بررسی گسترده پژوهش‌های پیشین در ایران پرداختند تا تصویری روشن از میزان شیوع اختلالات خلقی و رفتاری در بیماران مبتلا به صرع ارائه دهند.
برای اجرای این تحقیق، پژوهشگران داده‌های موجود در پایگاه‌های معتبر علمی همچون PubMed، Scopus، Web of Science و منابع داخلی نظیر SID و Magiran را بررسی کردند. سپس داده‌ها با نرم‌افزار آماری ویژه تجزیه و تحلیل گردید تا بتوان از نتایج پراکنده، جمع‌بندی منسجم‌تری به دست آورد.
بر اساس نتایج، ۳۶ درصد بیماران مبتلا به صرع دچار افسردگی هستند، در حالی که میزان اضطراب و اختلال وسواسی هر کدام حدود ۲۷ درصد گزارش شد. همچنین ۱۸ درصد از بیماران ترس‌های مرضی داشتند، ۱۳ درصد دچار استرس بودند و پنج درصد حملات ترس ناگهانی را تجربه می‌کردند. میزان ابتلا به اختلال دوقطبی نیز حدود سه درصد برآورد شد.
این یافته‌ها نشان می‌دهند که اختلالات روانی در بیماران مبتلا به صرع بسیار شایع است و نمی‌توان آن را نادیده گرفت. افسردگی به عنوان رایج‌ترین مشکل روانی، نه‌تنها روحیه بیماران را تحت‌تأثیر قرار می‌دهد بلکه کنترل تشنج‌ها و روند درمانی را نیز با مشکل روبه‌رو می‌سازد. از سوی دیگر اضطراب و اختلالات وسواسی می‌توانند فشار روانی مضاعفی ایجاد کنند و باعث کاهش مشارکت اجتماعی بیماران شوند.
بر اساس نتایج این مطالعه، میزان افسردگی در بیماران صرعی ایران بالاتر از میانگین جهانی است. برای مثال در حالی که پژوهش‌های انجام‌شده در کشورهای آمریکای شمالی و اروپایی شیوع افسردگی را حدود ۲۰ تا ۳۰ درصد گزارش کرده‌اند، در ایران این میزان به ۳۶ درصد می‌رسد. این اختلاف می‌تواند ناشی از عوامل متعددی همچون انگ اجتماعی، هزینه‌های بالای درمان، محدودیت‌های شغلی و خانوادگی و همچنین شدت عوارض بیماری باشد.
در بخش اضطراب نیز نتایج مشابهی مشاهده شد. حدود ۲۷ درصد بیماران ایرانی دچار اضطراب بودند؛ رقمی که هم‌راستا با مطالعات جهانی اما در برخی مناطق بالاتر از میانگین گزارش‌شده است. پژوهشگران معتقدند که ترس از تشنج در ملأعام، محدودیت‌های ناشی از بیماری و نگرانی از آینده، می‌تواند علت اصلی شیوع بالای اضطراب در این بیماران باشد.
اهمیت این یافته‌ها در آن است که سیاست‌گذاران و پزشکان باید نگاه جامع‌تری به درمان صرع داشته باشند. تمرکز صرف بر کنترل تشنج کافی نیست، بلکه هم‌زمان باید به سلامت روانی بیماران نیز توجه شود. غربالگری به‌موقع برای افسردگی و اضطراب، ارائه خدمات مشاوره‌ای و حمایت اجتماعی می‌تواند نقش بزرگی در کاهش رنج بیماران و افزایش کیفیت زندگی آنان داشته باشد.
نتایج این مطالعه در فصلنامه «مطالعات علوم پزشکی» وابسته به دانشگاه علوم پزشکی ارومیه منتشر شده‌اند. این نتایج می‌توانند به عنوان مرجعی علمی برای پزشکان، روان‌شناسان و سیاست‌گذاران حوزه سلامت در ایران مورد استفاده قرار گیرند.
انتهای پیام
نظرات