ابوذر پورمدنی امروز چهارشنبه ۹ مهر در آیین افتتاح اولین رویداد ملی مدیریت پسماند و ضایعات کشاورزی و صنایع غذایی ایران که با همکاری اتاق بازرگانی و دانشگاه صنعتی اصفهان برگزار شد، اظهار کرد: این نشست علمی با حضور اساتید برجسته و چهره‌های علمی کشور برگزار می‌شود و امیدواریم با بهره‌مندی از دیدگاه‌های ارزشمند آنان بتوانیم در مسیر کاهش ضایعات گام‌های موثری برداریم.
وی با بیان اینکه براساس گزارش اخیر سازمان بازرسی کشور، میزان ضایعات کشاورزی در ایران بین ۲۵ تا ۳۰ درصد برآورد می‌شود، افزود: به گفته این سازمان، این حجم از ضایعات معادل غذای سالانه ۲۰ میلیون نفر است. علاوه بر آن، هدررفت منابع آبی ناشی از این ضایعات رقمی بین ۱۰ تا ۱۳ میلیارد مترمکعب برآورد می‌شود؛ رقمی که اهمیت موضوع را بیش از پیش نشان می‌دهد.
رئیس جهاد دانشگاهی واحد صنعتی اصفهان با اشاره به مصرف بالای آب در بخش کشاورزی ادامه داد: حدود ۸۰ تا ۹۰ درصد مصرف آب کشور در حوزه کشاورزی است و با توجه به آمارها، تنها از منظر ضایعات، حدود ۱۳ میلیارد مترمکعب آب در کشور از دست می‌رود. اگر هزینه‌های کود، سم، نیروی انسانی و ارزش اقتصادی محصولات را نیز در نظر بگیریم، ابعاد خسارت بسیار گسترده‌تر خواهد بود.
پورمدنی خاطرنشان کرد: در برنامه ده‌ساله‌ای که از ۱۴۰۱ تا ۱۴۱۱ تدوین شده، کاهش ضایعات کشاورزی از ۳۰ درصد به ۱۵ درصد هدف‌گذاری شده است، اما تحقق این هدف نیازمند هماهنگی کامل برنامه‌های اجرایی و همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط است. برنامه‌هایی همچون این رویداد می‌تواند در نزدیک‌شدن به این هدف ملی نقش مهمی ایفا کند.
وی با بیان اینکه ضایعات کشاورزی از مرحله تولید در مزرعه تا مصرف در سفره مردم رخ می‌دهد، گفت: امیدواریم هر یک از فعالان این حوزه در جایگاه خود برای کاهش ضایعات نقش‌آفرینی کنند.
رئیس جهاد دانشگاهی واحد صنعتی اصفهان سپس به نقش جهاد دانشگاهی در این حوزه اشاره کرد و افزود: ما به‌دنبال آن هستیم که با همکاری دانشگاه‌ها، مؤسسات تحقیقاتی و سازمان‌های مرتبط از جمله سازمان جهاد کشاورزی و مؤسسه تحقیقات کشاورزی، در مرحله نخست مانع تولید ضایعات شویم و در مرحله بعد از ضایعات اجتناب‌ناپذیر ارزش افزوده ایجاد کنیم.
پورمدنی در همین زمینه خاطرنشان کرد: یکی از نمونه‌های مهم، استفاده از ضایعات و پسماند کشاورزی در تولید خوراک دام است که می‌تواند علاوه بر کاهش هدررفت، به تقویت زنجیره تولید نیز کمک کند.
وی با تأکید بر لزوم شکل‌گیری «اکوسیستم ملی کاهش ضایعات کشاورزی» گفت: همان‌گونه که از اکوسیستم کارآفرینی سخن می‌گوییم، باید برای مبارزه با ضایعات نیز یک موج علمی، فناورانه و ملی ایجاد شود. هدف ما در جهاد دانشگاهی این است که با ظرفیت‌های پژوهشی، فناورانه و نوآورانه خود، به‌عنوان یک قطب علمی در این حوزه نقش‌آفرینی کنیم.
رئیس جهاد دانشگاهی واحد صنعتی اصفهان در پایان با اشاره به جایگاه جهاد دانشگاهی به‌عنوان نهاد هماهنگ‌کننده و حمایت‌کننده تصریح کرد: امیدواریم این حرکت علمی و ملی با تداوم نشست‌ها، سمینارها و رویدادهای مشابه ادامه یابد و با همکاری دانشگاه‌ها، مراکز پژوهشی و سایر دستگاه‌های اجرایی، زمینه تحقق اهداف کاهش ضایعات و تجاری‌سازی ایده‌ها در کشور فراهم شود.
کاهش ضایعات نیازمند فناوری، فرهنگ‌سازی و هم‌افزایی ملی است
حامد صابریان، دبیر علمی رویداد «مپکا» با اشاره به اهمیت موضوع ضایعات غذایی و کشاورزی اظهار کرد: شرکت‌ها در سال‌های گذشته چندین بار گزارش‌هایی از تحولات و اقدامات خود ارائه کرده‌اند و این رویداد نیز در ادامه همین مسیر طراحی و اجرا شد.
وی با بیان اینکه در حوزه ضایعات دو مفهوم «تلفات» و «دورریز» مطرح است، افزود: تلفات به افت کیفی محصول در ابتدای زنجیره از مرحله برداشت، حمل‌ونقل، نگهداری و انبارداری بازمی‌گردد و دورریز به مرحله نهایی زنجیره شامل فروش و مصرف مربوط می‌شود. همین مفاهیم مبنای آن چیزی است که به‌عنوان ضایعات مواد غذایی شناخته می‌شود.
دبیرعلمی رویداد مپکا با اشاره به آمارهای سازمان ملل بیان کرد: میانگین جهانی تلفات در ابتدای زنجیره ۱۳/۲ درصد و دورریز در انتهای زنجیره ۱۹ درصد برآورد شده است. این میزان در کشورهای در حال توسعه به دلیل ضعف زیرساخت‌ها، فناوری ناکافی و نگهداری نامناسب، بیشتر در ابتدای زنجیره بروز می‌کند، در حالی که در کشورهای توسعه‌یافته، عمده ضایعات ناشی از الگوی مصرف است.
صابریان تأکید کرد: برای برنامه‌ریزی جهت کاهش ضایعات یا بازیافت و فرآوری آن باید بدانیم سهم کشور ما در کدام بخش بیشتر است. آمارهای جهانی نشان می‌دهد حدود ۳۲ درصد مواد غذایی به ضایعات تبدیل می‌شود؛ عددی که بیانگر هدررفت منابع انسانی، انرژی و سرمایه ملی است و به همین دلیل روزی در تقویم جهانی به نام «روز جهانی ستیز با ضایعات» نام‌گذاری شده است.
هدررفت ۳۰ درصدی مواد غذایی؛ زنگ خطر ضایعات در ایران
وی با اشاره به اسناد بالادستی گفت: براساس برنامه ملی کاهش ضایعات مقرر شده طی ۱۰ سال میزان ضایعات از ۳۰ درصد به ۱۵ درصد کاهش یابد. این برنامه از سه سال پیش آغاز شده، اما متأسفانه هنوز آمار دقیقی از وضعیت موجود در کشور منتشر نشده است.
دبیر علمی این رویداد اضافه کرد: در این رویداد محورهایی از جمله پایش ضایعات، استفاده از روش‌های نوین کاهش ضایعات اعم از فناوری یا روش‌های مدیریتی، و همچنین بازچرخانی و تولید محصولات ارزشمند از ضایعات مورد توجه قرار گرفت. برخی پسماندها مانند ضایعات حجیم کشاورزی ظرفیت بالایی برای بازچرخانی دارند که می‌تواند ارزش افزوده ایجاد کند.
صابریان گفت: این رویداد با دو رویکرد «مسئله‌محور» و «تقاضامحور» طراحی شده است؛ در بخش مسئله‌محور هدف اصلی شناسایی و حل چالش‌های ملی بود و در بخش تقاضامحور، ارتباط پژوهشگران با صنایع و انعقاد قراردادهای کاربردی مد نظر قرار گرفت.
وی تصریح کرد: ما از بهمن سال گذشته فراخوان رویداد را منتشر کردیم و قرار بود تیرماه برگزار شود، اما با توجه به شرایط کشور و برخی وقایع پیش‌آمده، دریافت طرح‌ها و داوری به تعویق افتاد. در نهایت طرح‌ها تا پایان تابستان دریافت و داوری شدند و امروز شاهد اعلام نتایج هستیم.
دبیر علمی رویداد ملی مپکا با اشاره به ساختار اجرایی رویداد گفت: در شورای سیاست‌گذاری و کمیته علمی از اساتید دانشگاه‌ها، مراکز تحقیقاتی، صنعت و سازمان‌ها استفاده شد و برخی شرکت‌های صنایع غذایی نیز به‌عنوان حامی حضور داشتند.
صابریان ادامه داد: در بخش مسئله‌محور، ۸۴ طرح دریافت شد که حدود ۱۰ طرح به دلیل کیفیت نامناسب حذف شدند و ۷۴ طرح به مرحله داوری رسیدند. در نهایت ۱۴ طرح برگزیده شدند که امکان ارائه آنلاین داشتند و از میان آن‌ها سه طرح نهایی انتخاب خواهد شد، همچنین ۱۴ طرح دیگر در فرایند بررسی و تحلیل قرار گرفتند تا برای اجرای عملیاتی آماده شوند.
وی درباره بخش تقاضامحور نیز توضیح داد: حدود ۲۰ نیاز شناسایی و اعلام شد که بیشتر در حوزه خوراک دام، پایش هوشمند ضایعات، بازچرخانی پسماند، تولید دانش‌محور از ضایعات و طراحی ماشین‌آلات برداشت و فرآوری بود. در این میان پنج طرح برتر به مرحله نهایی راه یافتند که شامل فناوری غشایی، بازیافت پسماند کارخانه‌های نباتی، توانمندسازی صنایع در بازیافت و تولید محصولات نوین از ضایعات بودند.
دبیر علمی رویداد مپکا در پایان با تأکید بر اینکه هدف اصلی رویداد صرفاً جوایز نقدی نیست، گفت: آنچه برای ما اهمیت دارد، اجرای عملی طرح‌ها، کمک به تجاری‌سازی آن‌ها و برقراری ارتباط میان پژوهشگران و صنایع است. برای دستیابی به این هدف نیازمند تعامل گسترده‌تر با صنایع مختلف و اعلام زودهنگام نیازها هستیم تا پژوهشگران بتوانند پاسخگوی آن‌ها باشند.
انتهای پیام
نظرات