حمید رنجبران در گفت‌وگو با ایسنا به مناسبت هفته سلامت روان، اظهار کرد: سلامت روان شریان ناپیدای جامعه است، اما اغلب در سایه ساختارهای درمانی ناکارآمد کم‌توجه باقی می‌ماند، در حالی‌که بیماری‌های جسمی به روشنی نیازمند دارو و درمان هستند. درد روانی بیماران روان‌پزشکی پیچیده‌تر، طولانی‌تر و چندلایه است و نمی‌توان آن را با نسخه‌ای ساده درمان کرد.
رنجبران تصریح کرد: این واقعیت، ماهیت مراقبت‌های درمانی، زیرساخت‌ها و مدیریت بیمارستان‌های روان‌پزشکی را با چالش‌های ویژه‌ای مواجه می‌سازد. در هفته سلامت روان، فرصتی دست می‌دهد تا از پشت درهای بسته این مراکز، به چالش‌ها و کمبودهایی نگاه کنیم که کیفیت درمان و بازتوانی بیماران را محدود می‌کند؛ از کمبود منابع مالی و نیروی انسانی گرفته تا ناکافی بودن ظرفیت‌ها و فقدان خدمات جامعه‌محور.
وی با بیان اینکه بیمار دچار اختلال روان‌پزشکی صرفاً بیمار جسمی نیست، اظهار کرد: این بیماران درگیر لایه‌های پیچیده‌ای از درد روانی، ناپایداری هیجانی و گاه بی‌پناهی اجتماعی هستند و همین ویژگی، نحوه اداره و مدیریت بیمارستان‌های روان‌پزشکی را از سایر مراکز درمانی متمایز می‌کند.
مدیر مرکز آموزشی‌ـ‌درمانی سینا فرشچیان ادامه داد: درمان بیماران روان‌پزشکی صرفاً دارویی نیست؛ آنان نیازمند مراقبت‌های طولانی‌مدت، محیطی ایمن، حضور پرسنل آموزش‌دیده و رابطه انسانی مستمر با تیم درمان هستند. از سوی دیگر، طول دوره‌های بستری و فرایند بازتوانی پس از ترخیص در این بیماران طولانی‌تر است و بسیاری از آنان از حمایت خانوادگی یا اجتماعی مؤثر برخوردار نیستند.
رنجبران با تأکید بر لزوم توجه به زیرساخت‌های فیزیکی و نیروی انسانی، گفت: ساختمان‌ها و فضاهای بیمارستان‌های روان‌پزشکی باید متناسب با ویژگی بیماران طراحی شود و نسبت پرسنل به بیمار بالاتر باشد. آموزش مستمر نیروها در زمینه کنترل بحران و مراقبت ایمن نیز از الزامات است. با این حال، در ساختار بودجه‌ای کشور تفاوتی میان بیمارستان روان‌پزشکی و بیمارستان عمومی در نظر گرفته نمی‌شود و مراکز تخصصی سلامت روان با همان بودجه، اما با چند برابر هزینه فعالیت می‌کنند.
این روانشناس خاطرنشان کرد: تنگناهای مالی، تأخیر در پرداخت حقوق و افزایش هزینه‌های جاری بر دوش کارکنانی سنگینی می‌کند که در محیطی پرتنش خدمت می‌کنند. فشار روانی، حجم بالای بیماران و فرسودگی شغلی، کیفیت خدمات را تهدید کرده و انگیزه نیروهای متخصص را کاهش می‌دهد.
رنجبران کمبود تخت‌های روان‌پزشکی را از چالش‌های مزمن نظام سلامت کشور دانست و گفت: افزایش اختلالات خلقی و اضطرابی، بحران‌های ناشی از اعتیاد و آسیب‌های اجتماعی، نیاز به خدمات روان‌پزشکی را افزایش داده، اما ظرفیت بستری و توان‌بخشی متناسب با این نیاز رشد نکرده است. در نتیجه، بیماران در صف انتظار می‌مانند یا در بخش‌های نامتناسب بستری می‌شوند.
وی با بیان اینکه غلبه نگاه بیمارستان‌محور بر حوزه سلامت روان نیز موجب تکرار چرخه بستری و ترخیص شده است و نبود خدمات جامعه‌محور، مراکز روزانه و تیم‌های پیگیری پس از ترخیص سبب می‌شود بیمار دوباره به نقطه آغاز بازگردد و بیمارستان ناخواسته نقش جامعه غایب را ایفا کند، تأکید کرد: سلامت روان بدون مشارکت اجتماعی پایدار نمی‌ماند. حمایت سیاست‌گذاران در تأمین بودجه واقعی، همراهی نهادهای بیمه در پوشش خدمات طولانی‌مدت و ورود خیرین سلامت به عرصه بازتوانی می‌تواند مسیر درمان را دگرگون کند.
وی گفت: سلامت روان، سرمایه جامعه است و هر هزینه‌ای که امروز برای آن پرداخت می‌شود، در آینده به ثبات اجتماعی و رشد انسانی بازمی‌گردد. درمان وقتی معنا پیدا می‌کند که انسان بتواند دوباره به زندگی بازگردد و این بازگشت تنها در سایه فهم، حمایت و سرمایه‌گذاری جمعی ممکن است.
انتهای پیام
نظرات