به گزارش ایسنا، تجربه کشورهای پیشرفته نشان داده که صنعت و زنجیره تولید، رکن اصلی توسعه است و تولید و صنایع داخلی پایه‌های اصلی توسعه اقتصادی هستند که آورده آنها به خودکفایی و استقلال اقتصادی، اشتغال‌زایی و کاهش بیکاری، تقویت اقتصاد ملی و افزایش کیک اقتصاد، حفظ ارزش پول ملی، کنترل تورم و در نهایت توسعه منجر می‌شود.
اما اگر بخواهیم در مسیر توسعه گام برداریم باید به صنایع، منابع معدنی و زنجیره اولیه تولید توجه بیشتری داشته باشیم که بیش از هر چیز کشور را از وابستگی به واردات در امان نگاه داشته و نیازهای جامعه را تامین و در نهایت به صادرات منجر می‌شود.
گذشته از این، هر کشوری که در حوزه صنایع وابستگی کمتری داشته باشد، کمتر در معرض نوسانات بازار جهانی و تحریم‌ها قرار می‌گیرد و استقلال اقتصادی خود را بیشتری حفظ میکند.
در طرف دیگر نیز، توسعه تولید و صنایع داخلی، زمینه‌ساز ایجاد فرصت‌های شغلی است و افزایش درآمد مردم، کاهش فقر و بهبود کیفیت زندگی را به همراه دارد.
با این حال، معادن یکی از مهم‌ترین زنجیره‌های تولید و توسعه صنعتی برای رشد اقتصادی است و اگر کشوری بتواند با فناوری و رویکرد نوآورانه، یک برنامه و استراتژی صنعتی بلند مدت تدوین کند، بی شک در مسیر توسعه صنعتی حرکت خواهد کرد.
براساس آمارها، ایران بیش از ۶۸ نوع ماده معدنی غیر نفتی در اختیار دارد که ذخایر کشف شده آن به مرز میلیاردها دلار عبور میکند و به گفته رئیس سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور این در حالی است که تنها دو درصد از منابع زمین شناسی کشور تا امروز کشف شده است. همچنین طبق آمارها، ایران پنجمین کشور از نظر ذخایر معدنی است و بیش از پنج درصد از کل منابع معدنی جهان را در اختیار دارد.
در این گزارش به سراغ بخشی از زنجیره تولید صنعت و معدن کشور در استان آذربایجان شرقی رفتیم تا ببینیم وضعیت تولید و صنایع در این منطقه چگونه است.
معدن کائولن زنوز در فاصله ۱۵ کیلومتری شمال‌شرق مرند، در مجاورت شهر زنوز معدنی به مساحت ۸۰ کیلومتر مربع قرار دارد که سابقه اکتشاف آن به سال ۱۳۳۳ بازمی‌گردد و در سال ۱۳۳۷ اولین پروانه بهره برداری با ظرفیت سالانه ۲۰۰ تن برای آن صادر شد.
کائولن یا کائولینیت یک کانی نرم معمولا سفید رنگ است که در تولید مواد و مصالح ساختمانی سبک کاربردهای زیادی دارد.
ظرفیت این معدن در سال ۱۳۷۹ به ۱۰۰ هزار تن در سال رسید و امروز بیش یک میلیون و ۱۰۰ هزار تن حجم بهره برداری سالانه از آن است که طبق آمارها سال گذشته یک میلیون و ۲۵۰ هزار تن حجم بهره برداری و استخراج از آن بود.
ذخیره کشف شده این معدن که تاریخ پیدایش آن به بیش از ۶۰ میلیون سال پیش باز می‌گردد، بالای ۱۶۰ میلیون تن است که پیش بینی می‌شود تا ۲۰۰ میلیون تن نیز ذخایر آن باشد و امروز ۹۰ نفر نیروی کار مستقیم در این معدن شاغل و مشغول به کار هستند.
در پایین دست معدن یک کارخانه فراوری کائولن قرار دارد که سالانه ۲۱۰ هزار تن کائولن فراوردی شده تولید میکند و با برخورداری از چهار خط تولید فراوری، ۱۸ محصول مختلف را به بازار عرضه میکند که در تولید کاشی و سرامیک گرفته تا بلوک‌های دیواری سبک و دیوارهای عایق کاربرد دارد و بخشی از تولید آن سالانه به کشورهایی از جمله ارمنستان، گرجستان، ترکیه و عراق نیز صادر می‌شود.
در بخش نهایی این مجموعه نیز کارخانه صنایع خاک چینی احداث شده که نزدیک به ۴۰۰ نفر در آن مشغول به کار هستند و این مجموعه در تولید مصالح ساختمانی سبک از جمعه بلوک های سبک گازی و بلوک های سبک سقفی، پنل‌های دیواری سبک و کم وزن و محصولاتی از این دست مهارت دارد و بیشتر تولید آن به کشورهای همسایه از جمله ارمنستان صادر می‌شود.
در فاصله ۳۰ کیلومتری شمال غرب تبریز نیز، یک کارخانه سیمان (صوفیان) واقع شده که در سال ۱۳۴۵ کلنگ زنی شد و از سال ۱۳۵۲ به بهره برداری رسید و امروز به صورت سالانه دو میلیون تن سیمان تولید میکند و ظرفیت تولید اسمی هفت هزار تن در روز را دارد و انواع محصولات سیمانی را به بازار عرضه میکند.
محصولات این کارخانه به کشورهای همجوار یعنی ارمنستان، ترکیه، عراق، گرجستان و روسیه صادر می‌شود و ۱۰ درصد از صادرات آن به ارمنستان است که با توجه به موقعیت جغرافیایی و نزدیکی این کشور به موقعیت مکانی این کارخانه، پتانسیل صادراتی بیشتری را طلب میکند.
اما در این میان برخی چالش‌های دیگری وجود دارد. این صنایع در مجموع در گروه صنایع آب بر قرار دارند و شرایط امروز باعث شده که این صنایع برای تامین آب مورد نیاز خود از منابع زیر سطحی یا زیر زمینی استفاده کنند که خود جای تامل دارد.
در یک گذار دیگر در اطراف این منطقه، یک مجتمع نفتی (شرکت نفت پاسارگاد تبریز) قرار گرفته که بالاترین میزان تولید قیر در کشور را به خود اختصاص داده و حجم صادرات قابل ملاحظه ای را به کشورهای همسایه از جمعه ترکیه و عراق دارد و توان تولید روزانه آن ۱۳۰۰ تن و توان انبارش ۲۰ هزار تن و ظرفیت بارگیری ۱۵۰۰ تن در روز را دارد و سال گذشته نزدیک به ۵۱ هزار تن صادرات داشت که ۵۰ درصد آن از طریق تولید پالایشگاه پاسارگاد در تبریز بود.
در یک گذار دیگر در منطقه، شرکت داروسازی شهید قاضی در ۱۰ کیلومتری شهر تبریز قرار گرفته که یکی از بزرگترین مجموعه‌های تولیدی داروها و ابزار تزریقی در کشور است و سالانه ۲۰۰ میلیون واحد انواع و اشکال محتلف تزریقی و داروهای تزریقی و انواع سرم‌ها را تولید میکند و داروهای انتی بیوتیک قلبی-عروقی، بیهوشی‌ها، مسکن‌ها و بی حس کننده‌ها از محصولات آن است که نزدیک به ۴۰ درصد از تولید کشور را به خود اختصاص داده است و سالانه میلیون ها دلار صرفه جویی در خروج ارز از کشور ایجاد کرده است.
کمی آن طرف‌تر، شرکت داروسازی زهراوی قرار گرفته که در سال ۱۳۶۵ تاسیس شد و از سال ۱۳۷۰ با راه‌اندازی کارخانه تولید خود را آغاز کرد. این داروسازی از خطوط تولید پیشرفته بیوتکنولوژی برخوردار است که محصولات آن گستره وسیعی از حوزه‌های درمانی را در بر می‌گیرد و یکی از پیشگامان در تولید کپسول‌های نرم و داروهای بیماران پیوندی است که بیش از ۴۰۰ نفر در کاخانه اصلی آن به صورت مستقیم مشغول به کار هستند.
فرجام سخن آنکه، صنایع داخلی باعث رشد تحقیق و توسعه و ورود فناوری‌های جدید می‌شود؛ چراکه نیاز به توسعه و ارتقا بهره وری یکی از عواملی است که منجر به افزایش کیفیت محصولات و رقابت‌پذیری در بازارهای داخلی و خارجی می‌شود و در این میان توجه به تولید و صنایع داخلی نه تنها یک ضرورت اقتصادی بلکه یک استراتژی مهم برای حفظ امنیت اقتصادی، ایجاد اشتغال و توسعه پایدار کشور است. بنابراین، حمایت از تولید داخلی باید در اولویت سیاست‌های اقتصادی و برنامه‌های توسعه قرار بگیرد.
انتهای پیام
نظرات