یکی از مزیت‌های ایام کرونا این بود که باعث شد مردم قدر کادر درمان علی‌الخصوص پرستاران را بیشتر بدانند، در ایامی که حتی در برخی موارد، خانواده بیماران کرونایی هم جرأت نزدیک شدن به آنان را نداشتند، پرستاران طعم تلخ دوری از خانواده و قرار گرفتن در خط مقدم مبارزه با این ویروس را به جان خریدند و با تمام توان برای سلامتی بیماران زحمت کشیدند؛ اما با تمام شدن آن ایام، گویا بار دیگر صدای پرستاران خاموش و مطالبات آنان به فراموشی سپرده شد.
امروز یکی از مشکلات اصلی نظام سلامت، کمبود نیروی پرستاری است. آژیر خطر این مشکل در کشور به صدا درآمده است، به طوری که آمارهای رسمی نشان‌دهنده کمبود ۱۶۵ هزار پرستار در سطح کشور است و قاسم ابوطالبی، رئیس شورای عالی نظام پرستاری کشور هفته گذشته در مراسم گرامیداشت روز پرستار در شیراز عنوان کرد اکنون کادر درمان در کشور به اندازه تعداد پرستاران فعلی، کمبود پرستار دارد. وی همچنین نسبت پرستار به تخت بیمارستانی در ایران را ۰.۹ عنوان کرد، در حالی که قرار بود این رقم تا پایان تمدید برنامه ششم توسعه یعنی تا پایان سال ۱۴۰۲ به ۱.۸ برسد.
استان قزوین نیز مانند سایر استان‌ها از کمبود نیروی پرستاری رنج می‌برد، آمارها نشان می‌دهد در حال حاضر قریب به ۱۵۰۰ پرستار در مراکز دانشگاهی و بیش از ۳۰۰ پرستار در بخش خصوصی استان مشغول به فعالیت هستند.
رئیس شورای عالی نظام پرستاری کشور سه پرستار به ازای هر تخت بیمارستانی را به‌عنوان استاندارد جهانی مطرح کرد، در حالی که مطابق اظهارات حمیدرضا قافله‌باشی، معاون درمان دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی قزوین در گفت‌وگوی شهریور ماه با ایسنا نسبت پرستار به تخت در مراکز دانشگاهی قزوین ۱.۰۸ و در مراکز خصوصی ۰.۸ است.
این آمارها نشان می‌دهد کمبود پرستار نه تنها در بخش دولتی وجود دارد، بلکه دامنگیر بیمارستان‌های خصوصی استان نیز شده است. کمبود نیروی پرستاری تبعات جبران‌ناپذیری برای مراکز درمانی کشور دارد. کمبود پرستار باعث می‌شود پرستاران مجبور به اشتغال در چند شیفت یا تحمل اضافه‌کاری‌های اجباری باشند که این موضوع موجب خستگی بیش از اندازه آنان شده و علاوه بر صدمات جسمی، صدمات روحی را نیز به آنان تحمیل می‌کند.
این وضعیت، تأثیرات منفی متعددی بر کیفیت خدمات درمانی و شرایط کاری پرستاران دارد. از جمله این تأثیرات می‌توان به خستگی مفرط و فشار کاری زیاد، افزایش احتمال بروز خطا در ارائه خدمات، فرسودگی روانی و جسمی پرستاران و کاهش انگیزه کاری آنان اشاره کرد.
معوقات چند ماهه و چند ساله پرستاران قزوینی
یکی دیگر از مسائل و مشکلات حوزه پرستاری، معوقات پرستاران است. استان قزوین در خصوص پرداختی‌هایی مانند حق مسکن، حق لباس، حق ایاب و ذهاب، تعرفه، کارانه و فوق‌العاده خاص چندین ماه و حتی چند سال عقب است.
زهرا کیالها، پرستار بیمارستان شهید رجایی قزوین که دارای ۱۲ سال سابقه کاری است، در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: پرستاران بیمارستان‌های دولتی استان قزوین معوقات زیادی دارند، برای مثال یک سال است که حق مسکن پرداخت نشده و دو سال است که حق لباس پرداخت نشده است. تعرفه پرستاری در استان قزوین هفت ماه عقب است، فوق‌العاده خاص نیز در سال جاری پرداخت نشده است.
وی افزود: دو سال پیش، زمانی که تعرفه وارد سیستم نظام سلامت شد، کارانه پرستاری از سیستم حذف شد، در حالی که این دو مورد باید در کنار هم باشند تا جبران کمبود حقوق کادر درمان باشد.
این پرستار گفت: اضافه‌کاری پرستاران همواره یکی از دغدغه‌های کادر درمان بوده است، فشار کاری بالا، شیفت‌های شبانه و کار در ایام تعطیل باعث می‌شود محاسبه دقیق اضافه‌کاری در این شغل اهمیت ویژه‌ای داشته باشد. مبلغ اضافه‌کاری پرستاران صرفاً بر اساس حداقل دستمزد قانون کار محاسبه نشده و مزایای ثابت شغلی هم در تعیین مبلغ اضافه‌کاری اثرگذارند.
کیالها بیان کرد: برای مثال اضافه‌کار بنده به‌عنوان پرستاری که ۱۲ سال سابقه کار دارد، سال گذشته ساعتی ۲۳ هزار تومان بود که امسال این مبلغ به ۸۴ هزار تومان افزایش یافته است.
وی در خصوص میانگین دستمزد پرستاران در قزوین گفت: حقوق پرستاران قزوینی ۱۸ تا نهایتاً ۳۰ میلیون تومان است، البته این مبلغ ۳۰ میلیون برای شخصی است که اضافه کار، سابقه کار بالای ۲۵ سال، شغل مدیریتی و رتبه بالایی دارد، در غیر این صورت میانگین حقوق پرستاران بین ۲۰ تا ۲۲ میلیون تومان است.
صدای پای مهاجرت پرستاران
سالانه هزاران پرستار ایرانی، کشور را به مقاصد مختلفی ازجمله اروپا، کانادا و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس ترک می‌کنند. آمارها نشان می‌دهد سالانه حدود دو تا سه هزار پرستار از ایران مهاجرت می‌کنند که دلیل اصلی آن را می‌توان در پایین بودن حقوق و مزایا، فشار کاری بالا و فقدان حمایت‌های اجتماعی جست‌وجو کرد.
کیالها در خصوص مهاجرت پرستاران قزوینی اظهار کرد: قزوین آمار بالایی از مهاجرت پرستاران را دارد، پرستاران ترجیح می‌دهند به آلمان، دانمارک و کشورهای حاشیه خلیج‌فارس نظیر عمان مهاجرت کنند، چراکه این کشورها رغبت بیشتری به پذیرش پرستاران ایرانی دارند. درآمد پرستاران در این کشورها با درآمد پرستاران در ایران قابل مقایسه نیست.
وی ادامه داد: وزارت بهداشت به ازای هر کارآموزی که از دانشگاه‌های علوم پزشکی جهت آموزش وارد بیمارستان‌ها می‌شود، هزینه هنگفتی پرداخت می‌کند. برخی از دانشجویانی که به رشته پرستاری می‌آیند، دلیلشان برای انتخاب این رشته این است که قصد مهاجرت دارند و با تحصیل در این رشته مسیر مهاجرتشان هموار خواهد شد، چنین دانشجویی وارد دانشگاه می‌شود و از مزایای موجود در کشور استفاده می‌کند، سپس به‌راحتی و بدون در نظر گرفتن هزینه‌ای که دولت برای او کرده، از سیستم خارج می‌شود.
این پرستار قزوینی عنوان کرد: ما برای تربیت پرستار در کشور هزینه هنگفتی می‌کنیم، در حالی که این دانشجو اصلاً وارد سیستم نظام سلامت ما نمی‌شود و به‌دلیل کمبود حقوق پرستاران در ایران، اقدام به مهاجرت کرده یا ترجیح می‌دهد وارد شغل دیگری شود، چراکه با خودش می‌گوید من اگر هر کاری انجام دهم درآمدم از این ۲۰ میلیون بیشتر خواهد بود، نیروهای جدید حاضر به تحمل سختی‌ها نیستند، چراکه اکنون شرایط مانند گذشته نیست که نیرو تحت هر شرایطی بماند و کار کند.
لزوم حمایت از پرستاران
جهت جلوگیری از تشدید نارضایتی پرستاران و مهاجرت این پیشقراولان نظام سلامت، لازم است با استفاده از راهکارهای مختلف از آنان حمایت شود. افزایش حقوق پرستاران متناسب با سختی کار و تورم، نخستین و حیاتی‌ترین گام جهت کاهش انگیزه مهاجرت است. استخدام پرستاران جدید و پر کردن پست‌های خالی جهت کمک به کاهش فشار کاری، اجرای دقیق قوانین حمایتی از پرستاران در برابر خشونت و ایجاد محیط کاری امن و همچنین افزایش ظرفیت پذیرش دانشجوی پرستاری در دانشگاه‌ها می‌تواند در بلندمدت مشکل کمبود نیرو را حل کند.
به گزارش ایسنا، حل بحران کمبود پرستار در قزوین و سایر استان‌های کشور، نیازمند عزم جدی مسئولان و تخصیص منابع مالی کافی است. بدون حمایت واقعی، نه تنها کیفیت خدمات درمانی به مخاطره خواهد افتاد، بلکه ادامه روند مهاجرت پرستاران، سیستم نظام سلامت را با چالش‌های بزرگ‌تری مواجه خواهد کرد.
انتهای پیام
نظرات