فرهنگ رانندگی یکی از پایه‌های مهم ایمنی در خیابان‌ها و جاده‌ها است. رعایت مقررات رانندگی، توجه به سرعت مجاز و استفاده از تجهیزات ایمنی، نه تنها جان رانندگان و سرنشینان را حفظ می‌کند، بلکه از بروز تصادفات شدید و پیامدهای اقتصادی و اجتماعی آن جلوگیری می‌کند.

ترویج فرهنگ رانندگی صحیح می‌تواند با کاهش تخلفات انسانی و ارتقای آگاهی شهروندان، نقش مؤثری در کاهش تصادفات و افزایش ایمنی جاده‌ها ایفا کند.

به مناسبت روز فرهنگ عمومی، نگاهی تحلیلی به مقاله‌ای علمی از دو عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز می‌اندازیم تا ابعاد مختلف این حوزه را بررسی کنیم.

جاده‌های پرتردد تبریز، میدان خطر برای رانندگان و صحنه تصادفات شدید

دکتر مصطفی بافنده، عضو هیأت علمی مرکز تحقیقات مدیریت و پیشگیری از مصدومیت‌های حوادث ترافیکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز، در گفت‌وگو با ایسنا با اشاره به مقاله‌ای با عنوان «روند تصادفات رانندگی و عوامل موثر بر آن در رینگ هدایتی اطراف کلانشهر تبریز» گفت: این پژوهش با هدف شناسایی عوامل مؤثر بر تصادفات، می‌تواند به ارائه راهکارهایی برای کاهش حوادث و بهبود ایمنی ترافیکی کمک کند.

وی اظهار کرد: مطالعه حاضر با هدف بررسی حوادث ترافیکی در رینگ کامل شهری تبریز در بازه زمانی سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۴۰۰ انجام شد. پژوهشگران گروه تحقیق با تمرکز بر مقایسه شدت تروما در حوادث رخ داده در داخل و خارج از حلقه ناوبری کلان‌شهر تبریز، داده‌های مرتبط با جرح و فوت ناشی از تصادفات را از منابع اسنادی شامل پرونده‌های مراکز تحقیقات تروما، اورژانس پیش‌بیمارستانی و اطلاعات نیروی انتظامی جمع‌آوری کردند.

وی تشریح کرد: حوادث ترافیکی به عنوان یکی از مسائل مهم بهداشت عمومی و مشکلات اقتصادی و اجتماعی در کشورهای با درآمد پایین و متوسط شناخته می‌شوند. این حوادث سالانه موجب ایجاد صدمات شدید، مرگ و میر و معلولیت قابل توجهی در سطح ملی و منطقه‌ای می‌شوند. در کشورهای منطقه مدیترانه شرقی از جمله ایران، نرخ مرگ و میر ناشی از تصادفات ترافیکی پس از بیماری‌های قلبی-عروقی در رتبه دوم قرار دارد و بیش از ۹۰ درصد مرگ‌های ناشی از تصادفات در این منطقه اتفاق می‌افتد.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز اعلام کرد: در این مطالعه، داده‌ها به صورت گذشته‌نگر و براساس چک‌لیست‌های استاندارد جمع‌آوری شد. معیارهای ورود شامل تصادفات فوتی و جرحی، رانندگان بالای ۱۸ سال، وقوع حادثه در محدوده رینگ شهری و طی ۲۴ ساعت شبانه‌روز، و رعایت یا عدم رعایت مقررات ایمنی مانند کمربند ایمنی و کلاه ایمنی (برای موتورسواران) بود. از مجموع ۵۹,۹۶۶ پرونده، پس از اعمال معیارهای ورود و خروج، ۴۴,۷۱۲ پرونده برای تجزیه و تحلیل نهایی مورد بررسی قرار گرفت.

وی ادامه داد: متغیرهای مورد بررسی شامل مشخصات فردی (سن، جنس، سطح تحصیلات، سابقه گواهینامه، بیماری‌های زمینه‌ای، اعتیاد، خستگی و خواب‌آلودگی)، مشخصات تصادف (نوع خودرو، مکان، زمان، شرایط جوی و لاین حرکت)، و نتایج بالینی (میزان جراحات و فوت) بود. یافته‌ها نشان داد که بیشتر مصدومان مرد بودند و شدت حوادث در داخل رینگ شهری به نسبت خارج از آن بیشتر گزارش شد. انتقال مصدومان به بیمارستان در خارج از رینگ شهری طولانی‌تر بود، که با دسترسی کمتر به پایگاه‌های اورژانس مرتبط است. بیشترین وقوع حوادث در فصل بهار و تابستان گزارش شد و اتوبان پاسداران بیشترین و اتوبان کسایی و جاده سنتو به ترتیب رتبه‌های بعدی را داشتند.

وی بیان کرد: مطالعه نشان داد که عوامل انسانی، به ویژه تخلفات رانندگی و مصرف مواد غیرمجاز، نقش مهمی در ایجاد حوادث دارند. همچنین کیفیت ایمنی خودروها و استفاده صحیح از تجهیزات ایمنی، مانند کمربند و کلاه ایمنی، تأثیر قابل توجهی بر کاهش مرگ و میر و شدت جراحات دارد. شناسایی نقاط پرخطر و برنامه‌ریزی میان‌سازمانی با مشارکت پلیس، اورژانس، هلال احمر و سازمان‌های مرتبط می‌تواند به کاهش تصادفات و صدمات منجر شود.

بافنده در خاتمه گفت: نتایج این پژوهش تأکید می‌کند که ارتقای فرهنگ ایمنی، آموزش عمومی و برنامه‌ریزی سازمانی دقیق برای کاهش وقوع حوادث ترافیکی و شدت صدمات، ضروری است. علاوه بر این، افزایش تعداد پایگاه‌ها و بهبود دسترسی اورژانس پیش‌بیمارستانی، کاهش زمان پاسخ و ارتقای کیفیت مراقبت‌های پیش‌بیمارستانی از عوامل مؤثر در کاهش مرگ و میر و معلولیت ناشی از تصادفات است.

ایمنی فراموش شده؛ آموزش و فرهنگ رانندگی، تنها راه کاهش آسیب‌ها

همچنین دکتر فرزاد رحمانی، عضو هیأت علمی مرکز مدیریت و پیشگیری از مصدومیت‌های حوادث ترافیکی دانشگاه علوم پزشکی تبریز و همکار دیگر این پژوهش در این خصوص اظهار کرد: تصادفات رانندگی در بزرگراه‌های واقع در حلقه ترافیکی اطراف شهر تبریز از شدت و میزان بالاتری نسبت به سایر مسیرهای شهری برخوردار هستند. این موضوع اهمیت توجه ویژه به ایمنی بزرگراه‌ها و مدیریت ترافیک شهری را بیش از پیش آشکار می‌سازد.

وی افزود: یکی از عوامل اصلی ایجاد آسیب‌های شدید و مرگ و میر ناشی از تصادفات در محیط شهری، وقوع تصادفات در بزرگراه‌ها و حاشیه شهر است، چرا که سرعت بالای خودروها و تراکم ترافیکی بیشتر در این مسیرها، خطر جراحات شدید را افزایش می‌دهد.

وی ادامه داد: با در نظر گرفتن این مسئله، مطالعه حاضر با هدف بررسی و تعیین شدت تصادفات رانندگی در رینگ کامل شهری تبریز انجام شد. این پژوهش با تمرکز بر شدت تصادفات و پیامدهای آن، سعی دارد عوامل تأثیرگذار بر آسیب‌ها و مرگ و میر ناشی از تصادفات را شناسایی کند تا بتوان راهکارهایی مناسب برای کاهش این حوادث ارائه کرد.

عضو هیأت علمی دانشگاه علوم پزشکی تبریز اذعان کرد: نتایج حاصل از مطالعه نشان داد که میزان مرگ و میر در صحنه حادثه و شدت تروما در تصادفات رخ‌داده در بزرگراه‌های شهری تبریز، نسبت به تصادفات خارج از بزرگراه‌ها و حاشیه شهر، به طور قابل توجهی بالاتر است. این یافته‌ها نشان‌دهنده اهمیت توجه به مدیریت ترافیک، بهبود زیرساخت‌های شهری و افزایش دسترسی اورژانس پیش‌بیمارستانی در مناطق پرتردد شهر است.

وی مطرح کرد: با توجه به نقش حیاتی زمان رسیدن تیم‌های اورژانس در کاهش پیامدهای ناشی از تصادفات، ایجاد پایگاه‌های اورژانس پیش‌بیمارستانی جدید در داخل شهر و نزدیک به بزرگراه‌های پرتردد، از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

وی اضافه کرد: همچنین، آموزش عمومی شهروندان از طریق رسانه‌ها و ارتقای فرهنگ رانندگی ایمن در بزرگراه‌های حلقه ترافیکی اطراف تبریز، می‌تواند به کاهش تصادفات و آسیب‌های ناشی از آن کمک بزرگی کند. این اقدامات می‌تواند با افزایش آگاهی عمومی و تشویق به رعایت مقررات رانندگی، در پیشگیری از حوادث و کاهش مرگ و میر نقش مؤثری ایفا کند.

این پژوهش توسط اباذر فتح الله زاده، علی احمدی نیا، رضا اللهیاری، همایون صادقی بازرگانی، هانیه ابراهیمی بخت‌آور، مصطفی بافنده، عبدالله محرم زاده، فرزاد رحمانی در ژورنال Frontiers in Emergency Medicine به ثبت رسیده است. 

به گزارش ایسنا، بررسی‌ها نشان می‌دهد که کاهش تصادفات و جراحات ناشی از آن، مستقیماً به ارتقای فرهنگ رانندگی و رعایت قوانین از سوی شهروندان بستگی دارد.  آموزش عمومی، اطلاع‌رسانی از طریق رسانه‌ها و برنامه‌های آموزشی در مدارس و دانشگاه‌ها می‌تواند آگاهی رانندگان را افزایش داده و رفتارهای پرخطر را کاهش دهد.  توجه ویژه به سرعت مجاز، استفاده از کمربند و کلاه ایمنی و رعایت قوانین راهنمایی و رانندگی، نقش تعیین‌کننده‌ای در کاهش مرگ و میر و شدت جراحات دارد. افزایش دسترسی به پایگاه‌های اورژانس، بهبود زیرساخت‌های شهری و شناسایی نقاط پرخطر، از اقدامات ضروری برای کاهش مرگ و میر و آسیب‌های ناشی از حوادث رانندگی است.

به این ترتیب، ترکیب فرهنگ عمومی قوی و مدیریت سازمانی هوشمند، مسیر ایمن‌تری برای رانندگان و جامعه رقم خواهد زد.

انتهای پیام