دکتر علی یوسفی در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص وجود یک راهبرد مشخص، روشن و مورد وثوق همگان تا جامعه را به سمتی حرکت دهد که جهت افزایش بهره‌وری اقتصادی‌ در حوزه گردشگری شود، اظهار کرد: آنچه به اقتصاد سیاسی زیارت و گردشگری به ویژه در استان خراسان رضوی و شهر مشهد مربوط می‌شود، این است که بازار و اقتصاد زیارت خیلی سیاست‌زده است.

وی ادامه داد: مداخله زیاد در این بازار محدودیتی جدی است؛ هم از حیث ذائقه و تنوعی که در کالا باید وجود داشته باشد، این محدودیت خیلی ملموس است و هم این که با قائده اقتصادی هماهنگ نیست، یعنی کنشگر اقتصادی در چارچوبی بسیار محدود و مراقبت‌شده باید فعالیت انجام دهد.

رئیس پژوهشکده گردشگری و زیارت دانشگاه فردوسی مشهد تصریح کرد: به عنوان مثال در بحث هتل‌داری، رستوران‌ها، مراکز تفریحی و اقامتی مراقبت‌های خیلی شدیدی وجود دارد؛ مراقبت‌هایی که گاهی اوقات از منظر اقتصادی فرصت‌سوزی است. این مساله محدودیتی است که مداخلات سیاسی در عرصه اقتصاد زیارت و گردشگری به وجود می‌آورد.

وی ادامه داد: به عنوان مثال برخی توریست های خارجی علاقه ویژه‌ای به قلیان دارند و قلیان را نه به عنوان ماده‌ای که به آن معتاد هستند، بلکه به عنوان پرستیژ در نظر می‌گیرند که البته مراتبی هم دارد؛ به عبارتی بخشی از لذت سفر و به عنوان یک جاذبه برای زوار خارجی مطرح است. این مساله یک قلیان‌خانه را ایجاد می‌کند و از طرفی هم یک فرصت اقتصادی و جاذبه است که با محدودیتی که ما در داخل داریم، چالش پیدا می‌کند؛ گاهی ممکن است اماکن ورود پیدا کند که قلیان با مقررات داخلی سازگاری ندارد و شخص مقابل مجبور می‌شود که این کار را نکند؛ یعنی وقتی این فرصت گرفته می‌شود، یکی از انگیزه‌های سفر را از بین می‌برد و گاهی اوقات ممکن است روی مدت اقامت هم تاثیر بگذارد.

یوسفی خاطرنشان کرد: فرصت‌های فراوانی وجود دارند که اگر بنا باشد با منطق اقتصاد کمتر مداخله شده یا اقتصاد بازار، تدارک دیده شود، جذابیت‌های سفر و گردش مالی سفر را خیلی بالا می‌برند، بنابراین یک محدودیت جدی در حوزه اقتصاد زیارت و گردشگری در شهر مشهد، مداخله حکومت در این قلمرو است.

وی افزود: بخش دیگر هم ملاحظات ایدئولوژیک است؛ یعنی این مساله ممکن است جزو اختصاصات این شهر بوده باشد، در ظاهر رسمی نیست ولی در عمل اعمال می‌شود؛ پس محدودیت‌های ایدئولوژیکی‌ای هم وجود دارند که می‌توانند نباشند و اگر نباشند هم محدودیتی ایجاد نمی‌کنند ولی در عین حال این بخش از اقتصاد سیاسی زیارت است که محدودیت‌های ایدئولوژیک، فرصت‌های اقتصادی زیادی را از این سفر می‌گیرند و یعنی جذابیت‌های سفر را پایین می‌آورند.

رئیس پژوهشکده گردشگری و زیارت دانشگاه فردوسی مشهد عنوان کرد: شاید بخشی از نشاط و سرزندگی محیط سفر با برخی از محدودیت‌های ایدئولوژیکی که بعضا اعمال می‌شود، گرفته می‌شود و جاذبه سفر را چه برای زوار داخلی و چه برای زوار خارجی از بین می‌برد؛ فرصت‌هایی که می‌توانند به شکل کاملا مشروع در این مکان وجود داشته باشند، ولی به دلیل برخی از اختصاصات و محدودیت‌های ایدئولوژیک این فرصت گرفته می‌شود؛ یعنی خسارت آن متوجه کل جامعه ما و به ویژه جامعه میزبان می‌شود. این‌ها جزو ویژگی‌های خاص مشهد است و در عین حال می‌توان به شکل دیگری هم این فضا را مدیریت کرد و از فرصت سفرهای زیارتی و سیاحتی به مشهد به نفع توسعه استان استفاده بهتر و مناسب‌تری کرد.

رئیس پژوهشکده گردشگری و زیارت دانشگاه فردوسی مشهد گفت: به عقیده من در همین چارچوب و با ظرفیت‌های قانونی موجود ما خیلی مناسب‌تر و بیشتر می‌توانیم از فرصت سفرهای زیارتی استفاده کنیم؛ به نظر می‌آید در مطالعات آمایش سرزمینی استان هم به راحتی به آن نتیجه نرسیده‌اند که «زیارت و گردشگری پیشران توسعه است»؛ بلکه این نگاه که زندگی اجتماعی و اقتصادی این جامعه در این استان و شهر وابستگی شدیدی به سفر زیارتی دارد، حائز اهمیت بوده است.

یوسفی اظهار کرد: برای فکر کردن به هر گشایش اقتصادی، باید پیوند آن با زیارت را درنظر بگیریم؛ یعنی ببینیم اگر گشایشی نیست و انسداد به وجود آمده، نسبت آن با زیارت چطور است و چه باید کرد که سفر به بار بنشیند و آورده این سفر، گشایش اقتصادی باشد. این بحث روشن است و در یک تحلیل اجمالی می‌توان به این نتیجه رسید؛ اگرچه فکر می‌کنم که کارهای زیادی انجام شده و پیشران بودن و پیشگام بودن محوریت زیارت و گردشگری در حیات اقتصادی و اجتماعی استان و در توسعه استان کاملا روشن و مورد توافق است.

انتهای پیام