به گزارش ایسنا، طبق گزارش‌های صندوق بین‌المللی توسعه کشاورزی، ۷۵ درصد افراد فقیر در روستاها زندگی می‌کنند و بر همین اساس باید برنامه کاهش فقر متمرکز بر فقر روستا و برابری درآمد در برنامه‌های دولت‌ها قرار داشته باشد. در ایران نیز مانند سایر کشورهای درحال‌توسعه، اقتصاد روستا متکی به کشاورزی و دام‌پروری با بهره‌وری اندک نیروی کار است. نتایج مطالعات در ایران نشان می‌دهند که فقر مطلق در میان خانوارهای روستایی بسیار بیش از خانوارهای شهری رواج دارد و یکی از دلایل آن نیز تأثیرپذیری درآمد اقشاری وسیع از روستاییان از عوامل مختلف طبیعی و غیرطبیعی است.

در ایران بعد از پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷، به اعتقاد متخصصان، گرایش کشور به رشد اقتصادی همراه با عدالت اجتماعی بوده است که بر این اساس علاوه بر برنامه‌های پنج‌ساله توسعه، برخی اقدامات حمایتی دیگر نیز برای مقابله با فقر، طراحی و به اجرا گذاشته شده است. از آن جمله می‌توان به تأمین امکانات آموزشی، بهداشتی، آب آشامیدنی سالم، برق و ارتباطات مخابراتی و حمل‌ونقل درکنار خدمات سازندگی و ترویجی برای روستاها اشاره کرد.

اما با وجود تمام تلاش‌های صورت گرفته در جهت از بین بردن فقر و نابرابری درآمد، بسیاری از بررسی‌های انجام‌شده نشان می‌دهند که خانوارهای روستایی طی دو دهه گذشته به‌شدت تحت فشارهای اقتصادی بوده‌اند، به‌نحوی‌که امروزه فقر و نابرابری درآمد در کل ایران به‌صورت یکی از چالش‌های مهم اقتصادی، اجتماعی و سیاسی قابل طرح است.

این موضوع با توجه به اهمیت بالای خود، مورد توجه گروهی از پژوهشگران کشور از دانشگاه سیستان و بلوچستان و دانشگاه زابل قرار گرفته است. این محققان در این خصوص مطالعه‌ای را انجام داده‌اند که در آن عوامل مؤثر بر توزیع درآمد در مناطق روستایی ایران مورد ارزیابی علمی واقع شده است.

محققان فوق بدین منظور، داده‌های مربوط به متغیرهای تحقیق را طی دوره زمانی ۱۳۶۳ تا ۱۳۹۳ جمع‌آوری کردند. در این رابطه، داده‌های ارزش افزوده بخش کشاورزی و تولید ناخالص ملی از بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، اطلاعات مربوط به میزان نیروی کار در بخش کشاورزی و ضریب جینی از مرکز آمار ایران، سرمایه‌گذاری دولت در صنایع روستایی و مخارج دولت در تحقیق و توسعه بخش کشاورزی از قوانین بودجه و بالاخره مقدار سطح زیر کشت از آمارنامه‌های کشاورزی جمع‌آوری و تهیه شد.

یافته‌های حاصل از این بررسی‌ها، بیانگر تأثیر منفی و قابل‌توجه مواردی چون تحقیق و توسعه، سرمایه‌گذاری در صنایع روستایی، بهره‌وری نیروی کار و شاخص نسبت سطح زیر کشت به تعداد نیروی کار بر ضریب جینی در مناطق روستایی است.

به گفته علی سردارشهرکی، محقق و استادیار اقتصاد کشاورزی دانشگاه سیستان و بلوچستان و همکارانش، «در این تحقیق، تأثیر رشد اقتصادی بر ضریب جینی مثبت شده است، ازاین‌رو رشد بهره‌وری نیروی کار کشاورزی منجر به بهبود توزیع درآمد و کاهش فقر در مناطق روستایی می‌شود و افزایش سرمایه‌گذاری در صنایع روستایی، افزون بر بهبود توزیع درآمد، از درصد روستاییان کم‌درآمد نیز خواهد کاست».

این محققان می‌گویند: «علاوه بر موارد فوق، طبق نتایج به‌دست‌آمده از این پژوهش، مخارج تحقیقات و آموزش کشاورزی نیز می‌تواند به کاهش ضریب جینی در راستای توزیع عادلانه‌تر درآمد بیانجامد.بر همین اساس به اعتقاد متخصصان، در این راستا می‌بایست، زیرساخت‌های اقتصادی که از عوامل بسیار مهم در رشد و توسعه اقتصادی هر کشور هستند، در مناطق روستایی و مناطق دارای فقر گسترده، توسعه یابند تا بر میزان عدالت افزوده و از میزان فقر کاسته خواهد شود».

شاخص جینی یا ضریب جینی، شاخصی اقتصادی برای محاسبه توزیع ثروت در میان مردم است و بالا بودن این ضریب در یک کشور، معمولاً به‌عنوان شاخصی از بالا بودن اختلاف طبقاتی و نابرابری درآمدی در این کشور در نظر گرفته می‌شود.

نتایج به‌دست‌آمده از مطالعه فوق در قالب مقاله‌ای علمی پژوهشی در فصل‌نامه «اقتصاد فضا و توسعه روستایی» متعلق به دانشگاه خوارزمی به چاپ رسیده‌اند.

انتهای پیام