به گزارش ایسنا، آنچه می‌خوانید گزارش روزنامه خراسان از هزینه بالای برگزاری جشن‌های مختلف برای کودکان مانند تولد که تن‌پوش‌های عروسکی و شخصیت‌های کارتونی آن‌ها را قبضه‌کرده‌اند و آسیب‌هایی است که این موضوع می‌تواند به همراه داشته‌باشد.
مهمان‌های تولد یکی یکی از راه می‌رسند و فارغ از هیاهوی بزرگ‌ترها خودشان را به صاحب تولد که هم‌قدوقواره خودشان است، می‌رسانند. همه‌چیز عادی است و بچه‌ها به شیوه خودشان دارند تولد دوست‌شان را جشن می‌گیرند تا این که در باز و یک مهمان دیگر وارد می‌شود که با بقیه حداقل در ظاهر فرق دارد. شبیه یکی از پرنسس‌های دیزنی است یا تن‌پوشی از عروسک‌های نینجا و بت‌من را پوشیده است. همه سرها به طرف او می‌چرخد، بچه‌ها که تا آن لحظه مشغول بازی و خوش‌گذرانی بودند، تنها او را می‌بییند و می‌خواهند بقیه مراسم را با او بگذرانند. دی‌جی هم کارش را شروع‌می‌کند و صاحب تولد بی آن که بداند به حاشیه می‌رود. در پرونده امروز با چند برگزارکننده مراسم تولد که ترتیب حضور تن‌پوش‌ها و شخصیت‌های کارتونی را می‌دهند و یک روان‌شناس تربیتی گفت‌وگو می‌کنیم تا از قیمت‌ها سر دربیاوریم و از عوض‌شدن شکل جشن‌ها و آسیب‌هایش حرف‌بزنیم.
فرشته‌های بال‌دار ۴ میلیونی و میکی‌موس ۳ میلیونی
حضور هر تن‌پوش عروسکی و شخصیت کارتونی در جشن‌ها قیمت متفاوتی دارد و هر برگزارکننده، ساعت و نرخ متفاوتی برای آن دارد. تعداد این برگزارکننده‌ها کم نیست و بیشتر آن‌ها علاوه بر جشن‌تولد، برای جشن‌های دیگری مانند تعیین جنسیت، ختنه‌سوران و ... برنامه‌های مختلفی دارند. همین بهانه‌ای شد تا با چند نفر از آن‌ها تماس‌بگیریم. هزینه‌هایی که در این مطلب آوردیم جدا از هزینه دکور، کیک تولد و میزهای فینگرفود و غذاست که در جشن تولدها حسابی باب شده‌است.
۳.۵ میلیون تومان برای فرشته‌های بال‌دار!
خودش را پرنسس سابق معرفی کرده‌است. جمع شخصیت‌های معروف هم در صفحه‌اش جمع است از پرنسس بل، باربی، فروزن و السا و آنا گرفته تا مردعنکبوتی و ونزدی و دختر کفشدوزکی. برای هر کدام لباسی شبیه آنچه در کارتون‌ها دیدیم، دوخته‌اند و با گریم و اکسسوری چهره آن‌ها را به شخصیت‌های اصلی شبیه‌کرده‌اند. با شماره‌ای که گذاشته‌اند، تماس می‌گیرم. مربوط به تهران و کرج است. خانمی که تلفن را برمی‌دارد می‌گوید تم یا عروسکی را که دوست‌دارید، بفرستید تا قیمت‌بدهم. یکی از تم‌های پرسروصدای صفحه‌شان را انتخاب‌می‌کنم. چند فرشته با بال‌های آیینه‌ای وارد تالار می‌شوند و متولد یک ساله را با یک کالسکه اعیانی همراهی‌می‌کنند؛ چیزی شبیه جشن تاج‌گذاری پادشاهان. قیمت‌ها را برایم می‌فرستد و جالب این که قیمت‌ها در شمال و جنوب تهران متفاوت است: «یک پارت اجرای دو فرشته بال‌های آیینه‌ای همراه با کالسکه در غرب و جنوب تهران ۳ میلیون و ۴۰۰هزار تومان، در شرق و شمال تهران ۳میلیون و ۶۰۰هزار تومان و در کرج ۳میلیون و ۸۰۰هزار تومان است.» اگر بخواهید یک دی جی هم در مراسم داشته‌باشید قیمت‌ها تفاوت‌دارد: «موزیک در مراسم کمتر از ۴۵ نفر با سیستم صوتی با کیفیت و رقص نور برای اجرای دو ساعته ۳میلیون و ۲۰۰هزارتومان و برای اجرای سه ساعته، ۴میلیون و ۲۰۰هزار تومان، هر ساعت اضافه ۸۰۰هزارتومان» به عبارتی ساعتی حدودا ۱.۵ میلیون تومان! در آخر هم یک جمله اضافه می‌کند که این تعرفه‌ها برای مناطق داخل شهری و مسکونی است.
میکی‌موس و مینی‌موس؛ ۲میلیون و ۶۰۰ ناقابل!
به سراغ صفحه دیگری می‌روم که تقریبا همه تن‌پوش‌های عروسکی را دارد. تم‌های دخترانه و پسرانه را جدا و هایلایت کرده‌است و شخصیت‌های مختلف کارتونی مانند باربی می‌توانند در آن شکل و شمایل حاضر شوند. تلفن را برمی‌دارد و تاریخ مراسم را می‌پرسد. بعد هم می‌گوید: «قیمت تهران و شهرستان فرق‌می‌کنه. باربی برای تهران ساعتی یک میلیون تومنه. هزینه دی‌جی جداست و برای تهران ساعتی یک میلیون و ۵۰۰هزار تومن می شه.» قیمت تن‌پوش عروسکی هم تفاوت چندانی ندارد: «اگه تن‌پوش میکی‌موس رو بخواین ساعتی یک میلیون و ۳۰۰تومنه. مینی موس هم بخواد باهاش بیاد همین قیمت. یعنی دوتاشون با هم دو میلیون و ۶۰۰. البته یه میکی‌موس دیگه دارم که لباساش فرق می‌کنه و ساعتی یک میلیونه.»
بدون دی‌جی که نمی شه!
سوپرمن، ایزابلا، ونزدی، پرنسس پروانه، بابانوئل، پی جی مکس، ال و ال، سگ‌های نگهبان، خرس پو و اسپایدرمن بخشی از تن‌پوش‌ها و شخصیت‌های کارتونی است که می‌تواند در مراسم‌تان باشد. این صفحه به قول خودش اجراکننده صفر تا صد تولد کودک با حضور دی‌جی خانم یا آقا، پرنسس‌های دیزنی و عروسک‌های تن‌پوش، چیدمان میز سلف‌سرویس و میز مزه و غذاست. می‌پرسم برای حضور پرنسس باربی چقدر هزینه لازم است، می‌گوید: «هر پرنسس یک میلیون و ۲۰۰هزار تومان. دی جی هم داریم که دوساعته‌است و هر دوساعت می شه ۳.۵ میلیون. بازیای تولد رو هم دی جی انجام می‌ده نه پرنسس.» در واقع حق انتخاب ندارید و حتما برای دی‌جی باید دو ساعت هزینه‌کنید! البته در مواردی این افراد خدمات دیگری هم می‌دهند، به‌طور مثال تمام تم جشن را به شکل شخصیت‌های کارتونی مورد علاقه بچه‌ها در می‌آورند؛ از دکور بگیرید تا بادکنک آرایی، ظروف و حتی ماسک و چیزهایی از این دست برای بقیه بچه‌ها. این همه بگیر و ببند را مقایسه کنید با جشن تولدهای ساده فرزند برخی از سلبریتی‌های معروف خارجی که یک کیک ساده و عکس خانوادگی دارد. اما ما همه چیز را سخت می‌کنیم؛ طوری که یا ناچاریم تولد نگیریم، یا یک تولد رنگارنگ و پرخرج داشته باشیم.
از چشم و هم چشمی تا محوریت نداشتن کودکان
باب‌شدن حضور تن‌پوش‌های عروسکی و شخصیت‌های کارتونی در مراسمی مثل جشن تولد چه آسیب‌هایی به همراه‌دارد؟!
یک روان‌شناس کودک و نوجوان و مدرس دانشگاه می‌گوید: به تازگی ما در هر مناسبتی که رنگ و بویی از جشن و هیجانات مثبت دارد، شاهد حضور تن‌پوش‌های عروسکی یا آدم‌هایی در هیبت شخصیت‌های عروسکی در مراسم هستیم. اتفاقا محوریت مراسم هم حول عکس‌گرفتن با این‌ها و فضایی است که آن کاراکتر و شخصیت دارد برای ما پیاده‌سازی می‌کند. در گذشته، گهگاه شاهد حضور این تن‌پوش‌های عروسکی در مقابل اغذیه‌فروشی‌ها یا رستوران‌ها بودیم یا در مواقعی که می‌خواستیم یک مهدکودک، خانه کودک یا فضاهایی ازاین‌دست را افتتاح‌کنیم و بحث تبلیغات یا فضای مشتری‌یابی و مشتری‌مداری بود. یعنی از این تن‌پوش‌ها به عنوان یک نوع شیوه تبلیغاتی برای جذب مخاطب استفاده می‌کردند و در خیلی از کشورهای دنیا هم باب بود. اما رفته‌رفته این کار به یک هنجار تبدیل شده است. یعنی چیزی که یکی از چندین شیوه تبلیغات یا به عنوان یکی از ابزارهای تسری شادی و نشاط بود به یک ارزش تبدیل‌شده و خانواده‌ها هزینه‌های زیادی می‌کنند تا بتوانند برای ساعت‌هایی این تن‌پوش‌های عروسکی را اجاره‌کنند چرا که تصور این است که اگر این اتفاق نیفتد آن‌ها چیزی را از دست‌دادند یا مراسم آن‌ها با مراسم بچه‌های دیگر فامیل نمی‌تواند کاملا متفاوت باشد. از آسیب‌ها و باید و نبایدهای این موضوع گفتیم.
تن‌پوش‌ها به مراسم جهت می‌دهند
یکی از مسیرهایی که باعث شد میزان استفاده از تن‌پوش‌های عروسکی بیشتر شود تعداد و تنوع فضاهایی بود که به هنجار شدن و باورپذیرکردن این مسئله، کمک‌کرد، استفاده از این تن‌پوش‌ها در فضای کارتون‌ها و به‌ویژه نمایش‌های عروسکی، موزه‌های کودک، خانه‌های خلاقیت و بازی کودکان، مهدهای کودک، افتتاحیه و دورهمی‌هایی که می‌توانست اتفاق بیفتد، آن قدر پررنگ شد که جزئی از مراسم به حساب‌آمد. از یک منظر استفاده از این تن‌پوش‌ها می‌توانست برای خیلی از بچه‌های ۳تا ۴ساله که این شخصیت‌ها را در کارتون‌ها می‌بینند و به اصطلاح قهرمان‌های آن‌ها هستند، مثبت باشد و بشود یک سری رفتار خوب را با آن‌ها درونی‌سازی کرد اما در مراسمی مثل تولد بار منفی‌اش بیشتر است. باید فلسفه جشن تولد کودک یا نوجوان‌مان مشخص‌باشد. این مراسم یک بهانه برای دورهم بودن است با محوریت شخصی که صاحب تولد است یعنی کودک یا نوجوانِ من. اوست که باید شاد باشد و احساس مثبتی را تجربه‌کند نه شخصیت‌های کارتونی که با ورودشان محور اصلی می‌شوند، مراسم را جهت‌می‌دهند و می‌گویند الان باید بچه‌ها چه کاری انجام‌بدهند. حتی خیلی از بزرگ سالان برای عکس‌گرفتن با آن‌ها سرودست می‌شکنند. اگر کودکان دیگری به این جشن دعوت‌شده‌اند برای این است که بتوانند ارتباطات اجتماعی‌شان را پس بدهند، یادبگیرند چطور با حداقل امکانات و خلاقیت خودشان شاد باشند ولی زمانی که ما داریم از تن‌پوش‌های عروسکی استفاده می‌کنیم این اتفاق نمی‌افتد.
این تولد، اصلا تولد نیست!
باور بعدی که با حضور تن‌پوش‌ها و شخصیت‌های کارتونی در کودک ایجاد می‌شود این است که حتما برای ایجاد شادی باید به یک منبع بیرونیِ انگیزه‌ای متوسل‌شود. یعنی انگار حتما باید المان‌هایی از بیرون وجود داشته‌باشد که من بتوانم شاد باشم. برای همین است که خیلی از خانواده‌هایی که بضاعت مالی ندارند این روزها کودکان‌شان دچار درماندگی آموخته‌شده(شرایطی که فرد بر اساس سرکوفت‌ها و ناکامی‌های مستمر، تلاش را با پیشرفت در ارتباط نمی‌داند) هستند و فکرمی‌کنند این تولد، اصلا تولد نیست. مراسمی می‌تواند تولد باشد که شلوغ باشد، تن‌پوش‌های عروسکی و شخصیت‌های کارتونی داشته باشد و به اصطلاح خیلی لوکس و لاکچری برگزارشود. به این شکل حضور این تن‌پوش‌ها برای خیلی از بچه‌ها رویا می‌شود و حسرت نبود آن‌ها در تولدشان یک احساس بد و طیف وسیعی از هیجانات منفی را برای خودشان و خانواده‌شان می‌آورد و خب خیلی از خانواده‌ها بضاعت مالی برای چنین تولدهایی را ندارند. در حالی که معروف‌ترین فوتبالیست دنیا تولد کودکش را خیلی ساده برگزارمی‌کند در کشور ما سلبریتی‌ها، بلاگرها و ... برای جشن و مراسم مختلفی مانند تعیین جنسیت، دندان، تولد و ... چندصدمیلیون هزینه‌می‌کنند. حتی شاهد این هستیم که گاهی در مراسم عبادی مثل جشن تکلیف مسئله دیگری را محوریت قرار می‌دهیم که شاید خیلی ارتباطی با مسئله اصلی نداشته‌باشد. در واقع از هدف اصلی برگزاری مراسم دور شدیم و انگار که هدف دیگری برای ما مطرح است و آن هم به رخ‌کشیدن و خودنمایی است.
کودک دایم خودش را جای شخصیت خیالی می‌گذارد
موضوع بعدی در خصوص این است که این شخصیت‌هایی که در کارتون‌ها می‌بینیم از بستر آن فضاها دارند یک ماهیت به‌ظاهر واقعی پیدامی‌کنند. حالا ما آن را در دنیای واقعی هم می‌بینیم که آن هم عروسک هست، دارد صحبت می‌کند و شاید بتواند تاثیر مثبتی هم داشته‌باشد. مثلا وقتی با استفاده از آن‌ها یک سری نمایش عروسکی، نمایش‌های خلاقانه را برای بچه‌ها برگزار می‌کنیم یا به واسطه آن یک سری مهارت‌های ارتباطی اجتماعی، حرکتی و شناختی و هیجانی را به کودکان یاد می‌دهیم. در واقع نمایش با استفاده از تن‌پوش‌های عروسکی می‌تواند یکی از زیرمجموعه‌های هنردرمانی باشد یا ابزاری برای آموزش غیرمستقیم خیلی از مهارت‌ها. البته در یک فضای خاص مثل نمایش و کارتون، کودک تا حدود زیر ۷سال چون هنوز درکش از پدیده‌ها آن‌قدر جدی نیست و بیشتر عینی‌نگر است، این مسئله را می‌پذیرد ولی از آن سن به بعد دیگر مرز خیال و واقعیت را می‌فهمد و این موارد برایش باورپذیر نیست. از همین‌رو اصرارهای ما برای حضور این موارد می‌تواند تبعات هیجانی منفی بسیاری برای کودک داشته باشد. چرا؟ به خاطر رشد خلاقیت و انتزاعی‌سازی که دارد از این سن به بعد در کودک اتفاق می‌افتد، کودک دایم خودش را جای آن شخصیت خیالی می‌گذارد با آن رویاپردازی و ایده‌آل‌سازی افراطی می‌کند و این تن‌پوش های عروسکی هستند که برایش معنا پیدا می‌کنند چون آن‌ها هستند که محور تولید شادی و نشاط برای بچه‌ها هستند. در صورتی که یکی از منابع کسب شادی‌های حقیقی، باور به توانمندی های فردی و خودارزشمندی‌هایی است که فرد دارد و بخشی از آن از شناخت فرد از خودش می‌آید و بخشی از ادراک و تصوراتی که دیگران از آن دارند.
تم و کیک چندطبقه قوانین خودمان است!
خیلی از این شخصیت‌های عروسکی که دارند تن‌پوش‌وار در مراسم ما ظاهر می‌شوند، ماهیت ایرانی ندارند بنابراین ما داریم به شیوه نامحسوس ولی پرقدرت الگوهایی را از فرهنگ دیگری وارد بستر فرهنگی و ارزشی کودکان خودمان می‌کنیم و به آن ها یاد می‌دهیم که این‌ها شخصیت‌های محبوبی هستند و با کارهایی که می‌توانند انجام بدهند باعث خوشحالی می‌شوند. بنابراین خودمان کودک و نوجوان را از فرهنگ خودش و شخصیت‌های جریان‌ساز و گاه پرقدرت و قهرمانی که در فرهنگش داشته، دور می‌کنیم. البته ما هم در حوزه شخصیت‌پردازی‌هایی که متناسب با فرهنگ ایرانی‌مان و با تفکراتی که در روح جامعه ایرانی جریان دارد و قابل کاربست باشد، کم‌کاری کردیم. در بعضی موقعیت‌ها در جامعه مانند پارک‌ها بنا به جشنواره‌هایی که در حال رخ‌دادن است ما شاهد حرکت مجموعه‌ای از این تن‌پوش‌ها و عروسک‌های ایرانی هستیم و این می‌تواند یک بستر فرهنگی مناسب باشد. هرقدر کودک یا نوجوان را به سمت این باور سوق‌دهیم که در مراسمی مانند جشن تولد، خود او محور مراسم باشد و ما با استفاده از حداقل امکانات از این زمان برای شاد بودن استفاده‌کنیم، بهتر است. حتما یک کیک تولد چندطبقه تم‌دار، تولد را به جشن تبدیل‌نمی‌کند. ما در چند سال اخیر داریم یک سری قانون و قاعده و شیوه‌های خاص را برای آن‌ها مشخص‌می‌کنیم که با فلسفه اصلی کار منافات دارد. مثلا جشن، رنگ، تم یا شرایط خاصی داشته‌باشد.
بعضی تن‌پوش‌های عروسکی ترسناک هستند
تن‌پوش‌های عروسکی همیشه بد نیستند و در موقعیت‌هایی غیر از جشن و مراسم خاص می‌توانند خواص درمانی هم برای کودک داشته‌باشند. مثلا زمانی که کودک خزانه لغوی‌اش کافی نیست یا دچار اختلال اوتیسم است. در این موارد کودک به واسطه این تن‌پوش‌ها و عروسک‌ها می‌تواند ارتباطات اجتماعی‌اش را ارتقابدهد یا در رفتاردرمانی بر فوبیاهایش غلبه‌کند. اما چیزی که باعث‌می‌شود این قضیه تاثیرگذار باشد طراحی در به کاربستن مواد و ساخت عروسک‌ها، رنگ و پوششی که استفاده‌می‌شود و رفتاری است که آن عروسک انجام‌می‌دهد و باید مبتنی بر اصول هنری روان شناسی، جامعه‌شناسی و فرهنگی باشد. من بسیار دیدم زمانی که یک تن‌پوش دلقک یا سگ و گربه در یک موقعیتی که نباید و ناگهانی به کودک نزدیک‌شده‌اند نه تنها آثار مثبتی نداشته‌است که خودش باعث ایجاد یک سری آسیب‌ها هم شده و کودک را برای همیشه از مواجهه مستقیم با آن آدم، حیوان یا پدیده و مولفه دور کرده‌است که خود این می‌تواند یک اثر منفی برای مدت طولانی در او ایجادکند و باعث شکل‌گیری طیف وسیعی از هیجانات منفی شود. از طرف دیگر هدف از حضور تن‌پوش‌های عروسکی باید کاملا شفاف و مبسوط برای کودکان توضیح داده شود و این طور نباشد که از هر تن‌پوشی در هر فضایی استفاده کنیم و او هم هر رفتاری را در ارتباط با هر کودکی فارغ از سن و جنس، خزانه لغوی و تجربه زیسته یا نازیسته‌اش بخواهد انجام بدهد.
انتهای پیام
نظرات