به گزارش ایسنا، خانواده عنصر اساسی شکل‌گیری اعتقادات و نگرش‌های فرد در تقابل با جامعه است. به میزان حضور کم و رنگ و پرنگ خانواده، هویت اجتماعی اعتقادی افراد نیز تبلور می‌یابد آنچنانی که می‌توان تغییر شیوه بالندگی شخصیتی افراد را در بستر استوار یا نااستوار خانواده به عینه دید.
در این خصوص به طرح مباحث و دیدگاه‌های جهان اسلام می‌پردازیم. در این مقال، نگاهی می‌اندازیم به مقاله منتشر شده در دانشگاه بین‌المللی اسلامی مالزی با عنوان «خانواده در اسلام: ساختار، اصول و قواعد» تا مروری داشته باشیم بر وحدت نگاه مسلمانان جهان اسلام در حوزه خانه و خانواده، ازدواج و حجاب، که در ادامه می‌خوانید:
ویژگی های بارز نگرش اسلامی به زندگی، مبانی خانواده در اسلام و اهداف و کارکردهای آن را مورد بحث قرار داده ایم. در این بخش پایانی تلاش خواهد شد تا به اختصار عملکرد نهاد خانواده در اسلام، ساختار، اصول و قواعد آن توضیح داده شود.
نظام اسلامی حجاب، نظام گسترده‌ای است که از خانواده حمایت می‌کند و راه‌هایی را که منجر به رابطه جنسی نامشروع یا حتی تماس بی‌رویه بین جنسیت‌ها در جامعه می‌شود، می‌بندد
ازدواج و طلاق
ازدواج به عنوان یک قرارداد اجتماعی اساساً یک قرارداد مدنی است. و به عنوان یک قرارداد مدنی بر همان پایه قراردادهای دیگر استوار است. اعتبار آن بستگی به ظرفیت طرفین دارد که از نظر شرعی عبارت است از اکثریت و اختیار. رضایت متقابل و اعلام عمومی عقد ازدواج از ضروریات آن است. قانون بر شکل خاصی که این قرارداد در آن منعقد می‌شود یا بر روی مراسم مذهبی خاصی اصرار ندارد، اگرچه اشکال سنتی متفاوتی در میان مسلمانان در نقاط مختلف جهان رایج است و رعایت آنها توصیه می‌شود. از نظر شرع، صحت عقد از یک طرف به اقامه و قبول از طرف دیگر بستگی دارد. این پیشنهاد و پذیرش می‌تواند مستقیماً بین طرفین و یا از طریق نماینده (وکیل) صورت گیرد. در ازدواج سنتی مسلمانان، رضایت عروس از طریق نماینده او گرفته می‌شود. معمولاً حداقل دو شاهد برای این قرارداد زناشویی وجود دارد که در یک مراسم خانوادگی منعقد شده است. مهریه‌ای نیز وجود دارد که شوهر به زن می‌پردازد و برای استفاده و منفعت انحصاری زن است. مورد آخر (یعنی مهریه) بخش مهمی از طرح است، اما برای قانونی بودن ازدواج ضروری نیست که مبلغ آن از قبل تعیین شود. به این ترتیب فقدان آن عقد را باطل نمی‌کند، اگرچه از شوهر انتظار می‌رود طبق عرف آن را بپردازد.
به عنوان یک قرارداد مدنی، طرفین حقوق شخصی خود را در برابر یکدیگر و همچنین در برابر دیگران حفظ می‌کنند. اختیار فسخ نکاح بر عهده دو طرف است و اشکال مشخصی برای آن وضع شده است.
ازدواج در اسلام یک پیوند موقت نیست و برای تمام طول عمر است. با این حال، انحلال نکاح در صورتی مجاز است که به اهداف خود نرسیده و به طور غیر قابل برگشتی از بین رفته باشد.
قبل از انحلال نهایی به داوری خانوادگی متوسل می‌شود. این مساله در قرآن و سنت آمده است. در صورت عدم موفقیت، اقداماتی برای فسخ نکاح انجام می‌شود. فسخ به سه صورت وجود دارد: طلاق توسط زوج، جدایی زوجه و فسخ نکاح توسط دادگاه داوری. قوانین و آئین‌نامه‌های مفصلی در قرآن و سنت در این خصوص وضع شده و متون فقهی برای تنظیم جنبه‌های مختلف ازدواج و زندگی خانوادگی تدوین شده است.
یکی از بزرگترین کارهایی که پیش رو داریم، احیای این آزادی انتخاب و استفاده خردمندانه و آگاهانه از آن برای سر و سامان دادن به خانه بشریت است. نیروهای غیرانسانی و غیراخلاقی، چه از نظر تاریخ و چه از فناوری، نباید اجازه داشته باشند که به جای انسان تصمیم بگیرند
ازدواج مسلمانان معمولاً یک ازدواج قراردادی است. اگرچه ازدواج اساساً یک رابطه بین همسران است، اما در واقع باعث ایجاد روابط بین دو خانواده و حتی بیشتر می‌شود. به همین دلیل است که سایر اعضای خانواده به ویژه والدین همسران نقش بسیار مثبت‌تری در آن دارند. رضایت عروس و داماد امری ضروری و در واقع امری ضروری است. علیرغم این که اختلاط آزادانه دو جنس ممنوع است، اما شرکای قصد ازدواج قبل از عقد همدیگر را ببینند، اما آنچه برجسته است این است که ازدواج در جامعه اسلامی صرفاً یک قرارداد خصوصی بین زن و شوهر نیست. به همین دلیل است که کل خانواده به طور مؤثر در تنظیم، تحقق و تحقق آن کمک می‌کنند.
راه ازدواج عقد است
مراسم خاصی برای ازدواج تجویز نشده است. اصولاً تأکید شده است که ازدواج باید علنی باشد. سایر اعضای جامعه باید از این امر مطلع باشند، ترجیحاً به روشی که جامعه به عنوان استفاده از آن (عرف) پذیرفته است. دوستان و اقوام جمع می‌شوند. نکاح را هر شخصی می‌تواند اجرا کند. معمولاً در جامعه مسلمان، افرادی به نام قادی هستند که این مسئولیت را بر عهده می‌گیرند. در خطبه نکاح از قرآن و سنت تلاوت می‌کنند و همسران را به زندگی خداشناسی، پاکی، عشق و وفاداری متقابل و مسئولیت اجتماعی دعوت می‌کنند. سپس عقد جاری می‌شود که در آن ایجاب (پیشنهاد) و قبوع (قبول) در حضور شاهدان انجام می‌شود. بعد از نکاح، عروس به خانه داماد نقل مکان می‌کند و هر دو فصل جدید زندگی خود را آغاز می‌کنند. پس از پایان عقد، داماد برای اقوام و دوستان جشن می‌گیرد. هدف واقعی از این مجالس و اعیاد این است که مراسم را به یک کارکرد اجتماعی تبدیل کنند و جامعه را از آن آگاه کنند و در آن شرکت کنند. پیامبر به مردم توصیه کرده است که این جشن‌ها را به سادگی برگزار کنند و در شادی یکدیگر شریک شوند.
خانواده با ممنوعیت رابطه جنسی خارج از ازدواج محافظت می‌شود. «زنا» به این ترتیب حرام بوده و جرم قابل مجازات است. تمام راه‌هایی که به این شر منتهی می‌شوند مسدود شده و هر چه راه را به سوی آن هموار کند بررسی و حذف می‌شود. به همین دلیل است که فحشا به هر شکلی که باشد حرام است. نظام اسلامی حجاب، نظام گسترده‌ای است که از خانواده حمایت می‌کند و راه‌هایی را که منجر به رابطه جنسی نامشروع یا حتی تماس بی‌رویه بین جنسیت‌ها در جامعه می‌شود، می‌بندد. قوانین و مقررات اساسی در مورد لباس، شیوه‌های رفتار، قواعد قرارداد بین دو جنس و تعدادی دیگر از مسائل محوری یا فرعی آن را تجویز می‌کند.
در عصری که آزادی مانند خدا پرستش می‌شود، انسان از مهمترین آزادی محروم می‌شود - آزادی انتخاب آرمان‌ها، ارزش‌ها، نهادها و الگوهای زندگی‌اش
صفات زیبای زندگی مورد تشویق قرار گرفته است، اما آنها از بافت نفسانی و احساسی خود جدا شده و به سمت آنچه در زندگی انسان شریف و نیکو است معطوف شده‌اند. تعدادی از اقدامات پیشگیرانه برای محافظت از خانواده در برابر تأثیراتی که ممکن است فضای اخلاقی و اجتماعی آن را تخریب یا تضعیف کند، انجام شده است. برخی از این اقدامات ماهیت اقناع اخلاقی دارند، برخی دیگر روند قوانین و حرمت‌های اجتماعی را در پیش می‌گیرند. و همین طور قانونی است که تخلف از آن مجازاتی را به دنبال دارد. همه اینها از نهاد خانواده محافظت می‌کند و آن را قادر می‌سازد نقش مثبت خود را در ساختن جامعه اسلامی ایفا کند.
ازدواج و خانواده در اسلام باید در چارچوب طرح زندگی مورد نظر اسلام مورد مطالعه و درک قرار گیرد. آنها را نمی‌توان به تنهایی درک کرد. مفهوم انسان و خانواده که اسلام ارائه می‌دهد با مفهوم انسان و خانواده که امروزه در غرب رایج است در تعارض است. ما اصلاً نمی‌خواهیم معذرت خواهی کنیم. ما از پذیرش رویکرد ظاهراً ارزشی خنثی که خواه ناخواه زندگی و دیدگاه انسان را در فرهنگ سکولار غرب امروزی شکل می‌دهد، پرهیز می‌کنیم. ما بر این اعتقادیم که فروپاشی خانواده در غرب تا حدودی نتیجه سردرگمی در مورد مکان و نقش خانواده در جامعه و در مورد هدف زندگی است.
اگر اهداف و ارزش‌های زندگی درست تنظیم نشود، نمی‌توان از فروپاشی بیشتر این نهاد و سایر نهادها جلوگیری کرد. فاجعه روزگار ما این است که تغییرات تحت فشار تحولات تکنولوژیکی و سایر تحولات بیرونی بر انسان تحمیل شده و کل فرآیند تغییر تا حدودی غیر اختیاری و غیرارادی می‌شود. در عصری که آزادی مانند خدا پرستش می‌شود، انسان از مهمترین آزادی محروم می‌شود - آزادی انتخاب آرمان‌ها، ارزش‌ها، نهادها و الگوهای زندگی‌اش.
یکی از بزرگترین کارهایی که پیش رو داریم، احیای این آزادی انتخاب و استفاده خردمندانه و آگاهانه از آن برای سر و سامان دادن به خانه بشریت است. نیروهای غیرانسانی و غیراخلاقی، چه از نظر تاریخ و چه از فناوری، نباید اجازه داشته باشند که به جای انسان تصمیم بگیرند. انسان باید خودش به عنوان جانشین خدا روی زمین تصمیم بگیرد. در غیر این صورت، دستاوردهای ما در زمینه‌های علم و فناوری هرچه باشد، به سمت شکل جدیدی از برده‌داری و کناره‌گیری اجباری انسان از نقش واقعی خود در جهان سوق داده خواهد شد. همه ما باید حداقل در کنار همه کسانی باشیم که به خدا و وجود نظم اخلاقی در جهان ایمان دارند.
انتهای پیام
نظرات