به گزارش ایسنا مهدی هادی - رئیس مرکز تحقیقات کیفیت آب پژوهشکده محیط زیست دانشگاه علوم پزشکی تهران - با طرح این پرسش که چگونه می‌توان رد پای آب را در خانه و مصرف خانگی کم کرد، اظهار کرد: حدود ۹۷ درصد آبی که در جهان وجود دارد شور است و قابل استفاده نیست. 

وی ادامه داد: تنها ۲.۵ درصد آب جهان شیرین یا «فرش واتر» (fresh water) است که حدود ۶۸ آن نیز به شکل یخچال‌های قطبی است و قابل استفاده نیست. ۳۰ درصد نیز آب‌های زیرزمینی است که در دسترس نیستند و در مجموع ۰.۴۹ درصد کل آب در دسترس انسان است. این مقدار به شکل رودخانه‌هاست و می‌توان از آن استفاده کرد. 

چالش جهانی آب

رئیس مرکز تحقیقات کیفیت آب پژوهشکده محیط زیست دانشگاه علوم پزشکی تهران در ادامه گفت: بحران کم‌آبی دارای چالش‌هایی در مقیاس جهانی است. در حال حاضر نزدیک به ۴ میلیارد نفر که تقریبا دو سوم جمعیت کره زمین را تشکیل می‌دهند، حداقل یک ماه در سال آب ندارند و بیش از دو میلیارد نفر در کشورهایی زندگی می‌کنند که منابع آب آن‌ها ناکافی است و تا سال ۲۰۳۰ تقریباً نیمی از جمعیت جهان در مناطقی زندگی خواهند کرد که با کمبود آب روبرو خواهند شد.

چکیده نوشتار 

رد پای آب، کل آب مورد نیاز برای تولید کالاها و خدمات است که شامل آب مستقیم (مصرف آشامیدنی) و غیرمستقیم (آب مصرفی در تولید) است.  به عنوان مثال، تولید یک کیلوگرم شکلات به ۱۷ هزار و ۱۹۶ لیتر آب نیاز دارد و با توجه به منابع محدود آب، برای کاهش رد پای آب هر شخص، می‌توان از تجهیزات کم‌مصرف استفاده کرد و عادات مصرفی را تغییر داد.

ردپای آب چیست؟

هادی با تاکید بر محدودیت منابع آب شیرین، در توضیح اصطلاح «رد پای آب» گفت: «رد پای آب» مقدار کل آب مورد نیاز برای تولید کالا و خدمات است؛ هر آنچه که دیده می‌شود، از لیوان تا سیب که برای تولید هر کدام، مقادیری آب مصرف شده است که به مجموع این آب مصرفی در فرایند تولید، از تهیه مواد خام تا تبدیل شدن محصول و رسیدن به دست مصرف کننده را اصطلاحا «رد پای آب» می‌نامند. 

رئیس مرکز تحقیقات کیفیت آب پژوهشکده محیط زیست با اشاره به سه مفهوم آب آبی، آب سبز و آب خاکستری، گفت: آب آبی، آب‌های سطحی و زیر زمینی استو آب رودخانه‌ها و آبخوان‌ها از جمله آب‌های آبی است. آب سبز، آب ذخیره شده در خاک است، یعنی آبی که روی سطح زمین قرار گرفته است و به آبخوان‌ها نفوذ نمی‌کند و تنها در لایه‌های بالایی خاک وجود دارد که گیاه به‌طور مستقیم از آن استفاده می‌کند. 

وی در مجموعه سخنرانی‌های پیام دارالفنون (تامز تاک) با عنوان «آشنایی با چالش های محیط زیستی دامه داد: آب خاکستری، آب مورد نیاز برای رفع و خنثی‌سازی آلودگی آب ناشی از فرایند تولید است و به مقادیری از آب اطلاق می‌شود که باید به آب پذیرنده پسابِ ناشی از تولیدات اضافه شود تا غلظت آب آلوده را به سطح اولیه خود بازگرداند.

هادی در توضیح اصطلاح «آب مجازی» نیز اظهار کرد: آب مجازی به آبی گفته می‌شود که در فرایند تولید مصرف شده است. 

وی با اشاره به دو نوع «رد پای آب» گفت: رد پای آب به دو نوع مستقیم و رد پای غیر مستقیم دسته‌بندی می‌شود. رد پای آب مستقیم آب مصرفی مانند آب آشامیدنی است که با چشم دیده می‌شود اما رد پای آب غیر مستقیم با چشم دیده نمی‌شود. به عنوان مثال آبی که برای تولید نان یا برای تولید یک کالا مصرف شده دارای رد پای غیر مستقیم آب است.

ردپای آب در ایران

بر اساس آماری که رئیس مرکز تحقیقات کیفیت آب پژوهشکده محیط زیست، آذرماه سال گذشته اعلام کرده بود، طبق تحقیقات علمی، ردپای آب هر ایرانی به‌طور متوسط روزانه حدود ۴,۳۰۰ لیتر است که بخش عمده‌ای از آن به مصرف غیرمستقیم آب در فرآیندهای تولید کالاها و خدمات مربوط می‌شود. 

وی سپس به جدولی که رد پای آب برخی محصولات غذایی را شرح داده بود، اشاره کرد و گفت: یکی از مواد غذایی مورد اشاره در این جدول شکلات است که نشان می‌دهد برای تولید یک کیلوگرم از آن ۱۷ هزار و ۱۹۶ لیتر آب نیاز است. 

او ضمن اشاره‌ای مختصر به نحوه محاسبه ردپای آب گفت: مجموع رد پای مستقیم به اضافه رد پای غیر مستقیم مقادیر آب مصرفی را نشان می‌دهد. 

چگونه ردپای آب را کاهش دهیم؟

وی در ادامه گفت: با استفاده طولانی‌مدت از لباس‌ها، بازیافت ظروف و... رد پای آب فردی هر شخص کمتر می‌شود.

هادی ضمن ارائه راهکار برای کاهش رد پای آبی هر شخص گفت: از جمله استفاده از تجهیزات برای کاهش رد پای آب می‌توان به نصب سردوش‌ها یا سرشیرهای کم‌مصرف، بحث جدید استفاده از دستگاه‌های واترسنس (water sense) که نسبت به مصرف آب حساسند و آبیاری گلدان و باغچه‌ها با استفاده از آبیاری قطره‌ای اشاره کرد. 

وی با اشاره به اقدامات ساده‌ای که در نهایت منجر به کاهش مصرف آب می‌شود نیز گفت: روشن کردن ماشین‌لباسشویی با حداکثر وزن و حجم لباس، روشن کردن ماشین ظرفشویی پس از زیاد شدن تعداد ظروف و اختصاص زمان برای ذوب مواد غذایی فریز شده و منجمد به جای قرار دادن آن زیر شیر آب از این دسته اقدامات است. 

رئیس مرکز تحقیقات کیفیت آب پژوهشکده محیط زیست دانشگاه علوم‌پزشکی با اشاره به راهکارهایی برای کاهش رد پای آب غیر مستقیم نیز اظهار کرد: کاهش ضایعات غذایی، خرید به اندازه مواد غذایی، کاهش مصرف مواد فرآوری شده به دلیل نیاز زیاد آن‌ها به آب در فرایند تولید، عایق‌بندی منزل برای کاهش مصرف انرژی، کاهش مصرف محصولات پلاستیکی، خرید لباس‌های پارچه‌ای و شستن لباس‌ها با آب سرد نیز از جمله این اقدامات است. 

وی افزود: شستن لباس با آب گرم خود نیازمند مصرف انرژی برای گرم‌ کردن آب است و مصرف انرژی به‌تنهایی نیز رد پای آب دارد. 

هادی در پایان با اشاره به لزوم ارائه این آموزش‌ها به کودکان گفت: آموزش زندگی پایدار را باید نهادینه کرد که بهترین شیوه آغاز آموزش از کودکان است. نسل‌های جدید از ظرفیت پذیرش مفهوم زندگی پایدار برخوردارند. پایدار زندگی کردن به این معنی است که برای نسل‌های آینده اهمیت قائل شویم. 

انتهای پیام