حمید رنجبران در میزگرد تخصصی و رسانه‌ای «جوانان، سرمایه و نشاط اجتماعی» که در دفتر ایسنا در همدان برگزار شد، اظهار کرد: حادثه اخیر در بندرعباس جلوه‌ای روشن از سرمایه اجتماعی در جامعه ما بود؛ جایی که مردم به‌صورت خودجوش و فعال وارد عمل شدند و در شبکه‌های اجتماعی، حس تعلق، همدلی و همیاری را به نمایش گذاشتند. این گونه رویدادها نشان می‌دهد که سرمایه اجتماعی همچنان در بطن جامعه ایرانی زنده و پویاست.

رنجبران با بیان اینکه سرمایه اجتماعی و نشاط اجتماعی به‌هیچ‌وجه از یکدیگر جدا نیستند و سرمایه اجتماعی بر پایه مشارکت فعال شکل می‌گیرد، تصریح کرد: زمانی که این مشارکت وجود نداشته باشد، احساس تعلق، امید به آینده و لذت از حضور در جامعه نیز کاهش می‌یابد.

وی با اشاره به تاریخچه و پایه‌های فرهنگی سرمایه اجتماعی، بیان کرد: سرمایه اجتماعی در فرهنگ ایرانی، در طول سالیان بر پایه مذهب، مشاهیر و هویت جمعی شکل گرفته است. حاکمیت می‌تواند نقش مهمی در افزایش یا کاهش این سرمایه ایفا کند. در عین حال، یک جامعه برخوردار از سرمایه اجتماعی بالا نیز می‌تواند به بهبود عملکرد دولت کمک کند. تشکل‌ها و سمن‌ها به‌عنوان نهادهای مردمی، جلوه‌ای عینی از سرمایه اجتماعی هستند.

سرمایه اجتماعی، جوانان و سلامت روان

این روانشناس با بیان اینکه افزایش مطلوب سرمایه اجتماعی، ارتباط مستقیمی با سلامت روان به‌ویژه در میان جوانان دارد، اظهار کرد: زمانی که جوان احساس تبعیض، ناامیدی یا عدم‌کارآمدی کند، سرمایه اجتماعی نیز دچار فرسایش می‌شود. نگاه به جوانان به‌عنوان موتور محرکه جامعه باید با رویکرد روان‌شناختی و جامعه‌شناختی همراه باشد، چرا که افزایش اضطراب، شکاف نسلی و نبود احساس امنیت روانی به‌شدت بر میزان مشارکت و اعتماد اجتماعی اثر می‌گذارد.

رنجبران با تأکید بر عوامل اقتصادی در تحلیل مسائل روانی و اجتماعی، بیان کرد: در تحلیل رویدادهای اجتماعی، صرفاً نمی‌توان به عوامل روانی تکیه کرد. عوامل اقتصادی نظیر بیکاری، تورم، مشارکت پایین زنان و فشارهای معیشتی نقش عمده‌ای در بروز آسیب‌های اجتماعی دارند و نباید آن‌ها را به مسائل روانی تقلیل داد.

وی با بیان اینکه آموزش مهارت‌های زندگی به جوانان، بنیان سلامت روان و سرمایه اجتماعی است، توضیح داد: نوجوانان و جوانان در دوره‌ای حساس از شکل‌گیری هویت قرار دارند. بنابراین لازم است حاکمیت و نهادهای آموزشی و فرهنگی، آموزش «زندگی کردن» را به‌طور جدی در دستور کار قرار دهند. آموزش مهارت‌های زندگی یکی از بنیان‌های اصلی سلامت روان است و خوشبختانه در حال اجراست، اما نیازمند برنامه‌ریزی منسجم‌تر، فراگیرتر و با جدیت بیشتر است.

این روانشناس بالینی با اشاره به نقش رسانه‌ها و نهادهای فرهنگی در تقویت سرمایه اجتماعی میان جوانان، ادامه داد: رسانه‌ها، آموزش و نهادهای فرهنگی نقش مهمی در تقویت سرمایه اجتماعی و نشاط عمومی ایفا می‌کنند. اطلاع‌رسانی صحیح، الگوسازی مثبت و ایجاد فضا برای بیان خواسته‌ها و مطالبات نسل جوان، از جمله ابزارهایی است که می‌تواند به کاهش شکاف اجتماعی و افزایش مشارکت کمک کند.

رنجبران یادآوری کرد: قومیت سرمایه اجتماعی نیازمند نگاهی جامع به مسائل فرهنگی، روانی و اقتصادی است. سلامت روان، نشاط اجتماعی، مشارکت جوانان و آموزش مهارت‌های زندگی باید به‌صورت یکپارچه مورد توجه قرار گیرد. با سیاست‌گذاری هدفمند، حمایت از سمن‌ها و نهادهای مردمی، و تقویت اعتماد عمومی، می‌توان جامعه‌ای با نشاط، پویا و امیدوار به آینده ساخت.

انتهای پیام