حمید صابر در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: صنایع فرهنگی، که گاهی با عنوان صنایع خلاق نیز شناخته می‌شوند، تعاریف گوناگونی دارند. در ایران صنایع فرهنگی، صنعتی که به خلق ایده، تولید و توزیع محصولات و خدماتی می‌پردازد که هم ماهیت فرهنگی دارند و هم ارزش افزوده اقتصادی ایجاد می‌کنند تعریف می‌شود.
سرپرست گروه صنایع خلاق فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی ادامه داد: صنایع خلاق شامل تمام صنایعی است که از خلاقیت انسانی به عنوان ماده اولیه برای تولید کالاها و محصولاتی استفاده می‌کنند که مشمول حقوق مالکیت معنوی هستند. بنابراین در حالی که صنایع فرهنگی بخش مهمی از صنایع خلاق را تشکیل می‌دهند، مفهوم صنایع خلاق گسترده‌تر است و می‌تواند به تمام ابتکارات نوآورانه و فناورانه‌ای اطلاق شود که ارزش اقتصادی دارند اما در دسته‌بندی صنایع سخت قرار نمی‌گیرند. از این رو شاید یکی از جامع‌ترین تعاریف این باشد که صنایع فرهنگی و خلاق صنایعی هستند که ریشه در خلاقیت، مهارت و استعداد فردی دارند و از طریق تولید یا بهره‌برداری از دارایی‌های فکری، ارزش اقتصادی و فرهنگی ایجاد می‌کنند. این صنایع پیوندی بین فرهنگ، هنر، فناوری و کسب‌وکار برقرار می‌کنند.
صابر در تشریح حوزه‌های صنایع خلاق بیان کرد: در رابطه با دسته‌بندی صنایع فرهنگی کشورهای مختلف تلاش می‌کنند یک مدل فراگیر را انتخاب کرده و به عنوان مرجع از آن بهره ببرند، یا متناسب با بسترهای فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی خود یک مدل دسته‌بندی بومی داشته باشند و دسته‌بندی‌های مرجع را بازآرایی کنند. دسته‌بندی‌های آنکتاد، یونسکو، DCMS، WIPO و اتحادیه اروپا از جمله این دسته‌بندی‌ها هستند.
گردشگری معنوی گنج پنهان صنایع خلاق در خراسان رضوی
وی با اشاره به دسته‌بندی صنایع فرهنگی در ایران و خراسان رضوی گفت: خراسان رضوی به ویژه مشهد به عنوان پایتخت معنوی ایران، دارای ظرفیت‌های فرهنگی عظیمی است که بستر مناسبی برای شکوفایی صنایع خلاق فراهم کرده است. از یک سو زیرساخت‌های فرهنگی غنی مانند آستان قدس رضوی، موزه‌ها، مجتمع‌های فرهنگی و هنری، فرهنگسراها و غیره وجود دارد و از سوی دیگر گردشگری مذهبی فرصت‌های گسترده‌ای برای توسعه گردشگری فرهنگی و فروش محصولات خلاق محلی مانند سوغات، صنایع‌دستی و آثار هنری ایجاد می‌کند. حضور هنرمندان، شاعران و طراحان برجسته در سطح استان و نقش رو به رشد استارتاپ‌ها و فضاهای نوآوری در حوزه‌های طراحی، محتوا و فناوری، با توسعه سیاست‌های حمایتی، صنایع فرهنگی و خلاق می‌توانند نقش مهمی در اشتغال‌زایی، تولید ثروت، حفظ هویت فرهنگی و تقویت دیپلماسی فرهنگی استان ایفا کنند.
صنایع خلاق در خراسان رضوی در مرحله گذار از سنت به ساختاریافته است
صابر در خصوص ارزیابی وضعیت فعلی صنایع فرهنگی و خلاق در خراسان رضوی افزود: صنایع فرهنگی و خلاق در خراسان رضوی در مرحله گذار از فعالیت‌های سنتی به فعالیت‌های ساختاریافته و نوآورانه قرار دارند. برخی حوزه‌ها مانند صنایع دستی، گردشگری مذهبی، نشر و تولید محتوای مذهبی رشد خوبی داشته‌اند، اما همچنان نبود انسجام، سیاست‌های حمایتی جامع و ضعف در بازاریابی بین‌المللی از جمله مشکلات اصلی هستند. در حال حاضر فعالیت‌ها اغلب به صورت پراکنده و فردمحور انجام می‌شود؛ نقش دستگاه‌ها و نهادهای دولتی و فرهنگی مهم است اما هماهنگی میان آن‌ها ضعیف است.
وی با اشاره به اینکه نقاط قوت صنایع فرهنگی در استان در بخش گردشگری است، عنوان کرد: گردشگری گسترده مذهبی و سلامت با حضور سالانه میلیون‌ها زائر با تنوع قومی و فرهنگی (ترک، کرد، بلوچ، عرب و...) که تنوعی از سنت‌ها و هنرها را ایجاد کرده همراه است، همچنین وجود دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی هنری مانند دانشگاه فردوسی، علمی کاربردی، آزاد اسلامی و پارک علم و فناوری، زیرساخت‌های اولیه هنر و رسانه شامل مجتمع‌های فرهنگی و هنری، فرهنگسراها، آموزشگاه‌های آزاد هنری، نمایشگاه‌ها و استودیوهای کوچک از دیگر نقاط قوت در این زمینه است.
صابر در خصوص چالش‌های توسعه صنایع فرهنگی و خلاق در استان افزود: نبود سیاست‌گذاری یکپارچه و ناهماهنگی میان دستگاه‌های متولی، کمبود حمایت‌های مالی و تسهیلات بانکی، نبود بازارهای پایدار فروش در حوزه صادرات فرهنگی، توجه کم به ظرفیت فضای مجازی و بازاریابی دیجیتال و نبود برندینگ فرهنگی مشخص برای استان که بتواند محصولات خلاق را در بازار ملی و فراملی متمایز کند از جمله چالش‌ها است.
وی خاطرنشان کرد: حضور جوانان خلاق و فارغ‌التحصیلان رشته‌های هنری، بسترهای نوآوری و استارتاپی، گردشگری مذهبی و فرهنگی، ظرفیت‌های هنری و تاریخی، تنوع قومی و بومی، نزدیکی به بازارهای آسیای مرکزی و اشتراکات فرهنگی و زبانی با این کشورها که فرصت ارزشمندی برای تعامل فرهنگی و تجاری است از فرصت‌های توسعه صنایع فرهنگی و خلاق در خراسان رضوی محسوب می‌شود.
سرپرست گروه صنایع خلاق فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی در خصوص پروژه‌های موفق و تجربیات قابل توجه در صنایع خلاق استان اظهار کرد: پروژه‌ها و تجربیات موفقی در زمینه صنایع خلاق به اجرا درآمده‌اند که نقش مهمی در توسعه فرهنگی و اقتصادی منطقه ایفا می‌کنند. برخی از این موارد عبارتند از رویداد ملی و تخصصی صنایع خلاق و فرهنگی که برگزاری این رویداد توسط پارک علم و فناوری خراسان، با حضور اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی و مقامات کشوری دستاوردهای خوبی در سیاست‌گذاری‌های کلان و توسعه فعالیت‌های فناورانه فرهنگی و هنری برای مشهد به همراه داشته است.
خراسان رضوی در حوزه صنایع خلاق جایگاه دوم کشور را در اختیار دارد
صابر ادامه داد: جایگاه دوم استان در حوزه صنایع خلاق کشور یک افتخار است؛ در این خصوص فعالیت ۸۳ شرکت در حوزه صنایع خلاق، خراسان رضوی را پس از تهران در جایگاه دوم کشور قرار داده است که این نشان‌دهنده ظرفیت بالای استان در توسعه و حمایت از این صنایع است.
وی با بیان اینکه کارگروه مد و لباس استان موفق به کسب رتبه برتر کشوری از سوی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شده است، گفت: این رویداد با حضور فعال در جشنواره‌های ملی و برگزاری رویدادهای تخصصی، دستاوردهای قابل توجهی داشته است.
صابر ادامه داد: همچنین مرکز نوآوری نبتک با ایجاد استودیوهای صدا و تصویر، زمینه تولید محتوای دیجیتال هدفمند، به‌ویژه برای صادرات به کشورهای همسایه را فراهم کرده است. شرکت طراحان سفید یک شرکت دانش‌بنیان در حوزه ساخت و نشر بازی‌های دیجیتال، راهکارهای خلاقانه‌ای مبتنی بر گیمیفیکیشن، بلاکچین، متاورس، تکنولوژی AR و VR، هوش مصنوعی و آموزش تخصصی ارائه می‌دهد.
سرپرست گروه صنایع خلاق فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی در خصوص برنامه‌ریزی و اجرای جشنواره صنایع خلاق استان و کارگاه‌های آموزشی صنایع خلاق در سال جاری و حمایت‌های صورت‌گرفته و برنامه‌ریزی‌شده از فعالان صنایع خلاق، گفت: اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی با همکاری پارک علم و فناوری خراسان و بنیاد پویانمایی ایران پیش‌نویس تفاهم‌نامه‌ای برای راه‌اندازی این پارک تهیه کرده است. هدف این پارک ایجاد زیرساختی تخصصی برای حمایت از فعالان حوزه انیمیشن و پویانمایی در استان است که به عنوان زیست‌بومی تخصصی در حوزه تولید محتوای دیجیتال فعالیت و با فراهم‌سازی زیرساخت‌هایی مانند استودیو تصویر، صدا، انیمیشن و فضای اشتراکی، به شرکت‌های خلاق و استارتاپ‌ها در تولیدات چندرسانه‌ای کمک می‌کند.
وی اضافه کرد: توسعه مجتمع‌های فرهنگی و هنری از دیگر برنامه‌ها است و در این راستا برنامه‌ریزی برای پویایی مجتمع فرهنگی و هنری امام رضا(ع) و راه‌اندازی مرکز نوآوری‌های نوین و خلاق فرهنگی به عنوان یکی از مأموریت‌های ویژه اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی در حال انجام است. اهداف و دستاوردهای این همکاری‌ها شامل تربیت نیروی انسانی متخصص، توسعه پژوهش‌های کاربردی و حمایت از ایده‌های نوآورانه است.
خراسان رضوی به یکی از قطب‌های تولید انیمیشن در کشور تبدیل شده است
صابر بیان کرد: سرمایه‌گذاری و آمار مربوطه فرصت‌های سرمایه‌گذاری در حوزه صنایع فرهنگی و خلاق در استان به ویژه در زمینه‌هایی مانند انیمیشن، بازی‌های رایانه‌ای، تولید محتوای دیجیتال و گردشگری فرهنگی به طور چشمگیری در حال گسترش است. خراسان‌رضوی با بهره‌مندی از نیروی انسانی متخصص و زیرساخت‌های مناسب، به یکی از قطب‌های تولید انیمیشن در کشور تبدیل شده است و با توجه به رشد جهانی این صنعت و قابلیت ارزآوری آن، سرمایه‌گذاری در این حوزه می‌تواند بازدهی بالایی داشته باشد.
سرپرست گروه صنایع خلاق فرهنگی اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی در خصوص تأثیر سرمایه‌گذاری در صنایع خلاق بر اقتصاد و اشتغال استان گفت: صنایع خلاق با تکیه بر نوآوری، فناوری و سرمایه فکری فرصت‌های شغلی متنوعی برای جوانان، هنرمندان و کارآفرینان فراهم می‌کند که منجر به رشد اقتصادی و ارزآوری برای استان خواهد شد. سرمایه‌گذاری در این حوزه‌ها نه تنها به رشد اقتصادی کمک می‌کند، بلکه ابزاری مؤثر برای تقویت هویت ملی و ارتقای فرهنگ عمومی نیز است.
خراسان رضوی بستری ایده‌آل برای سرمایه‌گذاری در حوزه صنایع خلاق و فرهنگی
صابر همچنین بر اهمیت سرمایه‌گذاری در صنایع فرهنگی و خلاق استان در راستای افزایش نفوذ منطقه‌ای و جهانی ایران اشاره و اظهار کرد: با توجه به افزایش نفوذ منطقه‌ای و جهانی ایران، خراسان رضوی با بهره‌مندی از منابع انسانی متخصص، زیرساخت‌های مناسب و حمایت‌های دولتی بستر ایده‌آلی برای سرمایه‌گذاری در صنایع فرهنگی و خلاق فراهم آورده است و با عنایت به روند رو به رشد این صنایع و تقاضای فزاینده در بازارهای داخلی و بین‌المللی، سرمایه‌گذاری در این حوزه‌ها می‌تواند بازدهی قابل توجهی به همراه داشته باشد.
پارک پویانمایی خراسان رضوی گامی در جهت توسعه صنعت انیمیشن
وی اضافه کرد: با توجه به برنامه هفتم توسعه، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی موظف است با همکاری دستگاه‌های ذی‌ربط، در راستای افزایش میزان تولید پویانمایی به میزان ۷۳۰۰ ساعت تا پایان برنامه، اقدامات و حمایت‌های لازم را از بخش غیردولتی به عمل آورد. در همین راستا و بر اساس همین ماده قانونی، معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست جمهوری مکلف شده است تا به منظور توسعه و تجهیز زیرساخت‌های فنی مورد نیاز برای افزایش تولید پویانمایی داخلی، حداقل ۲ پارک علم و فناوری ویژه تولید پویانمایی ایجاد کند و مجاز است با توجه به استعداد و نیاز هر استان، حداقل یک کارخانه نوآوری تولید پویانمایی در هر استان راه‌اندازی کند.
صابر بیان کرد: پارک پویانمایی خراسان رضوی با هدف توسعه صنعت انیمیشن و تقویت زیرساخت‌های فرهنگی و خلاق استان، در حال برنامه‌ریزی برای راه‌اندازی است. در همین راستا پیش‌نویس تفاهم‌نامه سه‌جانبه میان اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی خراسان رضوی، پارک علم و فناوری خراسان و بنیاد پویانمایی ایران، تدوین شده و در مراحل پایانی تصویب قرار دارد.
تاثیرات پارک پویانمایی بر حوزه فرهنگی استان
وی در پایان به هویت‌سازی فرهنگی اشاره کرد و ادامه داد: پویانمایی به عنوان ابزاری مهم در هویت‌سازی و توسعه فرهنگی نقش بسزایی دارد، لذا با تمرکز بر تولید انیمیشن‌های مبتنی بر فرهنگ و تاریخ بومی، این پارک می‌تواند به تولید محتوای بومی و ارتقای فرهنگ منطقه‌ای کمک شایانی کند؛ از طرفی تربیت نیروی انسانی متخصص و توانمند اهمیت دارد و با توجه به اینکه خراسان رضوی به ویژه مشهد، قطب صنعت پویانمایی در کشور محسوب می‌شود، انتظار می‌رود با احداث این پارک شاهد افزایش تولیدات انیمیشن، جذب سرمایه‌گذاری، ایجاد اشتغال و در یک کلام رشد و شکوفایی صنعت پویانمایی در استان باشیم.
انتهای پیام
نظرات