به گزارش ایسنا، دانه‌های خاک براق هرمز میان انگشتان می‌غلتد، درون شیشه‌هایی در شهرهای دیگر فرود می‌آید و گوشه‌ای خاک می‌خورد و این البته تنها زاویه از روایت‌های بیان شده در خصوص خاک هرمز بود که موج رسانه‌ای و مردمی آن، پس از مدتی آرام گرفت و حالا پس از فروکش کردن موج هرمز، باید دید که چگونه می‌توان از این فرصت برای تثبیت تغییرات اثرگذار استفاده کرد تا از تکرار آن جلوگیری کرد چراکه در صورت عدم «تثبیت مسئله» و «تغییر نگرش جامعه و مسئولان» در نهایت با گذر زمان حساسیت‌ها از بین خواهد رفت و شرایط دیگربار به روال سابق بازمی‌گردد.
علی تیموری - رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور - با اشاره به برداشت غیرمجاز خاک جزیره هرمز، از استقرار یگان حفاظتی و اجرای طرح‌های آموزشی برای گردشگران خبر می‌دهد و می‌گوید: در جزیره هرمز، بعضی گردشگران گاه ناآگاهانه و گاه آگاهانه و با هدف سوءاستفاده، خاک را برداشت می‌کنند.
وی تاکید می‌کند: بر همین اساس قوانین و قواعدی به اداره کل منابع طبیعی استان هرمزگان ابلاغ شده تا فعالیت‌های آموزشی و ترویجی گسترده‌ای در سطح جزیره انجام شود تا گردشگران از ممنوعیت قانونی برداشت خاک از عرصه‌های منابع طبیعی آگاه شوند.
رئیس سازمان منابع طبیعی و آبخیزداری کشور می‌افزاید: در آغاز سال نیز دستور داده شد که در ورودی جزیره و نقاط حساس، کیوسک‌های نگهبانی توسط یگان حفاظت منابع طبیعی مستقر شود تا علاوه بر نظارت بر برداشت خاک، سایر تخلفات مرتبط با منابع طبیعی نیز کنترل شود.
وی ادامه می‌دهد: بخش بزرگی از این مسأله نیازمند فرهنگ‌سازی است. وقتی گردشگر از قوانین مطلع نباشد، نمی‌توان از او انتظار رعایت کامل مقررات را داشت بنابراین ابتدا باید آموزش و آگاه‌سازی صورت گیرد سپس در صورت تکرار تخلف، با آن برخورد شود.
رئیس مرکز آموزش و تربیت محیط‌بان سازمان حفاظت محیط زیست نیز معتقد است بحران‌هایی مانند آنچه در هرمز رخ داد، تنها زمانی به فرصتی برای اصلاح تبدیل می‌شود که با آموزش مستمر، ضوابط روشن و مدیریت دقیق مقاصد گردشگری همراه باشد.
محمد مدادی در گفت‌وگو با ایسنا به این پرسش که «پس از موج واکنش‌های عمومی به خاکبرداری از هرمز، آیا تغییری در نگاه مسئولان، جامعه یا رویه‌های اجرایی احساس شده است؟» از منظرِ الزاماتِ اثرگذاری پاسخ می‌دهد و با تاکید بر لزوم آموزش، تعیین ضوابط و مدیریت مقاصد گردشگری می‌گوید: برای جلوگیری از تکرار این رخدادها از طریق تغییر نگرش جامعه و مسئولان باید تمهیداتی را در نظر گرفت. این تمهیدات دارای الزاماتی است که نخستین آن «آموزش» است.
وی تاکید می‌کند: جامعه و دستگاه‌های مرتبط از وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی تا شهرداری‌ها و دهیاری‌ها باید آموزش‌های مرتبط با گردشگری مسئولانه را دریافت کند. آموزش در این حیطه باید به‌نحوی باشد که هر نهاد بر اساس محدوده اثرگذاری خود اقدامات موثری را انجام دهد.
مدادی بر اثرگذاری آموزش‌های مداوم تاکید و اظهار می‌کند: آموزش فرایندی مستمر و همیشگی است اما تنها بخشی از راهکار است.
وی آموزش را یکی از جوانب مهم مدیریت گردشگری محسوب می‌کند و می‌گوید: پیش از ورود یا در بدو ورود گردشگر به مقصد باید آموزش‌های لازم را دریافت کند. این آموزش‌ها شامل محدودیت‌ها، ممنوعیت‌ها، مخاطرات محیط زیستی و حتی مسائل فرهنگی آن منطقه می‌شود که در تمام دنیا انجام می‌شود. چنین الزاماتی در ایران نیز باید وجود داشته باشد.
به گزارش ایسنا، با وجود تمرکز بر موضوعات گردشگری، از سال‌های گذشته، ابعاد دیگری از موضوع برداشت خاک از جزیره هرمز نیز مورد توجه واقع شده است که از جمله این مباحث می‌توان به صادرات خاک، اشاره کرد. اگرچه که صادرات خاک هرمز از پیش، تکذیب شده است، اما با این حال، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست وقت در سال ۹۷ گفته بود «گزارشی به من دادند که از جزیره هرمز خاک صادر می‌کنند.»
در هر شرایط، حالا کار به جایی رسیده است که نجات خاک هرمز با کلماتی مانند خاک‌خواری، تاراج، صادرات و البته قاچاق پیوند خورده است،. به طوری که اواسط فروردین ماه، فرمانده یگان حفاظت بندر شهید باهنر و شرق استان هرمزگان از کشف بیش از ۴۰ کیلوگرم خاک و سنگ جزیره هرمز توسط مأموران این یگان در بندر شهیده فاطمه نیک خبر داد.
مدادی در پاسخ به ایسنا درباره موارد مطرح شده درباره صادرات خاک هرمز می‌گوید که در این زمینه اطلاعاتی ندارد و به آن ورود نمی‌کند.
به گفته وی مدیریت خاک دارای دستگاه متولی و دارای ضوابط و قانون است. دستگاه‌های متولی باید در این زمینه ورود و این موضوع را صحت‌سنجی کنند.
رئیس مرکز آموزش و تربیت محیط‌بان سازمان حفاظت محیط زیست تاکید می‌کند: مدیریت مقاصد گردشگری امری بسیار ضروری است؛ به‌ویژه برای مقاصدی مانند جزیره هرمز که یک جزیره با ظرفیت شکننده محسوب می‌شود.
وی معتقد است که ضوابط مشخصی باید برای انواع گردشگری وجود داشته باشد و لازم است تورهای طبیعت‌گردی، سفرهای خانوادگی یا فردی و... دارای قالب‌هایی مشخص باشد.
به اعتقاد مدادی ظرفیت ورود گردشگر به منطقه‌ای مانند هرمز باید مشخص شود؛ به این معنی که در یک روز، یک هفته یا یک سال چند نفر می‌توانند وارد منطقه شوند. مراجعه به مقاصدی مانند هرمز باید از پیش مدیریت و برنامه‌ریزی و مشخص شود که چند نفر، در چه زمانی، می‌توانند وارد شوند و از کدام مسیرها عبور کنند، چه فعالیت‌هایی گردشگری از جمله اقامت و.. برای آن‌ها مجاز است.
رئیس مرکز آموزش و تربیت محیط‌بان سازمان حفاظت محیط زیست می‌افزاید: جزایری مانند هرمز به‌دلیل ویژگی‌های خاص و مخاطب زیاد، نیازمند مدیریت دقیق‌تری در حوزه گردشگری است.
مدادی «مدیریت گردشگری» را از طریق مشارکت و تعامل سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در کمیته ملی طبیعت‌گردی امکان‌پذیر می‌داند و می‌افزاید: این کمیته که دبیرخانه‌اش در وزارت میراث فرهنگی مستقر است، مکانی برای هم‌افزایی نهادهای ذی‌ربط در حوزه گردشگری طبیعت است. سازمان حفاظت محیط زیست نیز در این کمیته نماینده دارد. نماینده سازمان در این کمیته، دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق است که به‌عنوان بازوی اجرایی معاونت محیط طبیعی در این حوزه عمل می‌کند.
مدادی در پایان درباره تغییرات ایجاد شده در نگاه مسئولان، جامعه یا رویه‌های اجرایی، پس از گذر از موج اخبار مرتبط با جزیره هرمز می‌گوید: این اتفاقات متاثر و ناراحت کننده است، اما طبیعتا توجهات را جلب خواهد کرد. توجه دستگاه‌های مسئول نیز به‌طور قطع جلب شده و این امید وجود دارد که برای جلوگیری از تکرار اتفاقاتی از این دست، سیاستگذاری و برنامه‌ریزی کنند؛ نه تنها جزیره هرمز، که تمامی مناطق نیازمند آموزش، ضوابط، مدیریت مقاصد گردشگری و البته رعایت ظرفیت برد هر منطقه گردشگری است.
انتهای پیام
نظرات