قانون جوانی جمعیت مشتمل بر ۷۳ ماده و ۸۱ تبصره، در جلسه مورخ ۲۴ مهر ۱۴۰۰ کمیسیون مشترک طرح جوانی جمعیت و حمایت از خانواده مجلس شورای اسلامی، طبق اصل ۸۵ قانون اساسی تصویب شد.

پس از موافقت مجلس با اجرای آزمایشی آن، به مدت ۷ سال، در تاریخ ۱۴۰۰/۸/۱۰ به تایید شورای نگهبان رسید.

حال پس از گذشت بیش از سه سال از اجرای این قانون خبرگزاری ایسنا با هدف بررسی نتایج اجرای قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده نشستی علمی را با حضور متخصصین جمعیت شناسی برگزار کرد.

یک کارشناس جمعیت‌شناسی با انتقاد از روند اجرای قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده، مدعی شد که بی‌توجهی به تحلیل علمی، تغییرات فرهنگی و استفاده از ابزارهای غیرکارشناسی، نه‌تنها مسئله جمعیت را حل نکرده، بلکه موجب بی‌اعتمادی عمومی و تعمیق بحران شده است.

حمید خاورزمینی در نشست «بررسی نتایج قانون جوانی جمعیت و حمایت از خانواده» که در  ایسنا برگزار شد، با بیان اینکه هر پدیده‌ای پیش از تبدیل شدن به مسئله باید به‌درستی شناسایی و ریشه‌یابی شود، اظهار کرد: همان‌گونه که در پزشکی، تشخیص صحیح، اساس درمان است، در حوزه جمعیت نیز تحلیل علمی مسئله از اهمیت بالایی برخوردار است.

خاورزمینی با اشاره به اجرای سیاست‌های کنترل جمعیت در دهه ۷۰، تصریح کرد: برنامه‌ریزی آن زمان اشتباه نبود؛ اما زمانی‌که برخی کارشناسان بحران جمعیتی را به آن سیاست‌ها نسبت دادند، یک گسست علمی شکل گرفت.

وی ادامه داد: بعد از دهه ۶۰ که با بمب اول جمعیتی مواجه بودیم، در فکر تدارک برای انفجار دوم بودیم تا آماده‌سازی زیرساخت‌ها برای متولدین انفجار دوم فراهم شود اما تغییر سبک زندگی و عدم وقوع انقجار دوم جمعیتی، زمینه‌ساز مشکلات امروز شد. خانواده‌هایی که باید در بازه زمانی ۲۰ تا ۳۰ سال پس از دهه ۶۰ شکل می‌گرفتند، به دلایل مختلفی از جمله تجرد، کاهش تمایل به ازدواج و فرزندآوری، تشکیل نشدند.

این مدرس دانشگاه با بیان اینکه سبک زندگی امروز با گذشته تفاوت‌های اساسی دارد، تصریح کرد: زندگی‌های بدون تعهد قانونی رواج یافته و سیاست‌گذاری جمعیتی باید با در نظر گرفتن این تحولات، شرایط فرزندآوری را در سبک جدید زندگی فراهم کند.

خاورزمینی، روش‌های غیرکارشناسانه را برای افزایش نرخ باروری بی‌نتیجه دانست و اظهار کرد: تلاش برای افزایش فرزندآوری با ابزارهای نامناسب، مانند جنگیدن با شمشیر در میدان نبرد تانک‌هاست؛ ابزارها باید متناسب با زمان انتخاب شوند.

وی با بیان اینکه الگوبرداری نیازمند درک شرایط فرهنگی و اجتماعی هر جامعه است، خاطرنشان کرد: باید از تجربیات موفق الگوبرداری کرد، نه از نمونه‌هایی که نتیجه مطلوب نداشته‌اند و در ایران با توجه به پیشینه‌ای که وجود دارد، مسائل فرهنگی می‌توانند گره‌گشای مشکلات جمعیتی کشور باشند.

این جمعیت‌شناس نسبت به سیاست‌زدگی در موضوع جمعیت هشدار داد و گفت: سیاست‌زدگی همانند تیغ دو لبه عمل می‌کند و باعث بی‌اعتمادی عمومی به سیاست‌های جمعیتی می‌شود. برخی بر این باورند که دخالت دولت در امور خانواده اشتباه است که این نگرش، نوعی لیبرالیسم ایرانی و منجر به هرج‌ومرج در تفکر و رفتار اجتماعی شده است.

وی تاکید کرد: مسئله جمعیت، موضوعی ملی و راهبردی است و دولت همان‌گونه که مسئول تأمین منابع حیاتی مانند آب و سوخت است، موظف به تأمین جمعیت آینده نیز هست. این امر نیازمند سیاست‌گذاری علمی، همراه با اقناع عمومی و دور از شائبه‌های سیاسی است.

خاورزمینی با بیان اینکه متأسفانه بسیاری از برنامه‌های جمعیتی بدون مشورت کارشناسان تدوین می‌شوند، اظهار کرد: ابزارهای دقیق علمی، توجه به مهاجرت و سایر ابعاد جمعیت‌شناسی، و در رأس همه، انجام کار فرهنگی عمیق و مستمر، از الزامات موفقیت در این حوزه است. بدون این موارد، نه‌تنها سیاست‌ها شکست می‌خورند، بلکه اصل مسئله نیز زیر سؤال می‌رود.

انتهای پیام